“Çfarë problemi ka kjo lopë?” – presidenti autoritar i Bjellorusisë, Alyaksandr Lukashenka, e pyet një zyrtar, i cili duket se është në siklet. “Mezi është gjallë”.
Kjo video, e cila është shpërndarë nga një llogari proqeveritare në Bjellorusi, e tregon Lukashenkën duke i kritikuar zyrtarët rajonalë për gjendjen e një ferme.
Si e tillë, ajo është shpërndarë mijëra herë në platformën me pronësi kineze, TikTok.
Videoja, e cila është njëkohësisht humoristike, por dhe shqetësuese, është familjare për këdo që është kritikuar ndonjëherë nga një shef.
E, pikërisht para zgjedhjeve presidenciale të 26 janarit, forcat proqeveritare në Bjellorusi janë duke synuar që përmes TikTok-ut të arrijnë te të rinjtë. Kjo, marrë parasysh edhe protestat që janë bërë nga kjo gjeneratë pas zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020.
Atëkohë, dhjetëra mijëra njerëz dolën në rrugë për të protestuar kundër rezultatit të zgjedhjeve, që u konsiderua si i manipuluar nga vëzhguesit ndërkombëtarë.
Autoritetet e sigurisë reaguan me forcë brutale, duke arrestuar 30 mijë njerëz, të cilët më pas raportuan për tortura e trajtim të keq derisa ishin në mbajtje.
Në Bjellorusinë e Lukashenkës, opozita politike shtypet, media është e kontrolluar nga shteti dhe qytetarët përballen me presione ekonomike dhe kufizime të lirisë personale në jetën e përditshme.
Presidenti aktual e ka pothuajse të sigurt rizgjedhjen për mandatin e tij të shtatë radhazi.
Platforma për t’u shfryrë
Pavarësisht kufizimeve, platforma TikTok është jashtëzakonisht e famshme në Bjellorusi.
Numri i përdoruesve është dyfishuar nga 3.08 milionë në vitin 2022 në 5.36 milionë në fillim të vitit 2024 – që është mbi gjysma e popullsisë prej 9.4 milionësh të vendit.
Platforma përdoret pothuajse për çdo gjë – që nga diskutimet për rritjen e çmimeve deri te cilësia e shërbimeve në institucione.
Natalya Pyatkevich, zëvendëskryetare e parë e administratës së Lukashenkës, e ka përshkruar TikTok-un si një “armë bërthamore”, që i mundëson regjimit të jetë në sinkron me ankesat e qytetarëve.
“Në 70-80 për qind të rasteve”, tha ajo duke folur për problemet që bjellorusët ndajnë në platformë, “këto situata mund të ishin parandaluar në fazat e hershme”.
TikTok-u filloi të përdorej edhe nga llogaritë pro Qeverisë në vitin 2023, ku një nga to me emrin First News arriti mbi 200 mijë ndjekës.
Në videot e shpërndara, Lukashenka shihet duke bërë vizita në vend dhe vihet në pah personaliteti gjoja se i thjeshtë i tij.
Një tjetër kanal, Lukashenko Top, me pothuajse 40.000 ndjekës, publikon klipe të fjalimeve dhe deklaratave më të fundit politike të presidentit.
Madje, edhe media shtetërore, e njohur për monotoninë e saj, ka filluar të publikojë lajme në përputhje me propagandën e Qeverisë.
Këto llogari nuk flasin për Perëndimin dhe as për opozitën bjelloruse, por “tregojnë se si duket Bjellorusia dhe i lavdërojnë autoritetet për të”, thotë studiuesja e propagandës, Irina Sidorskaya.
“Ne zgjedhim stabilitetin”
Sidorskaya thotë se fokusi i mesazheve të tyre mbështetet pikërisht në ato që i ka përdorur Lukashenka që nga marrja e pushtetit në vitin 1944: “Ne zgjedhim stabilitetin” dhe “Bjellorusia është shtëpia jonë”.
Por, pavarësisht përpjekjeve për ndikim, nuk është e qartë se sa bjellorusë i marrin këto informacione. Kjo, pasi sipas platformës analitike të TikTok-ut, exolyt, vetëm 40% e ndjekësve të First News janë bjellorusë, ndërkaq të tjerët janë nga Moldovia, Ukraina dhe Kazakistani.
“Numri i dyshimtë i ndjekësve nga vende të ndryshme mund të jetë tregues për blerjen e tyre”, thotë analisti i mediave, Mikhail Daroshevich.
Dhe, kjo s’është hera e parë që TikTok-u përdoret politikisht.
Në Rumani, para zgjedhjeve presidenciale në nëntor të vitit 2024, kjo platformë ka fshirë mbi 66 mijë llogari të rreme, 7 milionë pëlqime të rreme dhe 10 milionë ndjekës të rremë.
Këto llogari është thënë se kanë qenë në përputhje me interesat e kandidatit presidencial të ekstremit të djathtë, Calin Georgescu, i cili ka fituar rundin e parë.
Pas dyshimeve për ndërhyrjen ruse në Rumani, Komisioni Evropian ka hapur procedura formale kundër TikTok-ut për dështimin e tij “për të vlerësuar siç duhet dhe për t’i zbutur rreziqet sistematike për integritetin e zgjedhjeve”.
Por, duket se autoritetet bjelloruse janë të përgatitura për mbylljen e llogarive, sepse kanë hapur shumë klone të llogarive me emra të ndryshëm.
Sipas analistit të mediave, Daroshevich, kjo strategji ofron opsione rezervë, në rast të ndonjë ndërhyrjeje nga platforma.
Ndikim i kufizuar
Edhe pse numrat e tij po rriten, ekspertët pajtohen se strategjia e këtij regjimi në TikTok nuk është pa mangësi.
“Ata krijojnë përmbajtje të thjeshtë: Ne jemi për çdo të mirë dhe kundër çdo të keqeje. Ata janë ende në hapat e parë”, thotë Sidorskaya.
Dyshime për efektivitetin e kësaj strategjie ka edhe Pavlyuk Byoysky, analist në Media IQ – organizatë që monitoron mediat.
Sipas tij, regjimi bjellorus nuk i kupton specifikat e TikTok-ut, por as të rinisë. Ai thotë se shumë llogari nuk e kuptojnë se kur teprohet me politikë, sepse më shumë preferohet argëtimi dhe muzika.
Deri tash, zgjedhjet s’janë përmendur edhe aq, sipas analistit politik, Aleksandar Klaskovski, dhe kjo ka ndodhur për faktin se edhe propaganduesit e kuptojnë se “zgjedhjet janë një produkt”.
“Theksi është në faktin se konkurrentët e Lukashenkës janë të padukshëm… se ai është unik”, thotë Klaskovski.
“Theksi nuk është te [zgjedhjet]…por te personi, te pazëvendësueshmëria e tij”, shton ai.
Në një video proqeveritare, Lukashenka përmend zgjedhjet, por thotë se “nuk është e nevojshme përfshirja në to”.
Me vetëm rreth 500 shikime, videoja nuk ka tërhequr shumë vëmendje./rel
