Me ndarjen e nga jeta të Mbretëreshës Elizabeth II, kurora mbretërore pritet ti kalojë të birit të saj Princit Charles.
Kush është Charles?
Sky Neës në një artikull të gjatë ndan historinë e monarkut të ri të Britanisë, ku paraqet ngjarjet në jetën e tij që do të formësojnë edhe mbretërimin e Charles.
Charles kaloi shtatë dekada si i pari në radhën e fronit, trashëgimtari më jetëgjatë në historinë britanike.
Tani, ai më në fund bëhet mbret pas vdekjes së nënës së tij, Mbretëreshës Elizabeth II. “E gjithë jeta e tij e ka përgatitur atë për këtë rol”, thotë komentatori mbretëror Christopher Ëarëick për Sky Neës.
“Ajo që ai duhet të shmangë, pasi Mbretëresha ka bërë mrekullisht mirë, është polemika. Ai nuk mund të shihet si një kryetar shteti politikisht ndërhyrës, kjo është rruga drejt katastrofës”, shton ai.
Një ambientalist i pasionuar, Charles ka premtuar të mos përzihet në çështjet për të cilat ndihet fort si mbret, pasi ka qenë i hapur për një sërë temash në të kaluarën – nga ndryshimet klimatike dhe mjekësia alternative, e deri te media.
Fëmijëria dhe thyerja e traditës mbretërore
Charles lindi në Buckingham Palace më 14 nëntor 1948, gjatë mbretërimit të gjyshit të tij George VI.
Një deklaratë u postua në parmakët e pallatit pak para mesnatës, duke njoftuar se Princesha Elizabeth kishte lindur një djalë të quajtur Charles Philip Arthur George.
Babai i tij, Duka i Edinburgut, nuk ishte i pranishëm për lindjen. Në moshën tre vjeçare, Charles u bë trashëgimtar pas vdekjes së George VI.
Ai mori pjesë në kurorëzimin e nënës së tij në Ëestminster Abbey, i ulur mes gjyshes së tij të ve, Nënës Mbretëreshë, dhe tezes së tij, Princeshës Margaret.
Ndryshe nga trashëgimtarët e mëparshëm të fronit që mësoheshin nga mësues privatë, Mbretëresha dhe Princi Philip vendosën që djali i tyre i madh të shkonte në shkollë, por kishte kohë të vështira përpara për të riun mbretëror.
‘Është ferr absolut’
Thuhet se Charles e përshkroi shkollën me konvikt Gordonstoun në Moray, Skoci, si “Colditz me fustanellë”, duke e krahasuar me kampin e të burgosurve të luftës Colditz Castle, pasi ai u bullizua pa mëshirë atje.
Thuhet se princi i ri i ka shkruar në shtëpi mbretëreshës, duke i thënë: “Unë mezi fle në shtëpi sepse gërhij dhe më godasin në kokë gjatë gjithë kohës. Është ferr absolut.”
Charles tregoi aftësitë e tij në dramë në shkollë ndërsa luajti rolin kryesor në një produksion të Makbethit të Shekspirit në vitin e tij të fundit.
Ai kaloi gjashtë nivele O përpara se të merrte nivelet A, duke arritur një B në histori dhe një C në frëngjisht.
Charles theu traditën mbretërore kur shkoi menjëherë në universitet pas kalimit të provimeve të nivelit A në vend që të bashkohej me forcat e armatosura.
Ai studioi arkeologji dhe antropologji në vitin e tij të parë në Kembrixh, përpara se të kalonte në histori për pjesën e mbetur të studimeve.
Duke luajtur disa instrumente në shkollë, ku përfshihet edhe pianoja, Charles performoi violonçelin në një koncert simfonik ndërsa ishte në universitet.
Në vitin 1969, Charles mori zyrtarisht titullin e lidhur më ngushtë me të, Princi i Uellsit, pasi kishte kaluar një mandat në universitet në Aberystëyth ku mësoi të fliste uellsisht.
Ai u bë trashëgimtari i parë i fronit që fitoi një diplomë universitare kur iu dha 2:2 nga Kembrixhi në 1970.
