Nga Ben Andoni
Argumenti ynë ka vetëm një kah sa i përket guximit të fqinjëve që na fyejnë dhe lidhet me faktin e mungesës së përditësimit modern të studimeve albanalogjike prej studiuesve shqiptarë, që tashmë duhet t’u kishin dhënë përgjigjen e duhur moderne mëtimeve të shteteve ballkanike, disa syresh me histori shtetformuese shumë të re krahasuar me atë të shqiptarëve.
Shkrimi e merr indikacionin pas botimit të Akademisë Malazeze të Shkencave. Ku pas fyerjeve të vazhdueshme të akademikëve maqedonas; serbëve si zakonisht; jo rrallë turqve, por më shumë për aspekte krenarie historike; kroatëve dhe sllovenëve me gjithë ndryshimin evropian por që janë ende me aq shumë paragjykime; do kishte radhë edhe për malazezët. Jo sepse zakonisht nuk njihet pozicioni i studiuesve malazez, por kur ai konsakrohet me botimin e fjalorit akademik atëherë punët duhet realisht të shikohen më gjerë. Lajmi është “i thjeshtë”, por edhe një kambanë për apatinë e strukturave tona akademike, shtuar me shqetësimin për aksesin e vërtetë të studiuesve shqiptarë të Malit të Zi në botimet e shtetit të tyre aktual.
Në Fjalorin e Akademisë malazeze të Shkencave dhe Arteve (CANU- Crnogorska Akademija Nauka i Umjetnosti), të botuar vetëm pak ditë më parë, në mes tjerash, referuar medias malazeze shkruhet se: “shqiptarët janë agresorë, okupatorë dhe se kulturën e gjuhën përmes agresionit duan t’ua imponojnë të tjerëve me qëllime për t’i “albanizuar”, referohet “Analitika”.
Nuk po merremi shumë me kinse paditurinë dhe indiferencën e fqinjëve, por më shumë me dashakeqësinë, që edhe gati në çerekun e parë të shekullit të XXI vijohet me këtë logjikë fyerje, e cila ka qëndruar si justifikim konstant në politikat shfarosëse serbe ndaj popullsisë shqiptare.
Një peshë faji, e cila duhet të përsëritet, vjen edhe nga përçarja e madhe politike që jeton në treva shqiptare dhe ku politikanët e vegjël shqiptarë në vend të merren me problematikat ekonomike-sociale dhe sidomos prodhimtarinë kulturore-historike që përcaktojnë identitetin kombëtar e vrasin kohën me sherre dhe aleanca me partitë në fuqi.
Për hir të së vërtetës, një faj bajagi të madh, e kemi vetë ne shqiptarët e Shqipërisë. Kjo sepse megjithë investimin e madh që është bërë në dekada nga idealistët dhe punëtorët e mëdhenj të albanologjisë, sot, kemi shkatërruar institucionet tona dhe investojmë gjithnjë e më pak në studimet historike. Dhe, fatkeqësisht jemi gjithë sy e veshë se çfarë do të thonë albanologët e huaj për ne, teksa puna e shkencëtarëve shqiptarë të historisë tashmë po jeton një stanjacion të frikshëm prodhimi cilësor dhe masivitet prodhimi pa bërthamë.
Dhe, ashtu si sot e kësaj dite roli i Albanologjisë për pavarësinë tonë nuk bëhet i njohur si duhet e nënvleftësohet për ditë e më shumë, struktura e albanologjisë po degjeneron prej indiferencës dhe kurrsesi nuk i jepet vendi i duhur. Realisht studimet albanologjike megjithë mëtimet optimiste tregojnë se tezat moderne për ekzistencën, historinë e mbijetesës së shqiptarëve nuk po zënë shumë vend.
Një mësim na përcillet sërish nga Branko Merxhani, i cili më 1933 do të shkruante: “Sytë e intelektualëvet të parë shqiptarë, që merreshin me çështjen shqiptare, i hapën ata shkencëtarë evropjanë, të cilët në mesin e shekullit të shkuar kishin nisur të interesohen për gjuhën shqipe. E para lëvizje çlirimtare e vërtetë dhe fjesht shqiptare ka qenë vetëm një përpjekje për të mbuluarë ALBANOLOGJIE…Ndihma dhe influenca e Albanologjisë mbi Indipendencën shqiptare nuk është studiuar mjerisht kurrë. Jemi tepër përtacë. Në një kohë që të tjerët interesohen për neve, ne rrimë me duar lidhur”, shkruante publicisti i njohur.
Një mësim që shqiptarët nuk kanë ditur ta përfitojnë duke i lënë studimet e autorëve shqiptarë ende në nivele të pamaturuara dhe të njohura si duhet ndërkombëtarisht. Aqsa, sot, guxojnë dhe njerëz, për të mos thënë institucione të shteteve, që sapo janë shpallur si të pavarura dhe të na godasin si pa të keq./Java
