Në një artikull të posaçëm për të përditshmen italiane “Si Viaggia”, gazetarja Marialuisa Urbano sjell në vëmendje një nga pasuritë më të pazbuluara të Shqipërisë: ishujt e saj të vegjël dhe të paprekur, që shtrihen nga veriu në jug.
Nga Sazani, ishulli më i madh e dikur i mbyllur ushtarakisht, e deri te ishujt e Ksamilit, të cilët autorja i quan “Maldivet e vogla shqiptare”, Shqipëria ofron një mozaik natyre, historie dhe paqeje që rrallë gjendet në Mesdhe.
Ishulli i Sazanit
I vendosur në hyrje të Gjirit të Vlorës, Sazani është ishulli më i madh i Shqipërisë dhe një nga më misteriozët. Për dekada të tëra, ai mbeti i fshehur nga sytë e civilëve. Sot, ky ishull jashtëzakonisht i bukur po hapet ngadalë për turizmin, duke zbuluar kombinimin e tij të jashtëzakonshëm të natyrës së paprekur dhe gjurmëve historike.
Me një sipërfaqe prej afërsisht 5,7 kilometrash katrorë dhe një vijë bregdetare të thyer që shtrihet 15 kilometra, Sazani është ishulli më i madh i Shqipërisë dhe i vetmi i banuar deri në vitin 1992.
Pavarësisht madhësisë së tij relativisht të vogël, Sazani ofron peizazhe të larmishme.
Në jug, klima është tipike mesdhetare, ku gjenden shkurre të ulëta, shkurre dafine dhe ullinj të egër që mbulojnë kodrat. Veriu, megjithatë, është më i gjelbër dhe më i harlisur, me bimësi shkurresh dhe zona pyjore të ndikuara nga një mikroklimë kontinentale.
Është pikërisht kjo larmi e pazakontë klimatike që e bën Sazanin një vend unik në peizazhin natyror shqiptar. Bregu ofron pamje marramendëse: gjire të vogla e të izoluara, shpella detare dhe shkëmbinj të dhëmbëzuar alternohen në një peizazh të formuar nga deti dhe era.
Ujërat e pastra që rrethojnë ishullin janë ideale për ata që adhurojnë notin, zhytjen me maskë ose thjesht relaksin në natyrën e virgjër. Zona më e famshme e notit është Gjiri i Sazanit, një zonë e mbrojtur me shtrat deti transparent, ideale për udhëtime ditore. Por sharmi i Sazanit shtrihet përtej bukurisë së tij natyrore.
Ishulli mban një trashëgimi të rëndësishme historike të lidhur me pozicionin e tij strategjik në zemër të Mesdheut. I njohur që nga kohërat e lashta – grekët e quanin Sason – ishulli mbart gjurmët e romakëve, venedikasve, osmanëve dhe italianëve, i cili në shekullin XX u bë një zonë e mbyllur ushtarake – duke u shndërruar në një fortesë të vërtetë gjatë regjimit komunist. Sot, duke ecur në rrugët e tij të mbipopulluara, ende mund të shihni kazerma të braktisura, bunkerë betoni të armuar dhe një rrjet të dendur tunelesh nëntokësore. Këto struktura, dikur të drejtuara nga qindra ushtarë, tani janë dëshmitarë të heshtur të një të kaluare të zhytur në sekret.
Ishulli i Kunës (Merxhan)
Në deltën e lumit Drin, pranë Lezhës në veri të vendit, shtrihet Ishulli i Kunës, një rrip rëre i formuar nga sedimentet e lumenjve dhe një rezervat natyror që magjeps me biodiversitetin e tij.
I rrethuar nga Laguna e Marjanit dhe deti, nuk është vetëm një ishull me rërë midis ujit të ëmbël dhe të kripur, por një mikrokozmos ku mund të hasni flamingo, çafka, pelikanë dhe dhjetëra lloje zogjsh shtegtarë.
Peizazhi ndryshon me stinët dhe rrymat e lumit ofrojnë pamje të ndryshme në çdo vizitë.
Ky është vendi ideal nëse ju pëlqen të shikoni zogjtë, të fotografoni natyrën, kërkoni qetësi ose dëshironi të eksploroni fshatrat përreth peshkimit.
Ishulli i Malësorit
I fshehur midis gjarpërimeve të lumit Buna, Ishulli i Malësorit ndodhet disa kilometra larg Liqenit të Shkodrës.
I arritshëm lehtësisht me kanoe, duke u nisur nga fshati Obot, është perfekt për adhuruesit e aventurave të ngadalta.
Me 40 hektarë, është një nga ishujt më të mëdhenj në brendësi të Shqipërisë. Plotësisht i pabanuar, është vendi perfekt për ata që kërkojnë natyrë autentike dhe heshtje absolute, ose për ata që duan të zhyten në bimësi të dendur dhe pamje marramendëse të Liqenit të Shkodrës. Ecja në Malin Tarabosh fillon gjithashtu këtu, një sfidë për alpinistët më me përvojë.
Ishulli Franz Joseph
Dikur pjesë e lumit Buna, Franz Joseph ishte një ishull i vogël lumor i quajtur për nder të perandorit austro-hungarez. Sot është zhdukur, i zhytur nga ujërat e lumit në vitin 2011.
Megjithatë, kujtimi i historisë së tij kurioze mbetet, i transmetuar nga kartografët dhe vendasit e shekullit XIX, dhe mundësia për të eksploruar atë zonë të lumit me varkë, ende e pasur me kafshë të egra dhe peizazhe lumore sugjestive.
Zvërneci
Zvërneci, në zemër të Lagunës së Nartës pranë Vlorës, është një nga ishujt më ikonikë të Shqipërisë.
