Studiuesit janë duke studiuar shkëmbinjtë dhe historinë që ata tregojnë për të kuptuar se si ka qenë planeti Mars kur ka patur ujë të lëngshëm në sipërfaqen e tij miliarda vjet më parë.
Imazhet dhe të dhënat e reja shumë të hollësishme të shkëmbinjve të ekspozuar në Mars zbulojnë provat e para të lumenjve që kanë ekzistuar për më shumë se 100,000 vjet në sipërfaqen Marsiane 3.7 miliardë vjet më parë, sipas një studimi të botuar të martën në revistën Nature Communications.
Një ekip ndërkombëtar i shkencëtarëve përdori imazhet dhe topografinë e kapur nga kamera HiRISE e Reconnaissance Orbiter’s Mars e NASA-s për të studiuar një buzë të Pellgut Hellas në hemisferën jugore të Marsit. Krateri Hellas ka qenë prej kohësh me interes për studiuesit sepse është një nga më të mëdhenjtë në sistemin tonë diellor dhe shtrihet rreth 9 km nga fundit i tij deri në buzë.
Ky imazh nga një video e Universitetit të Utrecht tregon luginën dhe shkëmbinjtë e krijuar nga lumenjtë antikë.
Këtu, dëshmitë antike të një liqeni të madh, lumenjsh, deltash dhe kanalesh mund të shihen në shkëmb. Dhe shkëmbinjtë tregojnë se Marsi duhet të ketë pasur një prani të qëndrueshme dhe të konsiderueshme të ujit në të kaluarën e tij.
Studiuesit e ngushtuan fokusin e tyre në një shkëmb të gurtë, rreth 656 metra të lartë – dyfishin e atyre të Bardhë shkëmbinjve të njohur të Dover përgjatë vijës bregdetare angleze. Atje, shkëmbinjtë janë të vjetër 3.7 miliardë vjeç. Të përbëra nga sedimente të grumbulluara me kalimin e kohës, ato janë si shkëmbinjtë e gjetur në Tokë që u formuan nga lumenjtë.
“Nuk është si të lexosh një gazetë, por pamjet me rezolucion jashtëzakonisht të lartë na lejuan t’i ‘lexojmë’ shkëmbinjtë sikur po qëndrojmë shumë afër“, tha Francesco Salese, autor studimi, gjeolog në Universitetin e Utrecht në Hollandë dhe shkencëtar në Shkollën Ndërkombëtare të Kërkimeve të Shkencave Planetare në Itali.
“Fatkeqësisht ne nuk kemi aftësinë për të parë nga afër hollësitë e shkallës më të imët, por ngjashmëritë e habitshme me shkëmbinjtë sedimentarë në Tokë i lënë shumë pak imagjinatës”, shtoi ai sipas CNN.
Shkëmbinjtë sedimentarë regjistrojnë shtresa të historisë dhe studiuesit ishin në gjendje të përcaktonin se kanalet e këtyre lumenjve antikë ishin disa metra të thella. Analizimi i këtyre shtresave në Mars mund të hedhë më shumë dritë mbi historinë e tij, ashtu si gjeologët përdorën shtresa sedimentesh në Tokë për të kuptuar se si planeti ynë evoluoi me kalimin e kohës dhe ndërtuan modelet se si ishte Toka miliona dhe miliarda vjet më parë. /Opinion.al
