Një biznesmen i mirë nuk përdor kurrë paratë e tij!

Nga Olsi Shahini

Ndonjëherë në jetë sidomos kur je i ri, të kaplon ankthi dhe je në dilemë se cfarë do të bësh. Kjo, është në pyetje e cila të mundon shumë në ato momente, ti as vet nuk di çfarë kërkon, ndonjëhere do gjithçka dhe prape nuk do asgjë. Gjendesh përballë vetes tënde dhe duhet ta sfidosh atë.

Më besoni, kjo është ndjenja më e keqe që mund të ndodhë, madje arrin deri aty sa urren veten dhe çdo gjë që të rrethon, çdo gjë errësohet dhe duket sikur nuk mund të ketë dritë askund dhe fjala shpresë nuk ekziston më në fjalorin e përditshëm.

Por rruga ime u ndriçua ndërsa shihja një film autobiografik, madje ishte një shprehje ajo që më ngriti në këmbë, më bëri të fokusohem më shumë rreth ekranit. Ishte një shprehje brilante, motivuese dhe pa krahasueshme të cilën po e citoj: “NJE BIZNESMEN I MIRË NUK PËRDOR KURRË PARATË E TIJ”. Ishte aq domethënëse sa më vuri në lëvizje në moment, më erdhi në mendje një tjetër shprehje, “dy gjëra janë të sigurta në jetë “taksat” dhe “vdekja””. Deri në këtë moment nuk e dija që kisha një ambicje për të bërë biznes ose për t’u bërë biznesmen. Në vendin tonë kjo ishte shumë e vështirë për shkak të shumë arsyeve, një nga ato ishte konkurrenca e pandershme dhe vështirësitë e sistemit demokratik në ato vite të vështira tranzicioni. “Unë jam një ekonomist”, thash me vete, madje shumë i zoti sepse e kam provuar veten time, por kaq ama, fli pak dhe mendo shumë nesër.

E kisha për zakon që dilja herët në përgjithesi paradite, flija pak dhe punoja shumë, ashtu bëra atë ditë dola, herët e duke ecur qeshja me vete, “ku do shkoj”, thosha shpesh dhe mërmërisja, po nejse unë u nisa, nuk e dija se, “duke ecur do të gjeja dhe rrugën e jetës”. Fillova të marr informacion ngado dhe kudo, isha i bindur që informacioni ishte pushtet absolut kudo. Pas shume ideve, vendosa te beja biznes duke marrë ekskluzivitetin e patentave të huaja të produkteve të ndryshme. Tregu ishte i etur për risi dhe cilësi, ishte një treg shumë konsumator, e reja mirëpritej menjëherë dhe implementohej shpejt, por për një çast u tremba pak, pasi takova shumë sipërmarës. Ata dukeshin të shpërqëndruar, të shpërndarë në ide, të stresuar, të lodhur dhe të rraskapitur psikologjikisht, “unë nuk do përfundoj kështu thosha shpesh me vete”. “E di si mu dukën ata?” “Si biznesmen nga halli.” Unë tashmë e kisha një as nën mëngë. Sfida filloi sot. Unë isha i mirëinformuar për legjislacionin fiskal në vendin tim, dija pikat e dobta dhe ato të forta. Dija ta interpretoja saktë ligjin dhe hapësirat që ai lejonte, siç e thashë kisha shumë informacon dhe kjo për mua ishte një nga anët e forta madje ishte gjysma e punës. Fillimi dukej i mbarë, premtues dhe motivues për mua edhe pse skisha asgjë përveç idesë, informacionit dhe kërkimeve të bëra, e-mail të dërguara kompanive duke u dhënë përshtypjen që unë tashmë isha një kompani madje serioze dhe e respektuar në treg. Në fakt kjo ishte për ti blerë ata, në një farë mënyre për të kuptuar politikat e tyre dhe për të krijuar një urë komunikimi deri në momentin që unë të isha gati.

Aty rrotull, duke u vertitur me laps në dorë meë erdhi në mendje diçka, të tregtoja produkte konsumi por që nuk kishin datë skadence, e cila mundqsonte shmangjen e riskut të humbjes dhe falimentimit. Duke studiuar legjislacionin fiskal dhe ligjet e ndryshme të fushës, mendova që furnizimet të ishin nga europa dhe ballkani sepse standardi ishte i ndryshëm dhe nuk ishte e detyrueshme që të shënohej data e skadencës sepse ishin produkte të kësaj natyre. Pasi pyeta mirë, kisha të drejtë. Për një moment u duka i bindur se çfarë duhej të bëja, isha i bindur për forcën time bindëse, një nga karakteristikat kryesore të të bërit një biznes fitimprurës. Në atë moment mendova se “ku do ti gjeja paratë”, sigurisht jo në bankë, kreditë për biznes ishin shumë të shtrenjta, kufizuese dhe të ndryshueshme nga dita në ditë. Kontratat nuk ishin premtuese, i druhesha shumë bankava sepse interesi i tyre i kalonte pritshmëritë e fitimeve, gjë e cila më çonte në kolaps dhe falimentim të pa shmangshëm dhe penalitete të shumta.