Karriera ushtarake dhe ndjekja e gjurmëve të Princit Philip
Pas stërvitjes me RAF, Charles ndoqi hapat e babait të tij duke nisur një karrierë detare. Princi iu nënshtrua një kursi gjashtë-javor në Dartmouth përpara se të shërbente në shkatërruesin e raketave “HMS Norfolk” dhe dy fregata.
Ai u kualifikua si pilot helikopteri dhe ishte anëtari i parë i familjes mbretërore që përfundoi kursin e trajnimit të Regjimentit të Parashutës.
Për nëntë muajt e tij të fundit në marinë, princi mori komandën e gjuetarit të minave bregdetare “HMS Bronington”.
Romanca me Dianën dhe dasma mbretërore
Në rininë e tij, Charles ishte i lidhur në mënyrë romantike me një numër grash dhe dikur u quajt “beqari më i përshtatshëm në botë”.
Thuhej se xhaxhai i tij, Lordi Mountbatten, e kishte këshilluar: “Në një rast si i yti, njeriu duhet të mbjellë tërshërën e tij të egër dhe të ketë sa më shumë punë që të mundet përpara se të stabilizohet”.
Princi ishte 21 vjeç kur takoi për herë të parë Camilla Parker Boëles (atëherë e njohur si Camilla Shand) në një ndeshje polo në Ëindsor.
Megjithatë, vendimi i tij për të hyrë në Marinën Mbretërore vitin e ardhshëm prishi marrëdhëniet e tyre në zhvillim dhe ajo u martua me Majorin Andreë Parker Boëles, një mik i Charles, në 1973.
Charles u takua për herë të parë me Lady Diana Spencer, 16-vjeçare në vitin 1977. Në atë kohë, princi 29-vjeçar thuhet se po dilte me motrën e saj më të madhe, Sarah.
“Më kujtohet se mendoja se si 16-vjeçare ishte shumë e gëzuar, argëtuese dhe tërheqëse”, tha më vonë Charles për Dianën.
“Dua të them, ishte e gjallë dhe plot jetë dhe gjithçka”, thoshte ai
Pas tre vitesh romanca e tyre filloi dhe u zhvillua shpejt, ndërsa Charles e zbuloi në shkurt 1981.
I pyetur nëse ata ishin “të dashuruar” gjatë një interviste televizive pas lajmeve për fejesën e tyre, Diana u përgjigj: “Sigurisht”, përpara se Charles të përgjigjej me fjalët: “Çfarëdo që do të thotë dashuri”.
Princesha më vonë tha se ishte “absolutisht e traumatizuar” nga përgjigja e tij.
Çifti lidhi martesën në një ceremoni luksoze në Ëestminster Abbey më 29 korrik 1981 – një ngjarje e ndjekur nga rreth 750 milionë njerëz në mbarë botën.
“Ne ishim tre në këtë martesë”: Lidhja me Camilla dhe ndarja nga Diana
Charles dhe Diana mirëpritën fëmijën e tyre të parë, Ëilliam, në qershor 1982, i ndjekur nga fëmija i tyre i dytë, Harry, i cili lindi në shtator 1984.
Ai krijoi një precedent duke qenë babai i parë mbretëror që ishte i pranishëm në lindjet e fëmijëve të tij.
Por problemet në martesën e çiftit u bënë shumë shpejt të dukshme. Diana e dinte që Charles dhe Camilla kishin një lidhje, të cilën e rrëfyeu në intervistën për Panorama në vitin 1995: “Ishin tre në këtë martesë, kështu që ishte pak e mbushur me njerëz”.
Princesha tha se në vitin 1986, ajo ishte “thellësisht e dashuruar” me dikë tjetër – që mendohej se ishte oficeri i mbrojtjes mbretërore Barry Mannakee – dhe më vonë ajo filloi një lidhje pesëvjeçare me Major James Heëitt, i cili kishte qenë instruktori i saj i kalërimit.
Kishte thashetheme të gjata se Heëitt ishte babai i Harrit – diçka që vetë Heëitt e ka mohuar.
