Njerëzit përjetojnë frikë përballë eklipseve diellore, por si ndihen anëtarët e tjerë të mbretërisë së kafshëve kur dita për pak kohë kthehet në natë?
Në raste shumë të veçanta, kur kushtet përputhen në mënyrë të përkryer, Hëna fsheh Diellin dhe errësira përshkon qiellin.
Megjithëse eklipset totale të diellit zgjasin vetëm për disa momente kalimtare, ato mund të kenë efekte të thella te njerëzit, duke frymëzuar ndjenjat e frikës dhe habisë.
Por është më e vështirë të parashikohet se si do të përgjigjen kafshët kur ato të zhyten në errësirë gjatë ditës.
Kafshët mbështeten në një orë biologjike 24-orëshe, të njohur si ritmet e tyre cirkadiane, për të kontrolluar sjelljet e përditshme si gjumi, kërkimi i ushqimit dhe gjuetia. Mënyra se si eklipset prishin këto rutina të rrënjosura është relativisht e paeksploruar, pasi ngjarjet kozmike janë fenomene kaq të rralla, që ndodhin në çdo vend të caktuar afërsisht një herë në 400 vjet dhe gjithashtu, sepse jo të gjitha kafshët reagojnë njësoj.
“Drita është një sinjal kaq i madh që prek gjithçka, nga bimët te kafshët. Si biologë ne nuk mund ta fikim Diellin, por herë pas here, natyra e fik atë për ne,” thotë ekologia, Cecilia Nilsson.
Më shumë se 100 vjet më parë një entomolog nga New England e vuri në provë zhdukjen e Diellit.
William Wheeler qarkulloi reklama në gazetat lokale, duke rekrutuar publikun për të regjistruar ndryshimet në sjelljen e kafshëve gjatë një eklipsi diellor të vitit 1932. Ai mblodhi më shumë se 500 anekdota, të cilat përshkruanin ndryshime në zogjtë, gjitarët, insektet dhe bimët, duke përfshirë bufat që filluan të kërcejnë dhe bletët që ktheheshin në kosheret e tyre.
Studiuesit duan të dinë se sa lloje të ndryshme kafshësh, duke përfshirë kafshët shtëpiake se si sillen gjatë eklipsit.
Në gusht 2017, një eklips që fshiu rrezet e Diellit për dy minuta e 42 sekonda, i lejoi shkencëtarët të përsërisin këtë eksperiment. Këtë herë spektakli pati rezultate më befasuese. Ndërsa errësira afrohej, gjirafat galoponin me nerva dhe breshkat çiftoheshin në një kopsht zoologjik të Karolinës së Jugut, dhe grerëzat pushuan së gumëzhimi në shtetet e Oregon, Idaho dhe Missouri.
Me eklipsin e ardhshëm diellor që do të ndodhë të hënën (8 prill), kurioziteti është ndezur edhe një herë. Duke shtrirë një rrip të ngushtë toke, nga Meksika në Maine, shkencëtarët do të vëzhgojnë nga afër shtegun e tërësisë dhe do t’u bëjnë thirrje njerëzve të vërejnë çdo sjellje misterioze./Opinion.al
