Nënë Tëreza apo Agnës Gonxhe Bojaxhiu është fëmija i tretë i Nikolle (Kole) dhe Dranafile (Dranë) Bernaj Bojaxhiut. Gonxhja ka lindur me 26 gusht 1910 në qytetin e Shkupit. Babai i saj Nikolla ka qenë tregtar. Ai njihej për bamirësitë e shumta, ndihmonte si familjet e varfra ashtu dhe institucionet e ndryshme. Ai ndihmoi në ndërtimin e teatrit të pare të Shkupit. Kola fliste shume gjuhë dhe udhëtonte shumë në Itali dhe Egjipt.
Babai i Gonxhes ka luajtur në bandën e qytetit. Shtëpia e tyre gjithmonë ishte me mysafire, dëgjoheshin muzikë, këngë dhe të qeshura. Për ditë festash dhe në festivale familja do të vishtë rroba kombëtare. Kola ka qenë shume aktiv për çështjen kombëtare dhe për një Shqipëri të pavarur. Ai ishte në grupin që luftonte për bashkimin e Shkupit dhe të qyteteve përreth me Shqipërinë.
Në vitin 1918 ai vdiq. Gonxhja ishte shtatë vjeçe. Se bashku me të ëmën shkonin çdo ditë në kishe. Ajo e ndihmonte të ëmën në organizimin e festivaleve, në zbukurimin e kishës me lule, bënte pjese në korin e kishës. Këndonte shumë bukur dhe i binte mandolinës. Në ketë kohë filloi të ketë kontaktet e para me revistat e Misionit Katolik ku kishte shkrime të shumta për Indinë. Fotografitë e familjeve të varfra dhe të sëmurëve e preken shume atë. Të sëmuret nga leproza si dhe sëmundjet e tjera benë qe në mendjen e saj të lindet një ide e një ditë do të merrte një vendim të prere.
Me kulturën dhe aftësitë qe kishte ajo mund të behej një mësuese e mire apo një shkrimtare. Por zgjodhi diçka tjetër, një rruge të gjatë dhe plot përpjekje, t’u ndihmonte të tjerëve, t’u gjendej pranë kur ato vuanin, t’u mjekonte plagët e trupit dhe të shpirtit. Që nga viti 1929 që shkoi në Kalkuta deri në vitin 1960 ajo s’lëvizi nga India.
Ishte pikërisht viti 1960 kur ajo do të udhëtonte për në Evrope dhe Amerike e ftuar në një konference për gratë katolike. Midis të tjerash ajo do të thoshte: “Shume nga njerëzit nuk dinë ekzistencën e të varfërve. Ne i shohim dhe nuk i shohim ato. Ju mund të gjeni Kalkuta në të gjithë botën. Në qoftë se keni sy të shihni.”
Mbas viteve 60 ajo filloi të udhëtoftë për në Evrope dhe u takua dhe me të vëllain Llazar që jetonte në Itali. Dëshira e saj ishte të takonte të ëmën dhe të motrën, por një gjë e tille nuk iu lejua kurrë.
Me 12 korrik 1972 merr lajmin e hidhur të vdekjes se nënës në Tiranë dhe dëshira e saj e fundit kishte qenë të shihte dhe një here Gonxhen. Dy vjet me vonë i vdes dhe e motra. Në vitin 1979 asaj iu dha Çmimi Nobel i Paqes.
Gjatë një konference shtypi kur një reporter e pyeti si ndjehej ajo kur në Shqipëri feja ishte e ndaluar ajo u përgjigj “shqiptaret e mi gjithmonë janë në zemrën time”. Dhe kur e pyetën cila ashtë origjina e saj ajo tha “jam shqiptare”.
Në studimin e tij të njohur “Shenjtët e krishterë shqiptare” albanologu Robert Elsie me të drejtë shkruan se “Historikisht në trojet shqiptare, “nuk ka patur ndonjë shenjt shqiptar, në kuptimin e pastër etnik të fjalës dhe kjo është e kuptueshme meqë si krishterimi ashtu edhe islami ishin, si të thuash, mallra të importuara. Me mbërritjen e këtyre feve të mëdha erdhën edhe shenjtët. Edhe këta të importuar nga jashtë. Fiset shqiptare u konvertuan me kalimin e kohës, megjithëse, me sa duket, shumë në sipërfaqe. Afshi fetar nuk u përhap kurrë mes tyre.