Pasi të kaloni urën piktoreske prej druri 300 metra të gjatë, dhe pasi të zbrisni, do e gjeni veten përballë një pylli me pisha të dendur dhe të heshtur.
Në qendër të ishullit ndodhet Manastiri Bizantin i Shën Mërisë, që daton që nga shekulli XIII, një destinacion shpirtëror dhe piktoresk. Këtu, koha duket sikur ka ndaluar.
Ishulli është një simfoni pishash detare, shtigjeve të qeta dhe spiritualitetit. Një destinacion i preferuar për pelegrinët dhe fotografët, është vendi ideal për një shëtitje soditëse, ndoshta gjatë perëndimit të diellit, kur laguna bëhet e artë.
Ishulli i Shurdhahut
Në pellgun artificial të Vau Dejes, ishulli i Shurdhahut është një xhevahir historik dhe natyror që strehon rrënojat e qytetit mesjetar të Sardës, dikur një udhëkryq i rëndësishëm kulturor midis rajoneve të Malësisë së Madhe, Mirditës dhe Zadrimës.
Sot, rrënojat kanë mbetur, por një pjesë e qytetit është e zhytur, duke krijuar një atmosferë unike.
Një vend i përsosur nëse jeni të apasionuar pas arkeologjisë, historisë dhe legjendave lokale. Me pak fat dhe një guidë ekspertësh, mund të zbuloni rrënojat e qytetit të lashtë dhe të imagjinoni se si ishte jeta këtu shekuj më parë.
Ishujt e Ksamilit, “Maldivet e Vogla” të Shqipërisë
Nëse ka një vend që ia vlen udhëtimi, është Ksamili, një fshat bregdetar në jug të Shqipërisë, disa kilometra nga Saranda dhe kufiri grek. Pranë plazhit të tij kryesor ndodhen katër ishuj shkëmborë, të zhytur në një det aq të pastër sa duket i pabesueshëm. Plazhet e Ksamilit, të tilla si Plazhi i Pasqyrave, Plazhi i Manastirit dhe Pema e Thatë, konsiderohen ndër më të bukurat në Evropë.
Ksamili është perfekt për zhytje me maskë, udhëtime me varkë, apo për të parë perëndimin e diellit dhe shijuar ushqimet e detit.
Dhe nëse jeni adhuroni kulturën, vetëm 20 minuta larg ndodhet vendi arkeologjik i Butrintit, një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, dhe burimi i Syrit të Kaltër, një mrekulli natyrore me ujëra kristalore dhjetëra metra të thella.
Ishujt e Ksamilit janë zemra e turizmit bregdetar shqiptar. Dy nga ishujt mund të arrihen duke notuar, ndërsa për të tjerët, mund të merrni me qira kajakë ose varka me pedale. Dy prej tyre janë të lidhura nga një rrip i hollë rëre.
Ishujt janë të pabanuar, të mbuluar me bimësi mesdhetare dhe plot me gjire perfekte për zhytje me maskë, relaks në hije dhe shijuar perëndimet spektakolare të diellit. Në veçanti, Ishujt Binjakë – të lidhur nga një rrip i hollë rëre – janë ndër më të fotografuarit në vend.
Zona ofron restorante me pamje nga deti ku mund të shijoni peshk të freskët, midhje lokale dhe gatime tradicionale shqiptare.
Ksamili është gjithashtu një destinacion ideal për çiftet dhe ata që kërkojnë pushime të qeta, por me shumë mundësi kulturore dhe natyrore.
Mënyra më e përshtatshme për të shkuar në Ksamil është të fluturoni për në ishullin grek të Korfuzit, të merrni tragetin për në Sarandë (30-70 minuta) dhe prej andej një taksi ose autobus për në Ksamil (10 kilometra).
Maligrad
Në juglindje të vendit, në kufirin me Maqedoninë e Veriut, shtrihet Ishulli i Maligradit, një vend i largët por magjepsës.
I zhytur në ujërat e qeta të Liqenit të Prespës, është një nga ishujt më spiritual dhe misteriozë të Shqipërisë.
Këtu gjenden mbetjet e vilës verore të Car Simeon XI dhe kisha shpellë e Shën Mërisë, e zbukuruar me afreske mesjetare. Gjatë pranverës, është e lehtë të dallosh tufa pelikanësh që popullojnë ujërat e qeta të liqenit. Ishulli është një vend i përsosur për kamping ose një udhëtim me varkë që niset nga fshati i Pustecit.
Ishulli i Stillos, një oaz i vogël kampingu
Pranë Tongos dhe bregdetit Jon ndodhet Stillos, një ishull i vogël i përsosur për kamping. Është pak më shumë se një shkëmb nënujor, por ofron një plazh të izoluar dhe pamje të mrekullueshme.
Plazhet e tij janë ideale për t’u çlodhur në paqe, dhe është një ndalesë interesante për ata që eksplorojnë Shqipërinë jugore në mënyrë të pavarur.I arritshëm me varkë nga Vlora ose Saranda, është perfekt nëse jeni duke kampuar dhe kërkoni një cep të paprekur të Shqipërisë.
Ishulli i Paqes
Në liqenin e Komanit, në veri të Shqipërisë, i njohur për ujërat e tij të kaltra të vendosura midis maleve, ndodhet Ishulli i vogël i Paqes.
Është i vogël, por shumë sugjestiv. Ka formën e një harte të Shqipërisë, dhe në qendër të tij është një kryq, i ngritur si simbol i besimit dhe rezistencës gjatë regjimit komunist.
Edhe pse është më i vogli nga ishujt shqiptarë, është një nga më interesantët: një vend reflektimi dhe kontemplimi, i arritshëm vetëm me varkë në liqenin e Komanit, i famshëm për peizazhet alpine dhe ujërat e kaltra./tvklan.al
