Një milion vota. Kjo është ajo që ndan të djathtën ekstreme nga e majta radikale në zgjedhjet parlamentare në Francë, ndërsa sot zhvillohet raundi i 2-të.
Përqindjet që dalin nga raundi i parë janë 33.15% (pak mbi 9 milionë vota) për Tubimin Kombëtar dhe një 27.99% për Frontin e Ri Popullor, koalicionin e së majtës dhe të gjelbërve. Kandidatët e Ansamblit, të kryesuar nga presidenti Emmanuel Macron, mbetën pak mbi mesataren prej 20%. Të gjitha grupimet politike po bëjnë presion për të mbushur sërish kutitë e 7 korrikut, duke tejkaluar vapën dhe lodhjen.
Qendra dhe e majta shpresojnë se do të shmangin një skenar të konsideruar nga shumë si antihistorik në krahasim me parimet e Republikës së Pestë. Drejtori i Le Monde, Jerôme Fenoglio, në një editorial beson se Franca do të binte kështu në një strukturë joliberale dhe antidemokratike, si Hungaria e Viktor Orban.
Duke lënë mënjanë editorialet dhe transmetimet televizive, rëndësi kanë rrugët, qendrat industriale, shkollat, zonat rurale. Gazeta ‘Die Zeit’ vuri në dukje një ndjenjë poshtërimi midis francezëve, e cila rrjedh nga një distancë e madhe midis parajsës së kartolinave, e cila përshkruan Parisin, kështjellat e Loire, brigjet e thyera të Brittany dhe vreshtat e Bordeaux, dhe realitetin e Francës tjetër, ajo e të përjashtuarve dhe krimit, si dhe krahina rurale, e varfër dhe e zhgënjyer nga reformat e Macron dhe alergjike ndaj rregullave të Bashkimit Evropian.
Besimi i klasës punëtore te Marine Le Pen
Edhe pse kandidatët e Tubimit Kombëtar në shumë raste duken të jenë thjesht figura të përparme, mes nostalgjisë neo-naziste, injorancës dhe konfuzionit administrativ, siç tregohet nga raportet, partia e ekstremit të djathtë është rritur në popullsi. Të dhënat thonë se RN-ja ka fituar besimin më të madh në radhët e klasës punëtore. Në vitin 2022, pothuajse 50% e punëtorëve e konsideronin partinë e klanit Le Pen të aftë për të qeverisur, si dhe atë që ishte më afër shqetësimeve të tyre. Ajo që ishte bërthama e fortë e së majtës, përfshirë komunistin, është bërë grupi vendimtar i votuesve për të shkuar nga vetëm 8 deputetë në 89 në qershor 2022. Këtë herë RN po synon një numër rekord votash për të fituar 289 vendet e nevojshme që përbëjnë shumicën absolute. Si ekstremistë dhe të dëbuar, ky skaj politik ka fituar një vend kryesor në politikë në të gjithë Alpet.
Përbërësit e së djathtës ekstreme në Francë
Ndërsa ne shpesh flasim për “pastrim” dhe distancim nga ekstremet e së kaluarës, partia e marine Le Pen ka fituar votuesit me të njëjtat parime si partia paraardhëse e saj, e themeluar në vitet 1970 nga babai i saj: Fronti Kombëtar.
Programi dominohet nga përjashtimi i grupeve të caktuara në bazë të përkatësisë etnike, fetare dhe orientimit seksual. Nga çifutët kaluam te muslimanët. Ndërsa debati mbi antisemitizmin ka shpërthyer në vend, sipas platformës Pharos, e krijuar në vitin 2009 nga qeveria franceze për të raportuar përmbajtje dhe sjellje të paligjshme në internet, midis 2017 dhe 2020 ka pasur një rritje të raporteve të përmbajtjes në internet që konsiderohem “ksenofobike dhe raciste”. Të parët në shënjestër janë myslimanët. Në vend të kësaj, shërbimet e inteligjencës vunë në dukje se një numër i konsiderueshëm i akteve anti-myslimane ishin regjistruar që nga viti 2010, me një kulm në vitin 2015, kur Franca u godit nga sulmet mizore terroriste Bataclan dhe kryeqyteti francez u zhyt në gjak dhe ankth.
