Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Planeti i mahnitshëm: “Rrjeti social” magjik nëntokësor i pemëve

2022/07/24 at 10:34 AM
në Bota, Te Fundit
Kohë leximi: 2 min
A A
Planeti i mahnitshëm: “Rrjeti social” magjik nëntokësor i pemëve

Nën këmbët tona, një rrjet i gjerë mikrobik i quajtur “rrjeti i gjerë i drurit” lejon pemët të komunikojnë dhe të ndajnë burimet me njëra-tjetrën.


Jashtë syve, këto fije kërpudhore mikroskopike përshkojnë tokën, njësoj si një internet nëntokësor, duke ndihmuar në lidhjen e bimëve dhe pemëve me njëra-tjetrën.

Ato mund ta përdorin këtë system, nganjëherë i quajtur “rrjeti i gjerë i drurit”, për të shkëmbyer ujë, azot, karbon dhe lëndë të tjera ushqyese, apo edhe për të marrë paralajmërim paraprak për kërcënimet.

Rrjetet e kërpudhave mikorizale kanë ekzistuar për më shumë se 400 milionë vjet. Dhe sipas ekologut Thomas Crowther, ato veprojnë si një lloj “truri i pyllit” që punon për të mbajtur të gjithë ekosistemin të shëndetshëm.

“Kërpudhat mikorizale janë absolutisht thelbësore për funksionimin e rreth 90% të pemëve në botë. Njëra nuk mund të ekzistonte pa tjetrën,” thotë Crowther nga ETH Cyrih, i cili ishte në mesin e një ekipi shkencëtarësh për të zhvilluar hartën e parë globale të rrjetës së gjerë të drurit.

Por si funksionon?

Pemët dhe bimët kanë një marrëdhënie simbiotike me kërpudhat mikorizale që thuren përreth dhe futen në rrënjët e tyre. Bimët kalojnë karbonin nga kërpudhat dhe në këmbim marrin lëndë ushqyese si fosfori dhe azoti që kërpudhat marrin nga toka.

Por përtej kësaj, bimët përdorin gjithashtu këtë rrjet të gjerë nëntokësor të kërpudhave për të ndërvepruar me njëra-tjetrën, duke lëvizur informacionin, lëndët ushqyese, sheqerin dhe ujin te pemët e tjera në sistemin që kanë më shumë nevojë për të.

“Pemët që po luftojnë për lëndë ushqyese shpesh do të përmirësohen nga rrjeti sepse kërpudhat do të rishpërndajnë lëndët ushqyese drejt atyre pemëve që luftojnë ose zonave ku ka pasur shumë dëmtime nga insektet,” tha Crowther. “Kjo lidhje është ajo që e mban të gjithë sistemin në funksion.”

Kur fidanët lidhen me rrjetin, ata mund të marrin një injeksion të lëndëve ushqyese dhe ujit nga pemët më të pjekura. Kjo i ndihmon ata të rriten dhe të zhvillojnë elasticitet përballë stresit. Pemët që vdesin mund të përdorin gjithashtu rrjetin për të transferuar lëndët ushqyese të tyre te bimët fqinje.

Pemët mund të marrin sinjale paralajmëruese të hershme për kërcënimet nëpërmjet rrjetit nëse një fqinj është nën sulm, për shembull, nga afidet ose vemjet, dhe të prodhojnë paraprakisht kimikate mbrojtëse për t’u mbrojtur nga një sulm.

Kur pemët vdesin, edhe kërpudhat nëntokësore vdesin

Rrjetet mikorizale mbështesin ekosistemet dhe i bëjnë pyjet elastike. Ata janë gjithashtu lavamanë masivë të karbonit, duke mbajtur CO2-in e nxehtësisë të mbyllur nën tokë. Por zgjerimi bujqësor, ndotja nga plehrat kimike dhe shpyllëzimi po i vënë në rrezik këto rrjeta mikrobike.



