Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Shqiptarët dhe aftësia e të mësuarit gjuhë të ndryshme

2020/08/24 at 3:21 PM
në Te Fundit, Unë shkruaj
Kohë leximi: 3 min
A A
Shqiptarët dhe aftësia e të mësuarit gjuhë të ndryshme

Nga Fatjona R. Lubonja Ed.D –




Shqiptarët ndër vite kanë praktikuar një aftësi të përdorimit të gjuhëve të ndryshme, përfshi këtu gjuhën e lindur, gjuhët e mësuara gjatë rritjes dhe dialektet. Ky është një fenomen i rëndësishëm që kërkon reflektimin e një mendimi analitik, edhe pse thjeshtë mund të diskutohet si një hipotezë. Për më tepër popullsia shqip-folëse është një popullsi emigruese (INSTAT, 2018) që praktikon fenomenin e të mësuarit, përvetësimit dhe përdorimit të gjuhëve të ndryshme. Por në këtë shkrim i referohem shqiptarëve jashtë dhe brenda kufijve të Shqipërisë, për arsyen sepse kjo popullsi, përveç përdorimit të gjuhës së lindur (shqiptare/shqip), kultura e të mësuarit të gjuhëve të ndryshme është pothuajse një kulturë kolektive, praktike dhe e emancipuar.

Çfarë janë gjuhët komunikuese për të trurit?

Sipas studimeve neuro-shkences “gjuhësia” buron nga gene komplekse por në veçanti gjëndet në genin i quajtur FOXP2 (Marcus, G., & Fisher, S. 2003). Procesi i të mësuarit dhe përdorimit të gjuhës përfshin jo vetëm pjesët e rëndësishme të aktivitetit të lobit ballor dhe temporal (Broca dhe Wernicke), por pothuajse në të gjithë pjesët e trurit që kanë lidhje me atë të kujtesës, perceptimit, levizjet, emocionet, dhe më shumë (Kandel, R. E., & Hawkins, D. R., 1992). Gjithashtu gjuha që flasim influencon lëvizjen e syve (Tanenhous, et, al. 1995), pasi disa fjalë në gjuhë të ndryshme kanë ngjashmëri në tingujt por nuk kanë kuptime të përbashkëta që në raste të veçanta krijojnë memorje pamore. Për shembull, një individ që flet dy gjuhët, shqip dhe anglisht, kur i referohet fjalës në anglisht që tingullon ¨door¨ ¨open the [door]¨, gjithashtu gjen ngjashmëri në tingull me flalën shqip ¨dor/ë¨, ¨hape me [dor]¨. Pavarësisht se fjalët kanë kuptime të ndryshme por tinguj të përbashkët, ato kuptohen dhe memorizohen edhe nga ana vizuale me lëvizjen e syve, ku varet nga situata, i drejton sytë nga ¨dera¨ dhe nga ¨dora¨. Si organizohen gjuhët në pjesët e trurit?

Aftësia për të mësuar dhe për të përdorur disa gjuhë është një fenomen i trurit (Hamrick, et al. 2018). Një faktor i rëndësishëm për këtë aktivitet është plasticiteti i trurit. Më thjeshtë, mund të shpjegohet se gjuha e lindur nuk eleminohet apo harrohet për t’u zëvëndësuar nga një gjuhë tjetër. Megjithëse gjuha e lindur dhe gjuhët e tjera të mësuara në kohë të ndryshme aktivojnë shpeshherë të njëjtin pjesë të trurit, gjithsesi ato aktivojnë edhe pjesë të ndryshme të rrugëtimit të qelizave nervore. (Flinker, et al. 2015) Pra, truri e praktikon sistemin egzistues të qelizave nervore por gjithashtu aktivizon dhe shtigje të tjera të qelizave nervore për gjuhë të ndryshme.

Si rrjedhim një aktivitet qelizor i tillë është e rëndësishme për të vlerësuar idenë që të mësuarit dhe përdorimit të gjuhëve të ndryshme mund të riorganizojë strukturën e rrugëtimit të disa qelizave nervore (Cole, D. J., Espinueva, D., & et. al., 2020). Rrjedhimisht, duke iu referuar çfarë diskutohet më sipër, mësimi dhe përdorimi i gjuhëve në mënyrë aktive është një faktor pozitiv dhe i shëndetshëm për trurin dhe qelizat nervore. Komunikimi nëpërmjet gjuhësisë është një aktivitet kompleks i trurit (Fedorenko, E., et al. 2011), por truri nuk bën diskriminime përsa i përket mudësisë për të mësuar gjuhë të ndryshme. Ato mund të mësohen në çdo moshë. Për shqiptarët mundësia për të përdorur më shumë se një gjuhë është një faktor positiv që mund të influencojë positivisht në shëndetin e tyre. Në rrjedhim, të praktikohet mësimi i gjuhëve tek fëmijët që në moshë të re, kur hidhen hapat e para gjatë procesit të mësuarit të gjuhës kominikuese, por edhe në moshat e rritura. Ky është një faktor shumë i rëndësishëm për të ruajtur dhe vazhduar plasticitetin dhe shëndetin e trurit.