Përbërës të tjerë përfshijnë aspiratën për një lider autoritar, që korrespondonte me krijimin e figurës së të riut të sigurt dhe të vendosur të mishëruar nga Jordan Bardella, pavarësisht rezultateve të dobëta shkollore dhe mungesës së përvojës në fushën administrative. Më pas është parimi i “preferencës kombëtare”, një doktrinë e bazuar në diskriminim, e cila siç kujton gazetarja e Le Monde, Anne Chemin, kërkon të përjashtojë të huajt nga sistemi i mirëqenies në të cilin ata kontribuojnë financiarisht me punën e tyre, duke e paraqitur atë si një rregull i sensit të përbashkët. Një fasadë e urtësisë popullore që shërben për të fshehur motivet raciste, të cilat drejtohen nga krijuesi i këtij parimi, François Duprat, i cili e kaloi gjithë jetën e tij duke rehabilituar nacionalizmin dhe fashizmin që tronditi Evropën në shekullin e kaluar.
Grabitja e rishpërndarjes së të ardhurave
Së bashku me këta përbërës tipikë, e djathta ekstreme transalpine ishte në gjendje të propozonte një temë tjetër, duke e vjedhur atë nga e majta: çështjen e pabarazisë së pasurisë. Ndërsa në vitin 2013 vetëm 52% e votuesve të RN besonin se ishte e nevojshme të “marresh nga të pasurit për t’u dhënë të varfërve”, norma u rrit në 67% në vitin 2020. Kjo dëshirë për rishpërndarje ekonomike lidhet me një vizion që e sheh globalizimin ekonomik si një kërcënim. Ndonëse recetat e Le Pen nuk janë aspak të orientuara drejt taksimit më të madh të kompanive shumëkombëshe dhe grupeve të mëdha ekonomike në vend, partia e saj gjithsesi ka arritur të mishërojë në mënyrën e vet valën antiglobaliste që po frynte në vend. Ndër masat më të diskutueshme është propozimi i Bardella për të eliminuar tatimin mbi të ardhurat (pavarësisht se sa është ai) për të rinjtë nën moshën 30 vjeç për t’i inkurajuar ata të krijojnë një familje në Francë. Realiste ose jo, propozimet e RN tërhoqën vëmendjen e asaj pjese të popullsisë që e gjeti veten nostalgjike, më të varfër dhe të injoruar nga pushtetarët e saj.
Fronti i larmishëm Republikan
Fytyra e “Francës së re” mishërohet nga mbështetësit e ylberit republikan, duke filluar nga Fronti i Ri Popullor e deri te centristët e Ansamblit. Të largët por të bashkuar. Strategjia e “tërheqjes së madhe” nuk ishte unike, por kishte një numër të konsiderueshëm mbështetësish, me mbi 200 kandidatë të konsideruar më pak të fortë, të cilët u tërhoqën nga gara për të përqendruar votat dhe për të mposhtur eksponentët e së djathtës ekstreme.
Lideri i France Insoumise shikohet me dyshim nga makronistët dhe ekonomistët neoliberalë, të cilët e cilësojnë atë si një ekstremist, pothuajse si Le Pen dhe me receta ekonomike shumë të shtrenjta për arkën e shtetit. Figura e tij është e rëndë brenda familjes së tij politike, aq sa përgjegjësinë e debateve televizive ia la të riut Manuel Bompard. Ndërsa Tubimi Kombëtar ka pozicionuar Bardella-n, por mbetet fort në duart e klanit Le Pen, e majta ka duart më të lira për sa i përket liderëve. “Ne nuk varemi vetëm nga një person. Dhe kjo është ajo që frikëson më shumë të djathtën ekstreme,” përsëriti vetë Mélenchon gjatë një takimi me votuesit.
Ylber me skaje të brishta
Ylberi ka ngjyra të gjalla, por edhe të brishta. Frika në themel është se bashkimi për të refuzuar Le Pen, edhe pse i suksesshëm, mund të shpërbëhet mes argumenteve dhe keqkuptimeve në vështirësinë e parë. Për këtë arsye, Mélenchon synon ata 16 milionë votues që dezertuan nga qendrat e votimit në raundin e parë, për t’i garantuar Frontit të Ri Popullor një shumicë që të paktën të jetë e pavarur nga qendra makroniste. Të pushtosh qoftë edhe një pjesë të vogël të asaj torte, pak më shumë se milioni që e ndan nga Tubimi Kombëtar, do t’i jepte të majtës radikale shijen e një fitoreje të papritur./REL