Ju sugjerojmë

Gazeta gjermane “Suddeutsche Zeitung”: Edi Rama, pikturë dhe pushtet
Aktualitet

Gazeta gjermane “Suddeutsche Zeitung”: Edi Rama, pikturë dhe pushtet

5 Korrik, 2025 10:48 pm
Gjenerali i Ukrainës paralajmëron ofensivë të re ruse
Bota

Gjenerali i Ukrainës paralajmëron ofensivë të re ruse

5 Korrik, 2025 10:28 pm
Përmbytjet në Teksas/Konfirmohen 24 viktima, 20 persona të zhdukur
Bota

Përmbytjet në Teksas/Konfirmohen 24 viktima, 20 persona të zhdukur

5 Korrik, 2025 10:01 pm
Në rast të një lufte bërthamore, gjithçka do të përfundonte për 45 minuta
Bota

Në rast të një lufte bërthamore, gjithçka do të përfundonte për 45 minuta

5 Korrik, 2025 9:27 pm
Dështon sërish tentativa për konstituimin e Kuvendit të Kosovës
Rajoni

Dështon sërish tentativa për konstituimin e Kuvendit të Kosovës

5 Korrik, 2025 8:52 pm
“Kushte çnjerëzore”, ish-gazetari i REL rrëfen jetën në burgjet bjelloruse
Bota

“Kushte çnjerëzore”, ish-gazetari i REL rrëfen jetën në burgjet bjelloruse

5 Korrik, 2025 8:38 pm
Shkeli perimetrin e sigurisë në plazhin e Borshit,policia gjobit drejtuesin e skafit
Aktualitet

Shkeli perimetrin e sigurisë në plazhin e Borshit,policia gjobit drejtuesin e skafit

5 Korrik, 2025 8:21 pm
Shuhet zjarri te mbetjet në Elbasan/Pas 5 ditësh, vatra kryesore është inkapsuluar
Aktualitet

Shuhet zjarri te mbetjet në Elbasan/Pas 5 ditësh, vatra kryesore është inkapsuluar

5 Korrik, 2025 8:03 pm
Raportohet për të paktën 44 të vrarë në Gazë
Bota

Sulmet ajrore izraelite vrasin 24 palestinezë në Gazë, disa po kërkonin ushqim

5 Korrik, 2025 7:20 pm
Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat
Aktualitet

Tregu i ndërtimit në Shqipëri dhe sfidat me taksat

5 Korrik, 2025 7:05 pm
Para
Meta bashkëbisedim me qytetarët: Nesër nis agimi i ri për rikthimin e demokracisë

Meta bashkëbisedim me qytetarët: Nesër nis agimi i ri për rikthimin e demokracisë

1924/ Tre faktet që shpjegojnë gjendjen e tensionuar në Shqipëri

1924/ Tre faktet që shpjegojnë gjendjen e tensionuar në Shqipëri

Atentati me një viktimë në Milot, gjenden 108 gëzhoja në vendngjarje

Atentati me një viktimë në Milot, gjenden 108 gëzhoja në vendngjarje
















TE FUNDIT

Gazeta gjermane “Suddeutsche Zeitung”: Edi Rama, pikturë dhe pushtet

Gazeta gjermane “Suddeutsche Zeitung”: Edi Rama, pikturë dhe pushtet
5 Korrik, 2025

“Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, gjen kënaqësi te vizatimi; veprat e tij me ngjyra të forta dhe ndjesi psikodelike ekspozohen...

Lexo më shumë

Gjenerali i Ukrainës paralajmëron ofensivë të re ruse

Gjenerali i Ukrainës paralajmëron ofensivë të re ruse
5 Korrik, 2025

Komandanti më i lartë ushtarak i Ukrainës, Oleksandr Syrskyi deklaroi sot se do të kryejnë një ofensivë të re të...

Lexo më shumë

Përmbytjet në Teksas/Konfirmohen 24 viktima, 20 persona të zhdukur

Përmbytjet në Teksas/Konfirmohen 24 viktima, 20 persona të zhdukur
5 Korrik, 2025

Të paktën 24 persona kanë vdekur dhe më shumë se 20 persona rezultojnë të zhdukur, pas shirave të rrëmbyeshëm që...

Lexo më shumë

Në rast të një lufte bërthamore, gjithçka do të përfundonte për 45 minuta

Në rast të një lufte bërthamore, gjithçka do të përfundonte për 45 minuta
5 Korrik, 2025

Një artikull tronditës i Washington Post, përshkruan hap pas hapi se çfarë do të ndodhte nëse një shtet armik do...

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com