I ofrova bashkëpunim dy njerëzve që i kishin paratë me tepri, madje cash të përdorshëm nga banka kundrejt një interesi qesharak , e dija që ideja ime do ti joshte pa masë, në fakt ishte vërtet premtuese edhe pse e hartuar në një kohë rekord, por jam i bindur që vendimet më të rrezikshme në jetë meren në moshë të re, pa u menduar dhe stërmenduar shumë gjatë sepse ideja zbehet gjatë rrugës dhe rrezikon të zhbëhet komplet. Momenti i vendimit është edhe me kryesori në gjithë këtë histori. Topin do ta lija në fushën e tyre, pra ata do ishin zotër të gjithçkaje kundrejt disa kushteve të mia në të mirë të të gjithëve. Unë do të bëja gjithçka nga puna më e rëndomtë deri tek më e rëndësishmja, ata thjesht do të shijonin fitimin, ky ishte disavantazhi im për shkak të mungeses së cashit. Kushti i parë ishte që ne të ishim të gjithë ortak me kuota të barabarta dhe kushti tjetër të mos bënim vitin e parë shpërndarjen e dividentit sepse paguanim një taksë për të, por ta investonim duke shtuar kapitalin tonë. Pra, në këtë rast fitonim dyfish sepse për fitimin në momentin që e investonim nuk do te paguanim taksë dhe shmangnim edhe tatimin mbi të ardhurat personale që ishte jo pak por 10 %. Deri ëtu ishim dakort, për të tjerat do flisnim dhe vendosnim të tre rruges. Të nesërmen ata nuk u menduan gjatë por vendosën për të bashkëpunuar me kushtet e të treve, të rëna dakort. U fola për një grup artikujsh, për avantazhet dhe disavantazhet si dhe për sfidat që na prisnin.

Na duhej të përballeshim me një vështirësi të madhe në dukje, po konkuronim me një fabrikë që prodhonte produktin tonë kryesor, atë që ne do ta importonim nga jashtë duke qenë se ishim të kufizuar për shkak të politikave të bashkimit europian dhe barrierave për vendet jo antëare. Ai ishte një prodhues, ne importues, këtu ndaheshim dhe ishim larg me pritshmëritë e çimit në treg i cili ishte shumë i ndjeshëm dhe i brishtë. Ne kishim shpenzime transporti të larta, kishim kohën në disfavor të mbërritjes tek klienti për shkak të luhatjeve të kërkesës në bazë të parashikimeve që kisha bërë unë. Kishim tvsh 20% që na dërrmonte koston përfundimtare të produktit dhe rriste rriskun e sigurisë atë të fillimit. Por fillova me qetësi të gjeja dobësite e tij, pikat kyçe ku unë do ta konkuroja në mënyrë që të forcoja krahët e mi dhe një nga ato ishte se fabrika e tij ndodhej në qytet, e cila shoqërohej me taksa të larta lokale dhe qera të lartë për ambientet dhe një sërë problemesh, qq unë duhej ti shmangia në një kohë shumë të shkurtër sepse produktet do të vinin në magazinën time shume shpejt. Pa u menduar më gjatë vendosa që magazinimi të bëhej jashtë qytetit, disa kilometra larg tij, atje ku quhej fshat dhe taksat dhe fuqia punëtore ishin premtuese madje nga një llogaritje e thjeshte për shkak të trafikut të rënduar shpenzimet për karburant ai i kishte shumë të larta në pamje të parë e pa rëndësishme kjo, por isha i bindur që ai nuk e kishte vënë re këtë për shkak të volumit të punës dhe monopolit që kishte krijuar në treg.

Unë gjeta burimet e financimit dhe të shitjes, isha i bindur që ato ishin burimet e duhura për të patur sukses në raport me kundërshtarin tregtar sepse atij do ti dhimbte koka nga konkurenca e fort’ë e imja.

