Një qytet që u nda gjatë Luftës së Ftohtë midis Italisë dhe Sllovenisë po feston ribashkimin e tij kulturor. Goricia në Itali dhe Nova Gorica në Slloveni shënuan fillimin e mandatit të tyre të Kryeqytetit Kulturor Evropian me një paradë të përbashkët të stilit karnaval.
Qyteti kufitar italian i Goricias dhe ai slloven i Nova Goricës
po organizojnë së bashku aktivitete kulturore në kuadër të mandatit të tyre të Kryeqytetit Kulturor Evropian për vitin 2025. Kjo është hera e parë që dy qytete kufitare nga dy vende marrin këtë mandat.
Qindra interpretues, valltarë, muzikantë, madje edhe ansamble muzikore të policisë, dolën në rrugët e këtyre dy qyteteve të përgjumura rrëzë alpeve për një paradë të larmishme, e cila filloi në Goricia të Italisë dhe përfundoi në Nova Goricë të Sllovenisë.
Dy qytetete, që ndodhen në kufirin midis Italisë verilindore dhe Sllovenisë perëndimore, dikur ishin bashkë si një qytet i vetëm. Zona u nda në vitin 1947 pas i rishikimit të kufijve të Evropës, që ndodhi pas mbarimit të Luftës së Dytë Botërore.
Qyteti më i vjetër dhe më historik i Goricias përfundoi në Itali, ndërsa periferitë e tij më rurale në lindje përfunduan në Slloveni, e cila në atë kohë ishte pjesë e Jugosllavisë.
Pas shpërbërjes së Jugosllavisë, Sllovenia u bë e pavarur dhe kufiri u hoq zyrtarisht kur vendi, tani anëtar i BE-së, iu bashkua Zonës Shengen të udhëtimit pa pasaporta në 2007.
“Mendoj se kjo është shumë simbolike, veçanërisht në Evropën e sotme me kufijë të hapur. E gjithë kjo është shumë interesante. Gjithashtu, në shkollat përreth këtu flitet edhe sllovenishtja edhe italishtja. Pra, edhe kjo është shumë unike dhe interesante”, thotë Katarina, banore e Goricias me origjinë nga Kroacia.
Zarko Nemec, një banor i Nova Goricës, thotë se kujtimet e tij të fëmijërisë ishin të një kufiri të butë, me njerëz që udhëtonin në anën tjetër të tij për punë apo për të bërë pazaret.
“Kur isha fëmijë, nëna ime më çonte përtej kufirit (në Itali) për të punuar, pasi kishim pak tokë atje. Nuk mund ta imagjinoni këtë, ishte shumë mirë. Sot flasin për perden e hekurt, ashpërsinë, e kështu me radhë, por unë kurrë nuk e kam ndjerë këtë si fëmijë. Kjo ishte në vitet 1950, i mbaj mend të gjitha”, thotë ai.
Ngjarja e 8 shkurtit shënoi fillimin e mandatit të qyteteve binjake si Kryeqytet i Kulturës Evropiane për vitin 2025.
Sipas programit prestigjioz kulturor të mbështetur nga Bashkimi Evropian, qytetet do të organizojnë një seri ekspozitash dhe shfaqjesh artistike njëvjeçare me shpresën për të nxitur bashkëpunimin midis evropianëve, por edhe për të tërhequr vizitorë kureshtarë nga më larg.
Programi përfshin qindra ngjarje duke përfshirë ekspozita nga artistë vendas, shfaqje filmash, shfaqje artistike dhe koncerte.
Organizatorët shpresojnë se marrëdhëniet e mira midis Goricias dhe Nova Goricës mund të shërbejnë si një simbol dhe një model për bashkëpunimin evropian.
Petra Korlenc, një historiane nga Nova Gorica, është e përfshirë në organizimin e këtyre aktiviteteve.
“Ne kemi një kafene të bibliotekës që quhet Max në Nova Goricë, e cila ka një vit që po organizon ngjarje lidhur me këtë, ne jemi pjesë e shumë projekteve evropiane dhe si pjesë e projekteve të kryeqytetit kulturor kemi kontaktuar me shumë aktorë të ndryshëm evropianë. Kjo është një gjë shumë e mirë”, thotë ajo.
Goricia dhe Nova Gorica ndajnë çmimin Kryeqyteti i Kulturës Evropiane 2025 me qytetin gjerman të Kemnicit./voa