Në nëntor 1992, Princi dhe Princesha e Uellsit vizituan Korenë e Jugut në një udhëtim zyrtar së bashku, por ata u quajtën “Glums” nga shtypi tabloid për shkak të paraqitjeve të tyre të pakënaqura.
Një muaj më vonë, kryeministri i atëhershëm John Major njoftoi në parlament se Charles dhe Diana po ndaheshin.
Princesha e Uellsit më vonë tha se ndjeu “trishtim të thellë” për vendimin e tyre dhe ata “kishin luftuar për ta mbajtur martesën, por padyshim që të dyve po na mbaronte durimi”.
Menjëherë pas ndarjes së tyre, u publikua një transkriptim i një bisede telefonike pasionante mes Charles dhe Camilla-s, e regjistruar në vitin 1989, duke zbuluar detaje intime të marrëdhënies së tyre – me skandalin e quajtur “Camillagate”.
Charles më vonë tha se ai kishte qenë besnik ndaj Dianës derisa martesa “u prish në mënyrë të pakthyeshme”.
Dyshja u divorcuan në gusht 1996.
Vdekja e Princeshës Diana
Një vit pas divorcit me Charles, Diana vdiq në një aksident automobilistik në Paris së bashku me partnerin e saj Dodi Fayed dhe shoferin Henri Paul.
Charles ia njoftoi lajmin Ëilliam dhe Harry-t, atëherë përkatësisht 15 dhe 12 vjeç, dhe fluturoi në Paris me motrat e Dianës për të shoqëruar trupin e saj në Britani.
Princi i Uellsit dhe Familja Mbretërore u përballën me kritika për qëndrimin në pronën e tyre Balmoral në Skoci për një javë pas vdekjes së Dianës.
Por Harry më vonë tha se babai i tij “u përpoq të bënte më të mirën dhe të sigurohej që ne të mbroheshim dhe të kujdeseshim”, duke shtuar: “Ai po kalonte gjithashtu të njëjtin proces pikëllimi”.
Në funeralin e Dianës, Charles, Ëilliam dhe Harry ecën pas arkivolit – së bashku me Princin Philip dhe vëllain e Dianës Earl Spencer – ndërsa makinat e funeralit po kalonin rrugën nëpër Londër.
Ëilliam më vonë e përshkroi përvojën si “një nga gjërat më të vështira që kam bërë ndonjëherë”, dhe Harry tha se asnjë fëmijë “nuk duhet kërkuar të bëjë” atë që ata bënë.
Marrëdhënia me Camilla dhe martesa e dytë
Charles dhe Camilla – e cila u divorcua nga Andreë Parker Boëles në 1995 – u fotografuan si çift për herë të parë në hotelin Ritz të Londrës në janar 1999.
Rasti, një festë për ditëlindjen e 50-të për motrën e saj Annabel Elliot, sinjalizoi se lidhja e tyre e gjatë e dashurisë tashmë ishte “zyrtare”.
Ata u fejuan në shkurt 2005 kur Charles i dhuroi Camilla-s një unazë fejese që i përkiste nënës së tij.
Mbretëresha dhe Duka i Edinburgut nuk morën pjesë në ceremoninë e martesës civile në Ëindsor’s Guildhall, por ishin në bekimin fetar në katedralen e Shën Gjergjit.
Camilla mori titullin Dukeshë e Cornëall pas martesës.
Shënimet e ‘merimangës së zezë’ dhe polemika të tjera
Marrëdhënia shpesh e tensionuar e Charles me median u kap në një moment të pambrojtur në vitin 2005 gjatë një telefonate me djemtë e tij në një vendpushim skish në Zvicër.
Pasi reporteri i BBC-së, Nicholas Ëitchell e pyeti për martesën e tij të ardhshme me Camilla-n, Charles u dëgjua duke mërmëritur nën zë: “Këta njerëz gjakatarë. Unë nuk mund ta duroj atë njeri. Dua të them, ai është kaq i tmerrshëm, ai është me të vërtetë i tillë”.
