Kjo verë është e nxehtë. Shume nxehtë. Dhe ne kemi vetëm disa javë në stinën e verës.
Në të gjithë SHBA, temperaturat po thyejnë nivelet rekord prej dekadash. Në El Paso, Teksas, temperaturat janë rritur në mbi 37 gradë Celsius, për 27 ditë rresht, duke kapërcyer një rekord të fundit të vendosur në 1994.
Në Mbretërinë e Bashkuar, vapa e qershorit jo vetëm që theu rekordet e të gjitha kohërave, por edhe i shkatërroi ato. Ishte 0.9C më i nxehtë se rekordi i mëparshëm, i vendosur në vitin 1940. Kjo është një diferencë e madhe.
Ekziston një histori e ngjashme e motit të nxehtë të paprecedentë në Afrikën e Veriut, Lindjen e Mesme dhe Azinë.
Nuk është për t’u habitur, pra, që Qendra Evropiane për Parashikimet e Motit me Distanca të Mesme tha se në nivel global, qershori ishte më i nxehti i regjistruar.
Dhe nxehtësia nuk është lehtësuar. Tre ditët më të nxehta të regjistruara ndonjëherë ishin në javën e kaluar, sipas shërbimit të klimës dhe motit të BE-së, Copernicus.
Temperatura mesatare botërore arriti në 16.89C të hënën më 3 korrik dhe arriti në 17C për herë të parë më 4 korrik, me një temperaturë mesatare globale prej 17.04C.
Shifrat e përkohshme sugjerojnë se është tejkaluar më 5 korrik kur temperaturat arritën në 17.05C.
Këto nivele të larta janë në përputhje me ato që parashikuan modelet e klimës, thotë Prof Richard Betts, shkencëtar i klimës në Met Office dhe Universitetin e Exeter.
“Nuk duhet të habitemi aspak me temperaturat e larta globale”, thotë ai. “Kjo është e gjitha një kujtesë e fortë e asaj që kemi njohur për një kohë të gjatë dhe do të shohim gjithnjë e më shumë ekstreme derisa të ndalojmë së krijuari më shumë gazra serë në atmosferë”.
Kur mendojmë se sa nxehtë është, ne priremi të mendojmë për temperaturën e ajrit, sepse kjo është ajo që përjetojmë në jetën tonë të përditshme.
Por shumica e nxehtësisë së ruajtur pranë sipërfaqes së Tokës nuk është në atmosferë, por në oqeane. Dhe ne kemi parë disa temperatura rekord të oqeanit këtë pranverë dhe verë.
Atlantiku i Veriut, për shembull, aktualisht po përjeton temperaturat më të larta të ujërave sipërfaqësore të regjistruara ndonjëherë.
Kjo valë e të nxehtit detare ka qenë veçanërisht e theksuar rreth brigjeve të Britanisë së Madhe, ku disa zona kanë përjetuar temperatura deri në 5 gradë Celsius mbi atë që do të prisnit normalisht për këtë periudhë të vitit.
Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike e SHBA-së (NOAA) e ka etiketuar atë si valë të nxehti të kategorisë 4. Emërtimi përdoret rrallë jashtë tropikëve dhe tregon nxehtësinë “ekstreme”.
“Temperatura të tilla anormale në këtë pjesë të Atlantikut të Veriut janë të padëgjuara”, thotë Daniela Schmidt, një profesore e Shkencave të Tokës në Universitetin e Bristolit.
Në të njëjtën kohë, një El Niño po zhvillohet në Paqësorin tropikal.
El Niño është një model moti i përsëritur i shkaktuar kur ujërat e ngrohta ngrihen në sipërfaqe në brigjet e Amerikës së Jugut dhe përhapen në të gjithë oqeanin.
Me valët e të nxehtit si në Atlantik ashtu edhe në Paqësor, ndoshta nuk është për t’u habitur që temperaturat globale të sipërfaqes së detit për prillin dhe majin ishin më të lartat e regjistruara ndonjëherë në të dhënat e Met Office që shkojnë deri në vitin 1850.
