Nga Gjergj META
Takimi ndërmjet Papa Françeskut dhe Kirilit Patriarkut të Moskës dhe të gjithë Rusisë, është i rëndësishëm në vetvete, por edhe për dokumentin e përbashkët që ata kanë firmosur në kryeqytetin kuban të Havanës. Papa Françesku i kishte thënë Patriarkut në të kaluarën: “Ku të duash, si të duash dhe kur të duash”.
Një vullnet i hekurt për të dalë jashtë atyre kornizave diplomatike apo pretenduese të një primati që për Kishën Katolike është i rëndësishëm, por që para së gjithash është një primat shërbimi dhe dashurie. Dhe ja, takimi u bë. U hodh edhe një urë tjetër afrimi midis
kishave të krishtera, por jo vetëm. Një urë që për shumë arsye historike, diplomatike, njerëzore, politike etj., ishte prishur dhe me vështirësi po rindërtohej.
Takimi i dy patriarkëve ndodhi në një kontekst dhe vend simbolik. Të dy ishin në vizita baritore, njëri te besimtarët katolikë të kontinentit latinoamerikan e tjetri te besimtarët ortodoksë rusë. Dhe pikërisht prej Kubës, “…në kryqë zimin ndërmjet Veriut dhe Jugut, ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit” prej këtij ishulli, “simbolit të shpresave të ‘Botës së re’ dhe të ngjarjeve dramatike të historisë së shekullit XX” dy liderët ua drejtuan fjalën e tyre të gjithë popujve të Amerikës Latine dhe kontinenteve të tjera. Takimi u përshëndet me nota entuziazmi edhe nga Patriarku Ekumenik Bartolomeu. Liderët konfirmuan edhe një herë se rruga e takimit është ajo e duhura.
Unë besoj se ky takim është përshëndetur nga të gjithë njerëzit vullnetmirë të të dyja palëve. Sot Kisha Ortodokse ruse përbën një forcë të madhe në botën e krishterë, jo vetëm për shkak të numrave, por edhe për shkak të pasurisë së madhe si një traditë e gjatë dhe solide teologjike e shpirtërore. Janë të shumtë ata burra dhe gra të
traditës ruse që kanë dhënë një kontribut të madh në jetën shpirtërore të krishterë përgjatë shekujve.
Afrimi me Kishën Ortodokse ruse, edhe përpara mundësisë së një Sinodi panortodoks që shpresohet të mbahet së shpejti, hap shumë kanale të reja komunikimi në rrugën e të ashtuquajturit ekumenizëm. Patriarku Kiril, qysh kur ka qenë përgjegjës për marrëdhëniet me jashtë të Sinodit rus, ka punuar gjithmonë me shumë këmbëngulje për afrimin e dy Kishave e në njëfarë mënyre ai po korr frytet e një pune të bërë me vite.
Por, përveç takimit në vetvete, i rëndësishëm është edhe dokumenti që doli nga ky takim. Një dokument gjithëpërfshirës, i cili në tri pika thelbësore përmbledh të gjitha problemet që po kalon sot, jo vetëm Kisha, jo vetëm të krishterët, por e gjithë shoqëria njerëzore. Së pari, dokumenti prek çështjen e të krishterëve që sot, sidomos në Lindjen e Mesme, po përndiqen e po përzihen nga vendet e tyre për shkak të luftës dhe terrorizmit.
I bëhet apel bashkësisë ndërkombëtare që të ndërhyjë, në mënyrë që të respektohen të drejtat e religjionit në këtë zonë të nxehtë. Dialogu ndërfetar shihet si një rrugë e cila mund të përmirësojë gjendjen e atyre të krishterëve që edhe në kohën tonë po martirizohen për të ruajtur besimin e tyre. Po ashtu të krishterët në Ukrainë ftohen që të
marrin pjesë në shuajtjen e konfliktit dhe përplasjes në atë vend e që skizma e ndodhur ndërmjet të krishterëve ortodoksë të shërohet sa më shpejt në një vend që po vuan këto vitet e fundit.
Së dyti, dokumenti prek çështjen e marrëdhënieve midis dy Kishave. Dëshirën për afrimin e tyre dhe skandalin e madh të ndarjes së Kishave. Konstatohet megjithatë bashkëpunimi i deritanishëm, sikurse edhe dënohet një politikë proselitizmi, që mundohet të shikojë
kumtimin e Ungjillit si kalimin nga një Kishë në tjetrën.
I ashtuquajturi uniatizëm nuk shikohet si rrugë që mund të kontribuojë në bashkimin e Kishave, por megjithatë bashkësitë ekzistuese lejohet të ekzistojnë dhe madje kërkohet që ndërmjet kishave grekokatolike dhe atyre ortodokse marrëdhëniet të jenë të mira dhe të përmirësohen aty ku nuk janë të tilla. Shihet dëshira për të parë historinë si ka qenë, për të mos mbetur peng i së shkuarës, por për të parë drejt së ardhmes.
Këtu sigurisht mund të nisë një dialog teologjik frytdhënës ndërmjet dy Kishave. Së treti, dokumenti prek ato çështje të zhvillimit të shoqërisë njerëzore aktuale që po rëndojnë mbi jetën e njerëzve. Në mënyrë të veçantë katër çështje, sikurse janë terrorizmi, ekologjia, familja dhe mbrojtja e jetës qysh në ngjizje. Në të gjitha këto çështje dokumenti bën jo vetëm apel ndaj organeve ndërkombëtare për zgjidhjen dhe përmirësimin e situatës, por dy liderët angazhohen në një punë të përbashkët të bashkësive të tyre në këtë drejtim.
Por, megjithatë, përtej dokumentit, ia vlen të theksohet fakti se këto takime ndodhin në momentin që realiteti global po hyn në një fazë të re, në të cilën shenja të tilla nevojiten. Papa Françesku në disa raste ka thënë se po përjetohet një konflikt botëror pjesëpjesë. Gjithashtu, ai ka përsëritur se është e nevojshme të ndërtohen ura dhe jo të ngrihen mure. Pjesëpjesë atëherë mund të tregohen vullnete bashkëpunimi dhe gjithmonë se ka hapësira dhe mundësi për të punuar bashkë e për t’u takuar. Më shumë se sa germa, që është shumë e rëndësishme, ia vlen të merret fryma e këtij takimi dhe këtij dokumenti.
Unë e lexoj si një dëshirë që vjen për ta zgjuar situatën dhe realitetin nga një lodhje e tejzgjatur të cilën e reflektojmë edhe ne këtu në Shqipëri me një konfliktualitet të pambarimtë. Religjioni në mënyrë të veçantë ka shumë rëndësi, sepse aq sa mund të afrojë njerëzit, aq edhe mund t’i ndajë ata, aq sa mund të jetë profetik për një të
ardhme më të mirë, aq edhe mund të jetë profetik për luftë.
Kësisoj na mbetet ne të zgjedhim, e modele të tilla, si Françesku e Kirili, sigurisht që janë shembuj ndërtues dhe shpresëdhënës. /Panorama/