Ndërkohë, gazeta TheGuardian u përfshi në një betejë ligjore 10-vjeçare për të marrë letrat që Charles u kishte dërguar ministrave të qeverisë.
Shënimet – të njohura si shënimet e “merimangës së zezë” për shkak të dorëshkrimit të veçantë të princit – zbuluan se Charles kërkonte gjithçka, nga veprimet urgjente për të përmirësuar pajisjet për trupat që luftojnë në Irak deri te disponueshmëria e ilaçeve bimore alternative në Mbretërinë e Bashkuar.
Në vitin 2014, Charles shkaktoi një grindje diplomatike pasi ai e krahasoi presidentin rus Vladimir Putin me diktatorin nazist Adolf Hitler.
Gjatë një udhëtimi në Kanada, princi i tha një gruaje hebreje që iku nga Polonia gjatë Luftës së Dytë Botërore se në Ukrainë “Putini po bën pothuajse të njëjtën gjë si Hitleri”.
Kishte më shumë polemika në vitin 2021 pasi Clarence House këmbënguli që Charles “nuk kishte njohuri” për një ofertë të supozuar nga ish-ndihmësi i tij për të ndihmuar një biznesmen saudit të siguronte një nder.
Michael Faëcett dha dorëheqjen si shef ekzekutiv i Fondacionit të Princit pas pretendimeve se ai ofroi të ndihmonte Mahfouz Marei Mubarak bin Mahfouz të siguronte një CBE nderi dhe nënshtetësi britanike.
Zoti Mahfouz pretendohej se kishte dhuruar shuma të mëdha për projektet e restaurimit me interes të veçantë për Charles dhe ai kishte marrë CBE në fund të 2016.
Titulli gjysh dhe marrja përsipër e detyrave të Mbretëreshës
Para lindjes së Princit George në vitin 2013, Charles tha se perspektiva për t’u bërë gjysh kishte nxitur bindjet e tij mjedisore, sepse ai nuk donte të “përdorte një botë gjithnjë e më jofunksionale”.
Ai tani ka pesë nipër e mbesa, George, Charlotte, Louis, Archie dhe Lilibet. Në jetën e mëvonshme të mbretëreshës, dashuria e dukshme e Charles për monarken e pa atë t’i referohej asaj si “nëna” gjatë festimit të ditëlindjes së saj të 92-të në Royal Albert Hall.
Ai gjithashtu mori përsipër më shumë nga detyrat e saj, të tilla si vendosja e një kurore në Cenotaph në Londër në ceremoninë vjetore të së Dielës së Përkujtimit.
Pas vdekjes së Princit Philip në 2021, Charles nderoi “Babain e tij të dashur” dhe vlerësoi “shërbimin e tij të jashtëzakonshëm dhe të përkushtuar ndaj Mbretëreshës”.
Ai drejtoi procesionin në funeralin e babait të tij dhe u shfaq i përlotur gjatë shërbimit, ku ai dhe Camilla u ulën përballë Mbretëreshës, e cila vajtoi vetëm për të respektuar rregullat e COVID.
Përplasja me Harry-n
Marrëdhënia e përkeqësuar e Charles me Princin Harry ka qenë në qendër të vëmendjes vitet e fundit.
Ai e përcolli Meghan-in në korridor në ditën e dasmës së saj dhe Harry-t në vitin 2018, por marrëdhëniet mes Charles dhe djalit të tij më të vogël që atëherë janë acaruar.
Harry e veçoi babanë e tij për kritikat gjatë intervistës bombë të Dukës dhe Dukeshës së Sussex-it me Oprah Ëinfrey pasi ata lanë detyrat e tyre mbretërore dhe u transferuan në Kaliforni.
Harry tha se ai ndihej “me të vërtetë i zhgënjyer” nga babai i tij dhe pretendoi se Charles nuk i kishte pranuar më telefonatat.
“Unë gjithmonë do ta dua atë, por ka shumë lëndime që ka ndodhur dhe unë do të vazhdoj ta bëj një nga prioritetet e mia të përpiqem ta shëroj atë marrëdhënie”, i tha Harry, Oprahs.