Padyshim, murgjit dhe misionarët italianë sollën me vetë kultet e shenjtëve që tradicionalisht adhuroheshin nga urdhrat e tyre, p.sh. shenjtët françeskanë për murgjit françeskanë, e të tjerë. Megjithatë, është e qartë se besimtarët, domethënë shqiptarët e konvertuar, do të parapëlqenin disa nga shenjtët dhe, me kalimin e kohës, do të bënin zgjedhjet e tyre. Përnjëmend, ka një numër shenjtësh të krishterë që janë adhuruar në mënyrë të veçantë nga shqiptarët ndër shekuj, figura që aq mirë përputheshin me kllapat e besimit popullor në vend, saqë përfunduan të konsideroheshin vendase.
Burim kryesor i studimit të Robert Elsiet është monografia Geografia Ecclesiastica dell’Albania, botuar në 1934 nga studiuesi jezuit dhe albanologu i madh Fulvio Cordignano (1887-1951). Atje ai renditi në një listë rreth 275 kisha katolike që ekzistonin në Shqipëri aty nga midis dhjetëvjeçarëve të fundit të shekullit të gjashtëmbëdhjetë dhe mesi i të shtatëmbëdhjetit.
Këto kisha ishin emërtuar sipas një sëre shenjtësh të krishterë, mbi dyzet në tërësi, por po ta vërejmë më me kujdes listën, shohim se më se gjysma e kishave të asaj periudhe mbante emrat e vetëm katër shenjtëve: Shën Mëria (Santa Maria Verginë), Shën Kolli (San Nicola), Shënëpremtë (Santa Venëranda) dhe Shën Gjergji (San Giorgio).” Studimi i Elsiet ndërkaq përqendrohet kryesisht në shenjtorët katolikë.
Të gjithë shqiptarët që vizitojnë Sofjen, janë të habitur dhe të befasuar këndshëm nga një ikonë e veçantë në kishën “Shën Sofia” në qendër të Sofjes. Është ikona e Shën Nikodimit, pranë së cilës shkruhet “shenjtor shqiptar”. Historiani Pllamen Pavllov nga Universiteti i Veliko Tërnovos mendon, se martiri Nikodim i përket popullsisë maqedonë-bullgare në rajonin e Elbasanit.
Në një artikull të tij ai shpjegon se Shën Nikodimi i Elbasanit, i vdekur për fenë e Krishtit më 11 Korrik 1748 është kanonizuar nga Patrikana në Kostantinopjë/Stamboll, bashkë me Hristo Gradinar dhe Nikita i Seresit, edhe një bullgar nga trojet shqiptare, murg në Aton, i cili u vra në Seres më 4 gusht të vitit 1808.
Legjenda e Shën Nikodimit thotë si ai vinte nga një familje të mire besimtarësh.
Mirëpo shoqëronte shumë me miqtë e tij myslimanë, iu pëlqeu feja e re dhe detyroi familjen e tij që të konvertohej. Një prej djemve të tij arriti të arratistë dhe të fshihej në Aton. Kur e mori vesh këtë Nikodimi, tërë mëri, shkoi ta kërkonte dhe ta nënshtronte.
Duke kërkuar të birin nëpër manastiret e Atonit, Nikodimi u transformua shpirtërisht. U bë një mrekulli në zemrën e tij, ai u pendua, mbeti në Aton dhe u bë murg duke marrë emrin Nikodim. Pas shumë lutjes ai vendosi të shlyente mëkatin që kishte bërë me vdekje martiri.
Ai u kthye në qytetin e tij Elbasan dhe haptazi filloi të fyentë Muhamedin dhe të lavdëronte fenë e krishtere. Menjëherë e thirrën para pashait, ai përsëriti rrëfimet e tij. Atëherë pashai urdhëroi që qytetari i pabesë të hidhej nga tarraca e lartë e kështjellës së tij.
Zoti kishte vendosur që Nikodimi të mbijetonte këtë torturë dhe të paraqitej shëndosh e mirë para pashait. Kur pashai e pa të gjallë e zuri frika. Për të qetësuar turmën myslimanë ai ia dorëzoi Nikodimin.
Tre ditë tortura nuk e thyen Nikodimin. Kur e panë vendosmërinë e tij të çeliktë, turqit ia prenë kokën me 11 Korrik, 1722. Eshtrat e martirit, ndërkaq janë ruajtur pa u cunguar dhe besimtarët kanë përhapur fjalën se ato kanë veti shëruese.
