Në një deklaratë për mediat pas mbledhjes së kryesisë së PS-së, zëdhënësja e qeverisë, Elisa Spiropali ka bërë me dije se kryesia ka diskutuar dhe vendosur nisjen e procedurave për shkarkimin e Presidentit Meta, duke filluar nga seanca e së enjtes.
“ Kryesia e PS ka diskutuar mbi aktin brutal të Ilir Metës mbi Republikën Parlamentare të Shqipërisë. Kryesia ka vendosur që të enjten të zhvillojë një debat parlamentar, duke shtjelluar argumentet, se si Ilir Meta ka sulmuar Republikën dhe ka shpikur një institucion që nuk eksiton në asnjë vend të botës, që quhet çdekretim. Në fund do t’i takojë Kolegjit Zgjedhor apo KQZ që ta shqyrtojë nga pikëpamja juridike Ilir Meta e ka humbur të drejtën për të qëndruar në atë zyrë. Do fillojmë procedurën e shkarkimit të Ilir Metës nga Presidenca të enjten. Është detyra jonë për të mbrojtur Kushtetutën”, tha Spiropali.
Por si shkarkohet presidenti?
- Sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, Presidenti i Republikës nuk ka përgjegjësi për aktet e kryera në ushtrim të detyrës së tij, dhe me këtë kuptohet pikërisht mungesa e përgjegjësisë politike. Kushtetuta parashikon përgjegjësinë juridike. Presidenti i Republikës mund të shkarkohet për shkelje të rëndë të Kushtetutës dhe për kryerjen e një krimi të rëndë, sipas procedurës së parashikuar në nenin 90, pika 2 dhe 3.
Në nocionin “krim i rëndë” hyn në radhë të parë krimi i tradhtisë ndaj atdheut. Propozimi për shkarkimin e Presidentit në këto raste mund të bëhet nga jo më pak se një e katërta e anëtarëve të Kuvendit dhe duhet të mbështetet nga jo më pak se dy të tretat e të gjithë anëtarëve të tij. Pra duhen 93 vota në Parlament, a i ka qeveria?
Vendimi i Kuvendit i dërgohet Gjykatës Kushtetuese, e cila, kur vërteton fajësinë e Presidentit të Republikës, deklaron shkarkimin e tij nga detyra. Në kushtet ku ndodhet Shqipëria, jemi me një Parlament të pa plotë (nuk ka numrin 140 të deputetëve). Po ashtu pas reformës në drejtësi vendi nuk ka Gjykatë Kushtetuese.
- Po ashtu kur Presidenti i Republikës është në pamundësi të përkohshme për të ushtruar funksionet e tij ose kur vendi i tij mbetet vakant, neni 91 i Kushtetutës parashikon se Kryetari i Kuvendit zë vendin dhe ushtron kompetencat e tij.
Në rast se Presidenti nuk mund të ushtrojë detyrën për më shumë se 60 ditë, Kuvendi, me dy të tretat e të gjithë anëtarëve, vendos dërgimin e çështjes sërish në Gjykatën Kushtetuese, e cila vërteton përfundimisht faktin e pamundësisë. Në rast të vërtetimit të pamundësisë, vendi i Presidentit mbetet vakant dhe zgjedhja e Presidentit të ri fillon brenda 10 ditëve nga dita e vërtetimit të pamundësisë. Në këtë rast, Ilri Meta gëzon shëndet të plotë.
- Në lidhje me shfuqizimin e vendimit të Metës, nga Gjykata Administrative, kjo sipas ekspertit Jordan Daci është gjeja me skandaloze që edhe një student i vitit të parë në drejtësi nuk mund të lejohet ta thotë.
Sa kohë do të formohet Gjykata Kushtetuese
- Neni 125 i Kushtetutës thotë se Gjykata Kushtetuese përbëhet nga 9 anëtarë, të cilët emërohen nga Presidenti i Republikës me pëlqimin e Kuvendit.
Gjyqtarët emërohen për 9 vjet, pa të drejtë riemërimi, nga radhët e juristëve me kualifikim të lartë dhe me përvojë pune jo më pak se 15 vjet në profesion. Përbërja e Gjykatës Kushtetuese përtërihet çdo tre vjet në një të tretën e saj sipas procedurës së caktuar me ligj. Kryetari i Gjykatës Kushtetuese emërohet nga radhët e anëtarëve të saj nga Presidenti i Republikës, me pëlqimin e Kuvendit, për një periudhë prej 3 vjetësh. Gjyqtari i Gjykatës Kushtetuese vazhdon në detyrë deri në emërimin e pasardhësit të tij.
Po ashtu sipas juristit Jordan Daci, 3 anëtarë të kësaj gjykate zgjidhen nga Gjykata e Lartë. Edhe kjo gjykatë është jashtë funksionimit pasi anëtarët e saj u përjashtuar nga vettingu. Kështu, koha që do dojë formimi i Gjykatës Kushtetuese është e largët.
Nga nisja e vetting-ut në mars 2018 me Fatos Lulon, anëtar i Gjykatës Kushtetuese mjaftuan 10 muaj që kjo Gjykatë të shkërmoqej duke mbetur me vetëm një gjyqtar Kushtetues.
Vitore Tusha, profesoreshë e të drejtës civile, me gradë “doktor i shkencave juridike” në këtë fushë dhe anëtare e Gjykatës Kushtetuese prej 11 vitesh, është e vetmja që u konstatua e pastër nga procesi rivlerësues.
Pas shkarkimit të Lulos nga detyra, u rrëzuan njëri pas tjetrit katër anëtarët e tjerë: Altina Xhoxhaj, Fatmir Hoxha, Gani Dizdari. I humbur doli gjatë rivlerësimit të trefishtë edhe kryetari i kësaj gjykate Bashkim Dedja. Me pesë shkarkime nga detyra dhe tre dorëheqje të gjyqtarëve Sokol Berberi, Vladimir Kristos, dhe Besnik Imeraj kjo gjykatë pushoi së funksionuari.
Ndërkohë të dhënat statistikore tregojnë se 79 kërkesa vazhdojnë të jenë në pritje për tu shqyrtuar, prej të cilave 17 janë depozituar gjatë 2019 dhe 62 i përkasin vitit të kaluar./Opinion.al
