Komisioni i BE-së ka prezantuar planin e tij të veprimit për industrinë evropiane të automobilave. “Është një plan që siguron që prodhuesit evropianë të makinave, furnizuesit dhe ofruesit e shërbimeve të lidhura të mbeten inovativë, konkurrues dhe të ankoruar fort në Evropë,” i tha shtypit komisioneri iBE-së Apostolos Tzitzikostas.
Industria e automobilave përbën shtatë për qind të prodhimit ekonomik evropian dhe punëson rreth 14 milionë njerëz, tha Komisioneri i Transportit. Por bëhet fjalë për më shumë sesa thjesht numra. Njerëzit janë krenarë për industrinë e makinave, por ajo është në rrezik.
Komisioni e sheh industrinë e automobilave në BE në një pikë kthese kritike për shkak të ndryshimeve të shpejta teknologjike dhe rritjes së konkurrencës.
Presioni ushtrohet kryesisht nga konkurrenca kineze. Prodhuesit evropianë të makinave elektrike kanë pak shanse në tregun kinez. Në të kundërt, prodhuesit kinezë po përpiqen të fitojnë një terren në Evropë me makina elektrike me çmime më të përballueshme. Kërcënimi i SHBA-së për të vendosur tarifa ndëshkuese për çelikun dhe aluminin po shkakton gjithashtu shqetësim tek prodhuesit e makinave, sepse ata kanë frikë nga rritja e çmimeve.
Automjetet e “gjeneratës së ardhshme”
Plani i paraqitur tani nga Komisioni i BE-së bazohet në diskutimet me përfaqësues të industrisë së automjeteve. Qëllimi është që industria të jetë e përshtatshme për të ardhmen. Komisioni dëshiron të sigurojë që industria evropiane e automobilave të mos mbetet më prapa në teknologjitë kryesore si inteligjenca artificiale. Kjo është arsyeja pse ajo dëshiron të bashkojë lojtarët që po zhvillojnë automjetet e “gjeneratës së ardhshme”. Kjo përfshin kushtet kornizë për zhvillimin dhe testimin e makinave vetë-drejtuese në BE. Komisioni i BE-së synon të sigurojë një miliard euro për nisma të përbashkëta në këtë sektor.
Nxitja e kërkesës për makina elektrike
Aktualisht, vetëm 15 për qind e të gjitha automjeteve të reja të shitura në BE janë elektrike. Për të stimuluar kërkesën për makina me emetim zero, Komisioni dëshiron të diskutojë sistemet e nxitjes, të tilla si avantazhet tatimore, me shtetet anëtare. Sipas Komisionit, rreth 60 për qind e të gjitha regjistrimeve të reja në BE i përkasin flotës së kompanive, d.m.th. janë makina të kompanive, makina që jepen me qira ose taksi. Një propozim legjislativ do të paraqitet në vitin 2025 për të sjellë më shumë automjete neutrale ndaj klimës në rrugë.
Komisioni i BE-së njoftoi gjithashtu se do të promovojë një sistem të “qirasë sociale”. Kjo synon t’u mundësojë qytetarëve me të ardhura më të ulëta të përdorin e-mobilitetin. Franca, për shembull, kishte prezantuar një model të tillë.
Fleksibiliteti i nevojshëm
Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen ka njoftuar të hënën se dëshiron të ndihmojë industrinë e automobilave. Në të ardhmen, duhet të ketë më shumë fleksibilitet. Në fakt, sasia mesatare e CO2 e emetuar nga çdo prodhues dhe çdo vit duhet të matet. Nëse tejkalohet një kufi i caktuar, mund të zbatohen gjoba.
Tani Komisioni i BE-së dëshiron t’u japë prodhuesve mundësinë që të kompensojnë vlerat më të larta që lejohen për vitin aktual me ato për vitet e ardhshme. Kjo mund t’i ndihmojë ata të shmangin gjobat. Kjo duhet të vendoset nga Parlamenti i BE-së dhe Këshilli i BE-së përmes një rregulimi ligjor.
Ky duhet të jetë “koncesioni i fundit për industrinë e makinave”, paralajmëroi organizata Transport and Environment. “Kjo nuk është një dhuratë për prodhuesit e makinave, por e nevojshme për të mbajtur ndryshimin në rrugën e duhur,” thotë Sigrid de Vries, Drejtore e Përgjithshme e Shoqatës Evropiane të industrisë ACEA (Shoqata Evropiane e Prodhuesve të Automjeteve).
Në një konferencë për shtyp, ajo vlerësoi planin dhe dialogun e mëparshëm me Komisionin si një “shenjë të ndërgjegjësimit në rritje” për sfidat me të cilat përballet industria. Evropa ka nevojë për një kontroll realiteti se si dëshiron të merret me tranzicionin e gjelbër nga njëra anë dhe konkurrencën globale nga ana tjetër. Shoqata e saj mirëpret “kthesën pragmatike” të Komisionit, por beson se duhet bërë më shumë.
Fundi i motorëve me djegie?
Plani aktual është që nga viti 2035 e tutje, asnjë automjet i ri me motorë me djegie nuk do të lejohet të shitet në BE. Komisioneri i Transportit Tzitzikostas tani ka njoftuar se e ashtuquajtura heqja e motorit me djegie do të rishikohet më herët se sa ishte planifikuar – domethënë këtë vit dhe jo në 2026.
Rishikimi, i cili është planifikuar të bëhet në gjysmën e dytë të vitit 2025, do të fokusohet kryesisht në pyetjen nëse qëllimi i makinave të reja me emetim zero CO2 mund të arrihet edhe me teknologji të tjera, si e-karburantet.
Pjesë të mëdha të Partisë Popullore Evropiane konservatore, ku bën pjesë edhe von der Leyen, duan të anulojnë ndalimin e motorëve me djegie në mënyrë që t’u japin prodhuesve të makinave më shumë kohë.
Ndërkaq,T ransport and Environment paralajmëron se ligjvënësit nuk duhet të dorëzohen para presionit të industrisë së automobilave kur rishikohen vlerat dhe kufizimet. Në fund të fundit, makinat, furgonët dhe kamionët në BE janë aktualisht përgjegjës për 22 për qind të emetimeve të gazeve serrë.
Prodhimi i baterive në Evropë
BE-ja dëshiron të sigurojë që bateritë për makinat elektrike të prodhuara në Evropë të bëhen më konkurruese. Fondet do të vihen në dispozicion për këtë qëllim dhe një propozim legjislativ do të specifikojnë se cilët komponentë të baterive duhet të vijnë nga BE.
Përveç kësaj, nga viti 2026 do të ketë një strukturë për të ndihmuar prodhuesit të prokurojnë lëndë të para. Për këtë qëllim, 1.8 miliardë euro do të derdhen në një fond inovacioni. Për më tepër, Komisioni do të vazhdojë të punojë në marrëveshjet e tregtisë së lirë për të siguruar kushte të barabarta dhe akses të sigurt në lëndët e para të rralla, tha Tzitzikostas./DW
