Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Si e transformoi nafta Gjirin Persik

2018/06/25 at 9:20 AM
në Komente
Kohë leximi: 4 min
A A
Si e transformoi nafta Gjirin Persik

Si u shndërrua tributë e varfëra arabe në një prej vendeve më të pasura në botë.


Natyra I ka dhënë Gjirit (arabik) dy të mira. Në sipërfaqet e detit ka një pasuri të madhe të midhjeve me perla që për shekuj me radhë kanë qëndruar aty. Në shekullin e 19 ato shiteshin në gjithë botën nga tregtarët e Mumbait. Ndërsa nën tokë, nën gurgullimën e shkëmbinjve ku pllajat e Arabisë shtyhen më poshtë se të Euroazisë, ndodhet një prej depozitave më të mëdha të naftës që është zbuluar ndonjëherë në fillim të shekullit 20- në Iran në 1907, Irak 1927, Bahrein 1932 dhe më pas në Arabi në 1938.

Deri në atë kohë vendet e Gjirit kanë qenë pika të një rëndësie margjinale për interes e perandorive rreth e rrotull tyre. Nocioni I sovranitetit ka qenë I mjegullt dhe I aplikohej më shumë tokës. Jeta tribale dhe nomadike do të thotë se sundimtarët kanë mjete të limituara për të zbatuar urdhërat dhe dëshirat e tyre, duke qenë se popullsia mund të lëvizte diku gjetkë.

Al Khalifat që u vendosën në Bahrein u ndanë nga fisi Al Sabah I Kuvajtit; të dy këto fise e çojnë origjinën e tyre nga fise të tjera në qendër të Arabisë në shekullin 17. Fisi Al Thani në Katar, nga ana tjetër, u ngrit në rebelim kundër fisit Al Kahilfa (Bahrein). Fisi El Maktourni I Dubait u nda nga El Nahianët e Abu Dabit. Tributë përcaktuan kufinjtë modern dhe shumica e kklaneve sunduese të Gjirit u martuan mes tyre.

Që prej shekullit të 18, emirët e Gjirit u vendosën nën protektoratin e perandorisë Britanike, që po përpiqej që të zbuste rivalitetin dhe armiqësitë mes tyre duke qenë se synimi I saj ishte afrimi me Indinë. Britanikët imponuar disa kontrata dhe paqe të ndryshme mes emirëve ndërlufues (ndaj dhe rajoni ka epitetin e “bregu I paqes”).

Brenda gadishullit arabik fisi i Sauditëve në Nexhd lidhi një lakt me një klerik vendas në shekullin e 18, Muhamed ibn Abdul Uehabi dhe pasuesit e tij. Së bashku ato morrën shumicën e gadishullit dhe aleanca e tyre vazhdoi në çdo luhatje të sundimit Saudit.

Shteti i parë Saudit ( 1744-1818 ) u shtyp nga Perandoria Osmane (prej shqiptarit Muhamed Ali). Shteti i dytë i dobët Saudit (1824-91) u rrënua nga problemet e brendshme. Ndërsa shteti i tretë Saudit u rikrijua nga Abdul Aziz el Saudi i cili e pagëzoi atë Arabia Saudite në 1932. Ai u ndihmua nga Bratnikët. Sidomos në betejën e tij kundër Hashemitëve, të cilët qenë aleatët e Britanisë gjatë luftës së parë botërore, falë ndihmës së perandorisë Britanike Abdul Azis mundi të merrte dy qytetet e shenjta të Mekës dhe Medinës. Gjithsesi britanikët e penguan atë që të zgjeronte pushtimet duke mos e lejuar që të hynte në bregun e Omanit.

Presidenti Franklin Roosevelt e takoi mbretin Abdula Aziz në Egjipt në 1945 pas samitit të Jaltës, duke hedhur themelet e një aleance të gjatë ndonëse të turbulluar. Britanikët u larguan nga Suezi në 1971 dhe u zëvendësuan nga amerikanët që u shndërruan në protektorë të rajonit që prej 1979, pas revolucionit Iranian dhe ndërhyrjeve të Sovjetikëve në Afganistan.

Nafta i shndërroi këto tribu të humbura dhe pak të organizuara të gadishullit arabik në vendet më të pasura në glob. Ndryshe nga vendet e tjera, të cilët duhet të taksojnë qytetarët e tyre dhe rrisin taksat për to në mënyrë që të marrin të ardhura për t’i shpenzuar në shërbime publike apo investime, vendet e gjirit mbledhin të ardhura nga qiratë e naftës që shpërndahet tek qytetarët e tyre. Këto “shtete qiramarrëse” i japin para individëve në këmbim të besës së tyre. Në Arabinë Sauditë, sundimtarët i japin klerikëve vehabistë mundësi që të imponojnë normale sociale dhe në këmbim marrin prej tyre legjitimitetin fetar për të sunduar.

Qytetarët e gjirit kaluan nga varfëria në një jetë luksi. Standardi i jetesës dhe edukimit u përmisua ndjeshëm dhe shpejt. Popullsia e dobët e gjirit rekrutoi një numër ekspertësh perëndimorë për të kryer punimet ndërkohë që një ushtri aziatikësh kryejnë punët e krahut. Të huajte përbejnë thuajse gjysmën e popullsisë në shtetet e gjirit, duke llogaritur nga 90% në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katar e deri në 30% në Arabinë Saudite.