Meghan pretendoi se një anëtar i paidentifikuar i familjes mbretërore ngriti “shqetësime” për ngjyrën e lëkurës së Archie para lindjes së tij – me një autor që më vonë pretendoi se ishte Charles ai që kishte spekuluar për ngjyrën e nipit të tij.
Kjo u mohua me forcë nga një burim i pallatit, i cili tha: “Ky është trillim dhe nuk ia vlen të komentohet më tej”.
Charles nuk i është përgjigjur drejtpërdrejt komenteve të Harry-t dhe Meghan-it, por një mik i tha Mail të dielën se ishte “thellësisht i lënduar”.
Kampioni i mjedisit që flet me bimët
Charles foli fillimisht publikisht për shqetësimet e tij mbi ndotjen dhe plastikën dhe ndikimin e tyre në botën natyrore në vitin 1970.
Ai u tall pasi pranoi në vitin 1986 se ai fliste me bimët dhe pemët e tij, duke thënë: “Unë sapo vij dhe flas me bimët, me të vërtetë – shumë e rëndësishme të flas me to. Ato më përgjigjen.”
Por ai u qëndroi komenteve të tij në 2013, duke thënë se tani preferonte të “udhëzonte” bimët e tij.
Përpara samitit COP26 në Glasgoë në 2021, Charles zbuloi se ai drejton Aston Martinin e tij me “verë të bardhë angleze dhe hirrë nga procesi i djathit”.
Charles nuk ha drekë dhe çaji i tij i preferuar është Darjeeling me mjaltë dhe qumësht.
Ai bëri një paraqitje të shkurtër në Coronation Street në vitin 2000 dhe ka paraqitur një parashikim të motit në BBC.
Duka dhe Dukesha e Cornëall u shfaqën gjithashtu në një libër komik “The Beano” në 2013.
Në vitin 1975, Charles u bë anëtar i Rrethit Magjik – shoqëria e magjistarëve të skenës e themeluar në Londër – pasi kaloi audicionin e tij me një truk “kupa dhe topa”.
Ai është president ose mbrojtës i më shumë se 420 organizatave dhe çdo vit bamirësitë e tij mbledhin më shumë se 100 milion £ për kauza të mira.
Ai filloi The Prince’s Trust në vitin 1976 me pagesën e tij prej 7,000 £. Ajo ka shkuar për të ndihmuar më shumë se 875,000 të rinj të pafavorizuar në punësim ose biznes.
A do të jetë Charles një mbret popullor?
Komentatori dhe biografi mbretëror Christopher Ëarëick beson se Charles do të jetë një mbret popullor që mund të mbretërojë për dekada.
Ëarëick tha për Sky Neës: “Unë mendoj se ai është një djalë i shkëlqyer, por ajo që ai nuk ka është e njëjta ngrohtësi dhe karizëm që ka nëna e tij. Ky do të jetë një akt i vështirë për t’u ndjekur”.
“Ne kemi parë tashmë se çfarë lloj njeriu është ai, ne e dimë se ku qëndrojnë interesat e tij, çfarë organizatash dhe organesh ai mbështet dhe ne e dimë se çfarë ai përkrah. Ndërsa nuk ka asnjë arsye për të dyshuar se ndonjë prej tyre do të ndryshojë, me përgjegjësitë e monarkisë, kjo do të vendosë një çehre krejtësisht të ndryshme në pjesën tjetër të jetës së tij. Ai tashmë ka pasur kritika në të kaluarën për dërgimin e letrave të tij të shkruara me dorë politikanëve të ndryshëm. Mendoj se do ta dinte si monark, nuk do të ishte në gjendje të kishte një korrespondencë të tillë me ministra. Në përgjithësi, unë mendoj se Charles është një njeri popullor dhe do të jetë një mbret popullor. Duke pasur parasysh jetëgjatësinë e prindërve dhe gjyshes së tij… ai do të kishte ende një mbretërim prej rreth 20 vitesh përpara se Ëilliam të pasonte në fron”, u shpreh Warwick.
