Nga Mimoza HAFIZI
Universitetet publike janë në fushatë zgjedhjesh, kthyer në traditë që prej dy dekadash. Pedagogët dhe studentët, çdo katër vjet vendosin për drejtuesit e tyre, shefa departamentesh, dekanë e rektorë, si dhe për organin kryesor drejtues, senatin. Prej këtu do rrjedhin trupa të rëndësishme menaxhimi, ku përfshihet bordi i administrimit dhe disa këshilla në rang fakulteti. Kjo është rruga e demokracisë që përvijoi arsimi ynë i lartë, duke filluar nga mesi i viteve 90, rrugë që ende vihet në dyshim nga analistët e arsimit publik, dashamirët a dashakeqët. A ishte demokracia zgjedhore rruga më e mirë për universitetet tona? Ky reflektim ndizet e këto debate nxehen sidomos kur zgjedhjet afrohen dhe në ofertën universitare të emrave që i propozohen procesit, shfaqen e rishfaqen të njejtët njerëz, që ndërrojnë postet e karriket, por janë prej dekadash, ngjitur pullë, aty ku e nisën 20 vjet më parë. Njerëz me CV të varfëra në libra, artikuj e konferenca, por të pasura në akuza për abuzime, në procese të hapura e në procese të mbyllura.
Ky reflektim e ky debat do të ishin të pakuptimtë në një shtet demokratik me politikë normale. Në një shtet me mekanizma që s’do e linin menaxhimin universitar të degradonte në abuzim. Me një politikë që nuk do e ngacmonte universitetin në rrjedhën e vet profesionale e demokratike. Po kjo nuk ndodhi tek ne. Shumë drejtues universitarë arritën të mbijetojnë në saje të mbështetjes politike, apo në saje të modeleve që politika ka mbjellë e rritur : njerëz që fitojnë pushtet, përmes tij shpërndajnë favore e grumbullojnë parà, favore e parà që më pas përdoren për të fituar pushtet. Ky është një perpetum mobile, që po funksionon prej dekadash në politikën e madhe si dhe në mjedisin e vogël universitar. Një rrotë që sillet pa u ndalur !
A thua kësaj here rrota do të thyhet, të paktën në universitet? Për dreq mendoj se gjasat janë tepër të vogla. Politika nuk ia dha këtë mundësi universiteteve. Betimi ynë para njerëzve se kur të marrim pushtetin do i çlirojmë universitetet nga rektorët e dekanët abuzues, nga ata që jemi ngjirur duke denoncuar për afera të dyshimta sa kohë ishim në opozitë, ky betim doli i rremë. Që prej vitit 2013, asgjë nuk ndodhi në universitetet publike. Të njejtit njerëz vazhduan të njejtën punë. Kastat u ngurtësuan edhe për tre vjet më shumë. Pedagogët dhe shumica e ndershme universitare, pritën më kot ndihmën e shtetit që rruga për një menaxhim të ndershëm të institucionit të tyre të çlirohej. Pjesa më e madhe e tyre u zmprapsën të zhgënjyer e u mbyllën përsëri në laboratore.
Dhe në fakt s’kishte si të ndodhte ndryshe. Sepse kastat duan të përjetësohen në politikë, ato s’mund të lejojnë modelin e kundërt të ngrejë kokë diku tjetër.
Gjithsesi, mbetet që shpresa të mbahet gjallë nga brenda universitetit. Uroj që profesorët e vërtetë, ata që kanë shkruar një pjesë të madhe të historisë së universiteteve tona, të jenë zëri dhe mbështetja e kësaj fushate zgjedhore. Për ta përmbysur gjendjen. Me besim dhe kurajo. Pa pritur që diçka e mirë mund të vijë nga jashtë. Mos e prisni këtë! Se kjo soj politike nuk e ka dashur asnjëherë dijen dhe shpirtin e lirë intelektual. Se kjo soj politike e sheh suksesin në proporcion me mungesën e shkollimit- jo profesorëve!
Republika nuk ka nevojë për dijetarë-kjo shprehje i referohet kryetarit të gjykatës revolucionare, në periudhën e Terrorit, pas Revolucionit Francez, kur po i jepte kimistit Lavoisier dënimin me vdekje, me prerje koke në gijotinë. Kimisti i madh, emri i të cilit ka kapërcyer dy-tre shekuj e plot të tjerë do kapërcejë, i kërkoi vetëm disa ditë më shumë jetë, për të mbaruar një eksperiment.
La republique n’a pas besoin de savants! Kështu ka mbetur në shënimet historike kjo shprehje rrënqethëse, për të ardhur deri në ditët tona.
Republika jonë politike sot nuk ka nevojë për dijetarë, kolegë profesorë, por ruajeni e mbajeni fort universitetin tuaj, si shpresa e dijes, ku patjetër një ditë do të ankorohet dhe politika shqiptare.
