Liu Xiaobo ishte një kritik letrar, shkrimtar, mbrojtës i demokracisë, aktivist i të drejtave të njeriut dhe fitues i çmimit Nobel për Paqen, u nda sot nga jeta në moshën 61 vjeçare. I njohur si protestues paqësor për mbrojtjen e të drejtave të njeriut në një vend diktatorial, si Kina, humbi luftën me kancerin në mëlçi.
Kur fitoi çmimin Nobel për Paqen në vitin 2010, po vuante dënimin prej 11 vjetësh. Ai nuk arriti t’a marrë personalisht çmimin, pasi nuk lejohej të dilte jashtë vendit.
Jeta dhe vdekja e këtij nobelisti nënvizon koston e sfidës politike në Kinë. Liu Xiaobo, më parë, ka gëzuar një karrierë të hershme si një profesor universiteti, por masakra që pasoi protestat e Sheshit Tiananmen 1989 i ndryshoi rrugën e jetës.
Nobelisti kinez luajti një rol të rëndësishëm në protestat studentore, në Tiananmen në qershor të 1989, e cila përfundoi në gjakderdhje. Pas rrëmujës së madhe të kësaj proteste ai dhe aktivistë të tjerë ndihmuan në daljen e sigurt të qindra demostruesve. Më pas nobelisti u burgos dhe u lirua në vitin 1991.
Menjëherë pas daljes nga burgu, ai përgatiti protestën e radhës, për të liruar të burgosurit e tjerë, të protestës së Tienanmen-it. U kap sërisht dhe u dërgua në një kamp pune, në veri-lindje të Kinës, për tre vjet dhe u lirua në vitin 1996. Pas lirimit vazhdoi protestën për demokraci.
Veprimi i radhës, i cili ishte një thirrje për t’i dhënë fund rregullit një partiak dhe të futej në zbatim sistemi shumëpartiak. Këtë herë ai i shpëtoi burgimit. Manifestimi i Kartës 08 bëri që nobelisti, në 2009, të dënohej më 11 vjet. Një burgim i përjetshëm, sepse pas daljes nga burgu ai nuk u lejua të dilte jasht shtetit që të merrte trajtim të specializuar.
Nobelisti u burgos vazhdimisht gjatë gjithë jetës së tij. Por e dhimbshme për të ishin kufizimet e rënda që i bënë gruas së tij, Liu Xia, e cila u vu në arrest shtëpie.
Ditët e fundit të jetës së tij, teksa ai vuante nga sëmundja, disa vende perëndimore i kërkuan Kinës, të lejonte z. Liu të largohej nga vendi për t’u kuruar.
Një mjek gjerman dhe një amerikan, të cilët kohët e fundit shkuan ta vizitonin dhe ekzaminonin gjendjen e tij, në një spital në qytetin verilindor të Shenyang, thanë se duhet ta dërgonin menjëherë jashtë vendit. Por mjekët kinez këmbëngulën, se ai ishte shumë i sëmurë për të udhëtuar.
Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Zeid Ra’ad Al Hussein tha: “z. Liu ishte dhe do të vazhdojë të jetë një frymëzim”.
Komiteti Nobel tha: “Qeveria kineze mban një përgjegjësi të madhe për vdekjen e tij të parakohshme”.
Grupi i të drejtave të njeriut “Amnesty International” tha: “Liu ishte një gjigant i të drejtave të njeriut … një njeri me intelekt, parim, mendje dhe mbi të gjitha njerëzimin”.
Artisti kinez dhe disidentja Ai WeiWei tha: “Liu Xiaobo nuk ishte kriminel … Kina tregoi se sa brutale mund të jetë me shoqërin e saj.”
Sekretari amerikan i Shtetit Rex Tillerson tha: “Z. Liu i kushtoi jetën e tij përmirësimit të vendit dhe të shoqërisë, si dhe drejt ndjekjes së drejtësisë dhe lirisë”.
Lufta e ndërkombëtarëve, për nobelistin dhe gruan e tij, kanë filluar që në vitin 2010, kur Liu Xiaobo fitoi çmimin Nobel. Përpjekjet ishin të shumta, por nobelistin dhe gruan e tij mundi t’i shpëtoj nga Kina, vetëm vdekja./Opinion.al