Nëse detet janë më të ngrohtë se zakonisht, mund të prisni edhe temperatura më të larta të ajrit, thotë Tim Lenton, profesor i ndryshimeve klimatike në Universitetin Exeter.
Shumica e nxehtësisë shtesë të bllokuar nga grumbullimi i gazeve serrë ka shkuar në ngrohjen e sipërfaqes së oqeanit, shpjegon ai. Kjo nxehtësi shtesë tenton të përzihet poshtë drejt oqeanit më të thellë, por lëvizjet në rrymat e oqeanit – si El Niño – mund ta kthejnë atë në sipërfaqe.
“Kur kjo ndodh, shumë nga ajo nxehtësi lëshohet në atmosferë,” thotë Prof Lenton, “duke rritur temperaturat e ajrit”.
Është e lehtë të mendosh për këtë mot jashtëzakonisht të nxehtë si të pazakontë, por e vërteta dëshpëruese është se ndryshimi i klimës do të thotë se tani është normale të përjetosh temperatura rekord.
Emetimet e gazeve serrë vazhdojnë të rriten nga viti në vit. Shkalla e rritjes është ngadalësuar pak, por emetimet e CO2 të lidhura me energjinë ishin ende pothuajse 1% në rritje vitin e kaluar, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, një mbikëqyrës global i energjisë.
Dhe sa më e lartë të jetë temperatura globale, aq më i lartë është rreziku i valëve të të nxehtit, thotë Friederike Otto, një klimatologe në Institutin Grantham të Ndryshimeve Klimatike në Imperial College London.
“Këto valë të nxehtit jo vetëm që janë më të shpeshta, por edhe më të nxehta dhe më të gjata se sa do të kishin qenë pa ngrohjen globale”, thotë ajo.
Ekspertët tashmë po parashikojnë se El Niño në zhvillim ka të ngjarë ta bëjë vitin 2023 vitin më të nxehtë në botë.
Ata kanë frikë se ka të ngjarë të shtyjë përkohësisht botën të kapërcejë një moment historik të ngrohjes me 1.5 gradë Celsius.
Dhe ky është vetëm fillimi. Nëse nuk bëjmë reduktime dramatike të emetimeve të gazeve serrë, temperaturat do të vazhdojnë të rriten.
Zyra Met tha këtë javë se temperaturat rekord të qershorit të këtij viti ishin dyfish më të mundshme për shkak të ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njeriu.
Këto temperatura në rritje tashmë po nxisin ndryshime thelbësore dhe pothuajse me siguri të pakthyeshme në ekosistemet në mbarë botën.
Temperaturat rekord të qershorit në MB ndihmuan në shkaktimin e vdekjeve të paprecedentë të peshqve në lumenj dhe kanale, për shembull.
Ne nuk mund ta dimë se çfarë ndikimi do të ketë vala e tanishme e të nxehtit detar në Mbretërinë e Bashkuar, paralajmëron Prof Schmidt i Universitetit të Bristolit, sepse nuk kemi parë kurrë më parë një të tillë të fortë.
“Në rajone të tjera, rreth Australisë, në Mesdhe, ekosisteme të tëra ndryshuan, pyjet e leshterikëve u zhdukën dhe zogjtë e detit dhe balenat vuajtën nga uria,” thotë ajo.
Bota është efektivisht në një garë.
Është e qartë se po ecim me shpejtësi drejt një të ardhmeje klimatike gjithnjë e më të nxehtë dhe më kaotike, por ne kemi teknologjitë dhe mjetet për të ulur emetimet tona.
Pyetja që shtrohet tani është nëse ne mund ta bëjmë kaq shpejt sa duhet për të ngadalësuar ndryshimin e klimës dhe për të mbajtur ndikimet e ngrohjes globale brenda kufijve të menaxhueshëm./Opinion.al