Ju sugjerojmë

Emrat/“Pse s’më hap rrugën”, si ndodhi sherri me pasojë plagosjen me armë në Korçë
Kronikë

Emrat/“Pse s’më hap rrugën”, si ndodhi sherri me pasojë plagosjen me armë në Korçë

10 Dhjetor, 2023 10:54 am
Vodhën me pistoletë lodër dy persona në Tiranë, arrestohet adoleshenti, në kërkim bashkëpunëtori
Aktualitet

Vodhën me pistoletë lodër dy persona në Tiranë, arrestohet adoleshenti, në kërkim bashkëpunëtori

10 Dhjetor, 2023 10:17 am
Korruptohej nga shoferët, pezullohet nga detyra inspektori në Fier
Aktualitet

Plagoset me armë zjarri një i ri në Korçë

10 Dhjetor, 2023 10:14 am
Po lihet Ukraina në baltë?
Bota

Po lihet Ukraina në baltë?

10 Dhjetor, 2023 9:48 am
Dy fëmijët e Liridona Ademajt merren në përkujdesje nga shteti suedez
Kronikë

Dy fëmijët e Liridona Ademajt merren në përkujdesje nga shteti suedez

10 Dhjetor, 2023 9:45 am
Lufta e Izrael-Hamas/ OKB paralajmëron: Gjysma e popullsisë së Gazës po vuan nga uria
Bota

Lufta e Izrael-Hamas/ OKB paralajmëron: Gjysma e popullsisë së Gazës po vuan nga uria

10 Dhjetor, 2023 9:25 am
Predha për tanket e Izraelit, Qeveria amerikane anashkalon miratimin e Kongresit
Bota

Predha për tanket e Izraelit, Qeveria amerikane anashkalon miratimin e Kongresit

10 Dhjetor, 2023 8:49 am
Po i mbarojnë edhe BE-së paratë?
Bota

Po i mbarojnë edhe BE-së paratë?

10 Dhjetor, 2023 8:44 am
Temperatura deri 28 gradë, si parashikohet moti për këtë të diel
Aktualitet

Parashikimi i motit/ E diel me diell, çfarë pritet pas mesditës?

10 Dhjetor, 2023 8:37 am
Horoskopi për sot, 2 tetor 2023
-Jetë dhe Stil

Horoskopi për ditën e sotme, 10 dhjetor 2023

10 Dhjetor, 2023 8:27 am
Para
Navalni/Qeveria gjermane: Ka disa gjasa që mund të flitet për sulm helmues

Navalni/Qeveria gjermane: Ka disa gjasa që mund të flitet për sulm helmues

53 raste të reja,Kosova rrezikon mbylljen e institucioneve ku ka të prekur

Kosova po negocion për vaksinën kundër COVID-19, Zemaj: Do të jetë falas

Ndeshja e Tiranës me Crvena Zvezdën/ Policia tregon rrugët që bllokohen

Ndeshja e Tiranës me Crvena Zvezdën/ Policia tregon rrugët që bllokohen

















TE FUNDIT

Emrat/“Pse s’më hap rrugën”, si ndodhi sherri me pasojë plagosjen me armë në Korçë

Emrat/“Pse s’më hap rrugën”, si ndodhi sherri me pasojë plagosjen me armë në Korçë
10 Dhjetor, 2023

Të tjera detaje kanë dalë rreth sherrit për motive të dobëta të ndodhur mes disa personave në Korçë. Mësohet se...

Lexo më shumë

Vodhën me pistoletë lodër dy persona në Tiranë, arrestohet adoleshenti, në kërkim bashkëpunëtori

Vodhën me pistoletë lodër dy persona në Tiranë, arrestohet adoleshenti, në kërkim bashkëpunëtori
10 Dhjetor, 2023

Një 17-vjeçar ka rënë në prangat e policisë së Tiranës, pasi akuzohet se me një pistoletë lodër ka grabitur dy...

Lexo më shumë

Plagoset me armë zjarri një i ri në Korçë

Korruptohej nga shoferët, pezullohet nga detyra inspektori në Fier
10 Dhjetor, 2023

U konfliktuan për motive të dobëta, ku si pasojë e konfliktit mbeti i plagosur me armë zjarri një 33-vjeçar dhe...

Lexo më shumë

Po lihet Ukraina në baltë?

Po lihet Ukraina në baltë?
10 Dhjetor, 2023

Republikanët bllokojnë në Kongresin Amerikan ndihmat miliardëshe për Ukrainën. Kreu i qeverisë hungareze, Orban do tëapengojë një paketë ndihme të...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

About Us

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2023
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2023
Dev By Techzero1.com