Nga Eljona Jahaj
Koficienti i inteligjences dhe koficienti i inteligjences emocionale jane dy mjetet me te domodsoshme te suksesit sot.
Ne pamje te pare duken sikur nje femije i vogel ka ngaterruar shkronjat, por IQ dhe EQ jane dy termat me te perdorura ne ambjentet e biznesit, korporatave dhe industrive inovative ne boten Perendimore, por jo vetem. Tashme jemi te qarte dhe te familjarizuar me termin IQ duke qene se ne kulturen tone te gjithe studentet e shkelqyer ne cdo klase ishin ata ishin ata qe kishin IQ te larte. Student te cilet neper teste te standardizuara, provime dhe maratona merrnin notat me te larta e ishin te paret ne cdo renditje akademike. Studentet e 10’a ne cdo qytet apo province te Shqiperise, cikel, te ulet e te larte, njiheshin studentet e tjere, prinderit e tyre dhe mesues te shkolles, ndonjehere dhe ne lagjet ku ata jetonin. Ata njiheshin nga te gjithe. Ata ishin ata studente qe rrugetimi i tyre ishte tashme i farketuar- ata do beheshin shtresa intelektuale e vendit; doktora, avokat, arkitekt e inxhiniera. Pritshmerite per ta ishin qe ata te transformoheshin ne paria e vendit e lidera te komunitetit!
Ne gjeneraten time, Ismail Qemali ne Tirane, I’A, te miret e me te mireve ishin Ada Nishe dhe Parid Çiço. Aden nuk e di se ku eshte dhe cili ka qene rrugetimi i saj profesional. Paridin, fatkeqesisht as gjenialiteti i tij nuk e shpetoi dot nga tragjikja e tashme ai ndodhet mes engjejve, por te dy ishin studentet me IQ’n me te larte te klases sime. Jam e sigurte qe dhe ju vet i mbani mend studentet me te mire te klases suaj. Ne Shqiptaret, si e dijme tashme, i adhurojne femijet inteligjent; ata qe mesojne dhe jane te 10’s absolute apo si ka dale shprehja e viteve te fundit, nxenes ekselent sepse keta student jane ata qe presupozohet te avancojne shoqerine me pozicione elitare. Ky adhurim eshte i dukshem dhe nga sakrificat e jashtezakonshme qe bejne prinderit Shqiptar per ti shkolluar femijet, duke shitur shtepi e dhene nga kursimet e tyre per ti dhene edukimin me elitar te mundshem qe ofron ambjenti! Dhe kjo formule, ky perqendrim dhe perkushtim, dikur qendronte e funksiononte. Dikur, te mbaruarit shkollen me mesatare te larte ishte qershia e tortes proverbiale akademike. Mbaroje shkollen, merrje profesionin dhe jetoje i nderuar dhe i arritur ne krye te komunitetit tend, perjetesisht i nderuar dhe respektuar Dr. Filan Fisteku!
Po sot, IQ nuk eshte mjaftueshem. Sot te jesh inteligjent akademikisht nuk garanton nje te ardhme te sigurte. Sot te jesh akademikisht inteligjent, me se shumti te garanton nota te mira, lavderime nga prinderit, por ai nuk te garanton dot nje pune, nje te ardhme solide, nuk te garanton siguri kudo qofte vendndodhja. “Cfare nuk bem mjaftueshem? Cfare bem gabim ne?-pyesin njeri-tjetrin prinderit. Femija im eshte inteligjent, ekselent, i pari shokeve dhe shoqeve.” Ne fakt qellimi nuk ishte gabim, por cfare ishte gabim ishte fokusi i gabuar te formimit te femijes: fokusit ne temat akademike, ne noten 10 dhe jo ne angazhimin social te femijes, ne shendetin e tij mendor e lumturine e tij vetjake. Gabimi ishte qe fokusi nuk ishte ne fjalen me te njohur ne zhargonin profesional qe ka pushtuar cdo bisede CEO’sh, CFO’sh ne cdo vendim marrje, e ashtu quajtura EQ, inteligjenca emocionale!