Për të gjithë këto benefite të naftës, gjithsesi, disa ankohen për jetën e vështirë të shkretëtirës. Bandar ibn Surur, një poet 20 vjeçar saudit, shkruan “kryetari i tribusë Nexdh që ngriti një ushtri të madhe/ po vetëkënaqet nga ushqimi, si pulë, me grurë të hedhur tek ai në psillëk.”

Meqenëse benefitet për qytetarët janë kaq të mëdha, shtet që paguajnë për to nuk e japin lehtësisht qytetarinë, madje shpesh ato përjashtojnë mijëra arabë të njohur si bidoon, të cilët nuk kualifikohen si të tillë. Punëtorët e huaj gjithashtu mbahen larg këtyre të ardhurave përmes sistemit kefala , ku sponsor lokalë të të përjashtuarve nga atdheu duhet të japin bekimin për ndryshimin e punës apo largimin nga atdheu. Me pak fjalë, qytetaria në Gjirin Persik dhe gadishullin arabik është një dhuratë nga sundimtari dhe jo një e drejtë.

 

Etiketa: ekonominaftetranformim


Ju sugjerojmë

Folsinshpi! Asnjë lek më shumë në faturë!
Komente

Folsinshpi! Asnjë lek më shumë në faturë!

30 Qershor, 2021 8:55 pm
Dilema e hebrenjve
Komente

Dilema e hebrenjve

8 Prill, 2019 2:14 pm
Erjon Uka
Komente

Jo dembelë, por të pamotivuar

6 Prill, 2019 12:02 pm
Në pritje të një oferte për ndërrim sistemi
Komente

Në pritje të një oferte për ndërrim sistemi

5 Prill, 2019 3:15 pm
Erjon Uka
Komente

Lavdërim i paaftësisë

23 Mars, 2019 9:15 pm
A do të jetë 2019-a viti i euro-skeptikëve?
Komente

A do të jetë 2019-a viti i euro-skeptikëve?

25 Shkurt, 2019 8:13 am
Bernard-Henri Lévy: Europa, utopia dhe shpresa e fundit e gjeneratës sonë
Bota

Bernard-Henri Lévy: Europa, utopia dhe shpresa e fundit e gjeneratës sonë

23 Shkurt, 2019 8:00 pm
Antisemitizmi në rritje
Komente

Antisemitizmi në rritje

22 Shkurt, 2019 12:33 pm
Mustafa Nano: Problemi ynë nuk janë tradhtarët, por trutharët
Komente

Basti i rëndë dhe i rrezikshëm i Lulzim Bashës

20 Shkurt, 2019 11:38 am
Merkel dhe Mike Pence, dy botë përplasen
Bota

Merkel dhe Mike Pence, dy botë përplasen

17 Shkurt, 2019 12:30 pm
Para
Pamje nga aksidenti me 6 të plagosur tek “Kthesa e Rrencit” në Shkodër

Pamje nga aksidenti me 6 të plagosur tek "Kthesa e Rrencit" në Shkodër

Si ta bëni Shën Valentinin sa më seksi bazuar në shenjën e horoskopit

Ja çfarë mendojnë të tjerët për ju, në bazë të shenjës së horoskopit

Toyota Yaris me miliona euro, ja çfarë deklaroi pronari i firmës që solli makinat në Shqipëri

Toyota Yaris me miliona euro, ja çfarë deklaroi pronari i firmës që solli makinat në Shqipëri
















TE FUNDIT

Goditja e grupit kriminal, masa sigurie për një avokat e dy punonjës policie

Goditja e grupit kriminal, masa sigurie për një avokat e dy punonjës policie
21 Maj, 2025

Prokurori i SPAK, Vladimir Mara, ka bërë të ditur se hetimet e fundit kundër krimit të organizuar kanë zbuluar raste...

Lexo më shumë

Paratë e drogës transportoheshin nga Italia në Shqipëri me autobusë

Paratë e drogës transportoheshin nga Italia në Shqipëri me autobusë
21 Maj, 2025

Në konferencën e përbashkët të zyrtarëve të drejtësisë italiane dhe shqiptare u deklarua, se pakot me para të përftuara nga...

Lexo më shumë

Mara: Zbulohen 30 episode trafiku me vlerë 5 mln Euro, ja çfarë është sekuestruar

Mara: Zbulohen 30 episode trafiku me vlerë 5 mln Euro, ja çfarë është sekuestruar
21 Maj, 2025

Prokurori i posaçëm Vladimir Mara ka dhënë detaje pas operacionit antidrogë mes Shqipërisë dhe Italisë të koduar “Ura”. Mara tha...

Lexo më shumë

“Janë administruar të dhëna nga SkyECC”/Mara: Sekuestrohet 1 televizion në Vlorë…

“Janë administruar të dhëna nga SkyECC”/Mara: Sekuestrohet 1 televizion në Vlorë…
21 Maj, 2025

Prokurori i SPAK, Vladimir Mara ka dhënë detaje mbi operacionin e zhvilluar nga SPAK dhe Prokuroria e Barit. Në një...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com