Observatori Vera Rubin do të nisë gjatë këtij viti projektin e tij kryesor, Legacy Survey of Space and Time (LSST). Për një dekadë çdo ditë do të bëhen skanime shumë të sakta të qiellit të natës.
Sipas faqes zyrtare të observatorit, teleskopi dhe kamera “do të realizojnë imazhe të detajuara të qiellit në hemisferën jugore për 10 vjet, duke mbuluar të gjithë qiellin çdo pak net dhe duke krijuar një regjistrim super të gjerë, me rezolucion ultra të lartë, në formën e një filmi kohor – filmi astronomik më i madh i të gjitha kohërave.”
Imazhe me qartësi të paprecedentë
Me kamerën më të madhe në botë, janë publikuar së fundmi pamjet e para të zonave ku lindin yjet e galaktikave. Observatori Vera Rubin mund të zbulojë edhe ndryshimet më të vogla në qiell, duke e bërë atë një mjet ideal për zbulimin e asteroideve. Observatori Vera Rubin në Kili ka publikuar imazhet e para të skenave brenda Rrugës sonë të Qumështit (Kashta e Kumtrit), si edhe të galaktikave të largëta, duke treguar objekte të largëta me një qartësi të paprecedentë.
Observatori i financuar nga SHBA-ja, i vendosur në majën e Cerro Pachón në Kilin qendror, ku qielli i natës është veçanërisht i kthjellët dhe pa ndotje, është i pajisur me kamerën dixhitale më të madhe në botë dhe një teleskop me diametër 8.4 metra.
Ndër pamjet e para të publikuara ishte një foto e përbërë e mjegullnajës Trifid dhe mjegullnajës Lagoon, e realizuar gjatë një periudhe prej shtatë orësh. Të dyja këto mjegullnaja, që janë vende ku lindin yjet, ndodhen brenda galaktikës sonë, por janë disa mijëra vite dritë larg, dhe imazhi tregon detaje që nuk janë parë kurrë më parë.
Një tjetër imazh tregonte Grupin e Virgjëreshës (Virgo Cluster), i cili përfshin deri në 2000 galaktika. Observatori, i cili ka qenë në ndërtim për 20 vjet, do të nisë projektin e tij kryesor — Legacy Survey of Space and Time (LSST) — gjatë këtij viti. Në këtë projekt do të realizohen skanime shumë të sakta të qiellit të natës çdo ditë për një dekadë.
Ndër të tjera, observatori po vlerësohet për aftësinë e tij për të ndjekur asteroidët dhe për të zbuluar objekte ndëryjore që kalojnë përmes sistemit tonë diellor.
Observatori është një nismë e përbashkët e Fondacionit Kombëtar të Shkencës së SHBA-së dhe Departamentit të Energjisë, dhe mban emrin e astronomes pioniere amerikane Vera C. Rubin (1928–2016).
Kërkimet e Rubin mbi shpejtësinë e rrotullimit të galaktikave dhanë dëshminë e parë bindëse për ekzistencën e së ashtuquajturës materie e errët, e cila mendohet se mund të jetë një faktor që mban galaktikat të bashkuara, pavarësisht lëvizjes së tyre të shpejtë rrotulluese, që përndryshe do t’i shpërbënte ato. DW