EQ e shtjelluar eshte koficenti i inteligjences emocionale, pra aftesia per te kuptuar dhe menaxhuar emocionet e tua ne situate te ndryshme per te kapercyer sfida personale, ne shoqeri, karriere dhe ne cdo sfere tjeter te jetes. Pra, njerezit qe kane EQ te larte, jane ata qe jo vetem lexojne dhe identifikojne emocionet e tyre por gjithashtu lexojne qarte emocionet e te tjerve. Kjo aftesi ju mundeson atyre komunikime jo konfliktuese me njerez te habitatit te tyre te te gjitha niveleve per te arritur nje objektiv te caktuar.
Pra, EQ e larte sherben per te manipuluar njerezit? Jo, aspak. Te kesh inteligjence emocionale te larte eshte aftesia per tu vene objektivave te tua ne kohen e duhur, ne momentin e duhur me njerezit e duhur.
Ne gjuhen popullore, njerezit me EQ te larte jane ata cfare ne Shqiptaret konsiderojme “te shkathet”. Njerez qe ta kthejne pergjigje inteligjente menjehere ne cdo situate dhe kane nje spekter emocional te gjere. Njerezit me inteligjence emocionale te larte jane ata qe mund t’i flasin cdo njeriu pavarsisht nga prejardhja, statusi shoqeror, formimi apo rrace. Nje karakteristike e njerezve me EQ te larte jane njerezit qe adhurohen nga nje numer i madh njerezish per arsye se ata kane aftesi te identifikojne gjendjen emocionale, qellimin dhe psikologjine e bashkebiseduesit me thjeshtesi dhe natyralitet. Menyra se si e menaxhojne ata konfliktin eshte e tille qe nuk antagonizon personin qe kane perball, por e ben ate te ndjehet rehat, ne menyre qe te dyja palet te marrin cfare duan ne nje marrveshje dhe ne rast te kundert, te mos armiqesojne askend dhe kur nuk arrijne te bien dakort ne objektiven e synuar.
Po perse EQ eshte kaq e rendesishme tani dhe jo atehere?
EQ ka qene gjithmone e rendesishme, por ne te kaluaren e Shqiperise, ne mungese te tregut te lire, nje sistemi i preformatuar ku nuk kishte vullnet te lire, ku te tjeret vendosnin per ty, EQ shfaqeshe si mjet mbijetese dhe jo per avancim dhe aktualizim njerezor. Por sot, konkurenca e tregut te lire brenda dhe jashte vendit, globalizmi, diversiteti njerezor, sfidat e jetes jane te tilla ku EQ eshte transformuar ne mjetin me te rendesishem te suksesit! Megjithate pavarsisht rendesise se EQ’s si nje ingredient i rendesishem i suksesit, kjo nuk do te thote qe duhet te heqim dore nga ate lexuarit e mesuarit. Mendoj se bazat e mendimit kritik jane themelore ne jete e ne profesion dhe ato mesohen vetem nepermjet shkollimit te mirefillte, por ata qe jane realisht te suksesshem dhe me te lumtur, jane njerezit te cilet zhvillojne EQ’n vazhdimisht ne menyre sistematike! Sot te jesh student i mire, citues i Dantes, nje Mr. Metafora nuk mjafton! Sot duhet te jesh nje njohes i vetes, pasigurive te tua, pikave te tua te forta dhe te jesh i qarte per objektivat e tua. Por, mbi te gjitha ti duhet te jesh vezhgues i te gjithe aktoreve te hierarkise shoqerore qe ti i perket per te qene ne sherbim te tyre e jo per ti perdorur ata, por per te arritur objektiva kolektive ku te gjithe bashkarisht fitojne pjesen qe ju takon!
Si shoqeri Shqiptare ku fokusin e kemi patur tek formimi akademik, ka ardhur koha te ri-percaktojme formulen e suksesit per te kapur ne hap Perendimin jo vetem si vendodhje gjeografike, por dhe si mendesi. Sot e domosdoshme me shume se kurre duhet IQ dhe EQ! Kudo qofsh sot, lere karrigen dhe titullin me kollare dhe konferencat ku ve ne gjume te gjithe audiencen, dhe dil e nderto raporte me cdo kend qe kalon ne jeten tende dhe vecanerisht foli rojes se nderteses tende cdo dite!
