Heqja e marrëveshjes bërthamore të Iranit është gjëja e duhur që Trump mund të bëjë për të ndaluar kërcënimet nga Korja e Veriut.
Nga Richard Goldberg dhe Mark Dubowitz
Presidenti Trump thotë se do të mbaj një takim me diktatorin e Koresë së Veriut Kim Jong Un, në maj të këtij viti.
Pas takimit, Trump duket se dëshiron një marrëveshje të qëndrueshme që të çoj në ndalimin e prodhimit dhe përdorimit të raketave bërthamore nga ana e Koresë së Veriut.
Por nëse ka një gjë që do t’a ndihmonte z. Trump që të ketë sukses për këtë strategji, është se duhet të arrijë një marrëveshje me Iranin.
Irani me Korenë e Veriut vende me marrëdhënie 30 vjeçare, janë dy regjime që kanë shkëmbyer ekspertizë bërthamore, kanë bashkëpunuar gjerësisht në teknologjitë e raketave dhe kanë krijuar strategji të ngjashme kundër negociatorëve perëndimorë.
Teherani po përdor Phenianin sipas marrëveshjes bërthamore të vitit 2015, duke përsosur sistemet e shpërndarjes së raketave të Koresë së Veriut.
Irani dhe Koreja e Veriut të dyja këto vende filluan të blinin materiale nukleare nga famëkeqi i Pakistanit A.Q.Khan.
Raportet mes tyre kanë qenë të gjera, Irani njoftoi se i dërgoi Mohsen Fakhrizadeh, një provë bërthamore të Koresë së Veriut në 2013. Vitin e kaluar, zyrtari i dytë më i lartë i Koresë së Veriut njoftoi vizitën e tij 10 ditore në Iran. Në fillim të vitit 2015, Sekretari i Mbrojtjes Ash Carter tha se Pheniani dhe Teherani mund të bashkëpunonin për të zhvilluar më tej armët bërthamore.
Bashkëpunimi me raketa është i gjerë edhe në raketat balistike. Raketa Khorramshahr prej 1,200 kilometra, të cilën Irani e tregoi vitin e kaluar, ishte prodhurar nga Korja e Veriut.
Regjimi i Kim Jong Un demonstroi se si një vend relativisht i dobët ekonomikisht, mund t’i kërkoj SHBA-së ti bindet dhe të jepte lëshime të mëdha për armët bërthamore dhe raketat balistike ndërkontinentale.
Republika Islamike ndoqi udhëheqjen e Koresë së Veriut kur negocioi pasurimin e uraniumit dhe ripërpunimin potencial të plutoniumit në tokën e vet, duke kaluar atë që për vite kishte qenë një vijë ndërkombëtare e kuqe. Në këmbim të kufizimeve afatshkurtra në programin e tij bërthamor, raketat dhe armët tradicionale, kështu kryeqyteti i Iranit së shpejti do të ketë aftësi të mëdha industriale për të pasuruar uraniumin dhe ripërdorimin e plutonit për armë atomike, raketa berthamore dhe qindra miliarda dollarë në lehtësim të sanksioneve .
Trump më 12 janar, deklaroi se do të rivendosë sanksionet më të fuqishme ekonomike kundër Iranit deri në 12 maj, nëse Europa nuk pranon të bashkohet me Shtetet e Bashkuara për Planin e Përbashkët të Veprimit.
Kërkesat e Trump: Eliminimi i dispozitave të marrëveshjes, kufizon programin e Iranit për raketat bërthamore dhe kërkon inspektime ndërhyrëse të vendeve ushtarake iraniane. Të gjitha këto kushte do të lidhen me një goditje të menjëhershme të sanksioneve të fuqishme të Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Europian pasi Irani u gjet në shkelje.
Nëse Z.Trump pranon të lejojë Iranin të vazhdojë testimin e raketave bërthamore të cilat kërcënojnë Bahrein, Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe ose Izraelin, Koreja e Veriut do të presë të drejtën për të testuar raketa për të goditur Korenë e Jugut, Japoninë dhe Guamin. Nëse Trump nuk arrin të ndalojë një periudhë shpërthimin bërthamor iranian ose zhvillimin e shpërthimeve të avancuara që mundësojnë nxjerrjen më të lehtë të armeve bërthamore sekrete, ky i fundit do të njoftoj Phenianin se edhe ai mund të përballojë presionin amerikan. Atëherë Pyongyang mund të rifillojë marshimin e saj ndaj raketave bërthamore që mbajnë peng amerikane dhe aleatët e saj.
Ish-zyrtarët e administratës së Obamës thonë se nëse Trump heq dorë nga marrëveshja bërthamore me Iranin, Koreja e Veriut do të konsideroj SHBA si një partner të pabesueshëm. Por e kundërta është e vërtetë. Diktatori i Koresë së Veriut është duke folur për shkak se fushata e administratës së Trump-it për heqjen e sanksioneve maksimale ekonomike është duke u përpjekur maksimalisht.
Rruga drejt një gadishulli koreane të denuklarizuar kalon nëpër Teheran. Nëse Trump arrin marrëveshjen me Iranin, ose edhe nëse ai heq sanksionet shtrënguese kjo për shkak edhe se evropianët janë të përjashtuar, rrezikshmëria e lartë e testeve bërthamore të Koresë së Veriut mund të jenë ende të suksesshme. Nëse nuk do të ketë marrëveshje, Trump do ta ndaloj Iranin të ndjek rrugën e Koresë së Veriut për testimin apo shpërndarjen e armëve dhe raketave bërthamore.
/Përshtatur për Opinion.al
Linku: https://www.wsj.com/articles/the-pyongyang-tehran-axis-1521068215