Tashmë kisha disa pika të dobëta të tij që do t’i përdorja shumë fort: ndryshueshmërinë në treg dhe elasticitetin, si dhe nuk kisha kosto makinerie, as amortizim, as rinovim teknologjie. Pra me atë teknologji ai mund të nxirrte vetëm një formë produkti, kurse unë kisha produktin e gatshëm dhe formën ia jepja vetë. Pas një kalvari të gjatë ditësh intensive, të lodhshme duke gjetur burimet dhe ofertat më të mira, çdo gje ishte gati, cmimi i tij ishte shumë i lëvizshëm sepse një nga lëndët e para për përgatitjet e produktit përfundimtar kuotohej në bursë, kurse unë kisha një kontratë me çmime fikse për dy vitet e ardhshme. Aq më duheshin për të kuptuar ndoshta, nëse do isha apo jo i suksesshëm.

Sapo magazina u mbush, nxorra kostot dhe llogarita taksat për 1 vit, afërsisht kuptohet. Çmimi nuk ishte në favor kuptohet sepse ai do të ngarkohej edhe me kostot e karburantit për shpërndarje gjë e cila po rritej dita ditës. Por unë isha pozicionuar larg në një kryqëzim që ndodhej afër dhe me veriun dhe jugun. Isha i shpejtë dhe fleksibël. E fillova punën me një zell të madh dhe vetëm me dy makina që nuk dija se ku do të arrija më parë. Fillimi gjithmonë është shumë i vështirë, sidomos kur ke përball konkurent me një kapital të jashtëzakonshëm, ku dhe kostot ishin të jashtëzakonshme.

Marrjet dhe largimet nga puna i punëtorëve po më mërziste. Mendova një teknikë që do të rezultonte efikase. Hodha në treg produktin duke bllokuar një pjesë të konsiderueshme të cashit. Dhe nëpërmjet një teknike marketingu do të ribleja produktet e mia për të bindur pikat e shitjes për një ecuri në të ardhmen. Pra unë dhash një çmim duke vendosur një marzh fitimi 20 %. Duke menduar që do të ribleja me një humbje 20 % , sepse njësia e biznesit do të shiste me një çmim të sugjeruar nga mua. Fitimi më rezultonte 0, por mua më interesonte e ardhmja, madje isha afër të dilja dhe me humbje dhe nuk do të paguaja tatim fitimi i cili ishte 15 % dhe në rritje. Faza e dytë e shpërndarjes ishte me intesitet të lartë, unë kisha vendosur që cmimi në faturë të ishtë me skonto. Atë që shpenzova për riblerjen e mallit e quajta si zë shpenzim marketingu. Frytet e para erdhën, pati një intesitet të lartë të shitjes dhe të qarkullimit të cash. Tashmë marketingu i takonte njësisë së biznesit që kishte blerë sepse kishte bllokuar cashin e tij me produktet e mia. Pas një kohe të gjatë pas hasjes së vështirësisë në fitim dhe pas pengesave manovra e rradhës ishte që, ata që i kisha afruar si distributor tashmë të investonin dhe të bëheshin pronar të vetes së tyre. Secili nga ata do të kishte një magazinë, një makinë dhe taksat do ti paguanin vetë.

Pra do të ishte pronar i vetes në një zonë dhe hapësirë për shitje të përcaktuar nga unë. Me shumë vështirësi por unë i gjeta tashmë, kisha shmangur shpenzime që më dërrmonin. Isha bërë një lloj ndërmjetësi financiar dhe agjent i madh tregu. Po funksiononte më së miri, madje shita të gjitha asetet. Bëra llogaritjet dhe produkti vinte i gatshëm, nuk kisha as kosto magazine as punëtorësh. Thjesht dorëzoja në çdo magazinë një sasi malli të konsiderueshme të çdo distributori. Tashmë nga aq shumë stres, lodhje dhe inventar qarkullimi i punonjësve, kisha vetëm një zyrë menaxhimi dhe kontrolli. Ishte momenti ku të shpërndaja një përgjegjësi disa milionshe me 0 lekë në xhep. U bëra dhe ndërmjetës mes kompanive të tjera për produkte të tjera në mënyrë që të amortizoja dhe sistemoja kostot. Tashmë e kisha fituar betejën time. Isha i vetëm në treg sepse konkurenti im ishte mbytur me taksa dhe shpenzime. Nuk kishte lëndë të parë, çmimi i karburantit ishte rritur dhe mjetet e tij ishin amortizuar shumë dhe e kishin zhvlerësuar në një kohë shumë të shpejtë. Ai humbi sepse unë rishëprëndava çdo shpenzim dhe të ardhur, si dhe investova fitimet. Zyra ka përparuar shumë dhe paguan vetëm taksa për komisionet e fituara.

“Të gjithë partnerët e mi, janë të kënaqur sepse unë punova në grup”.