Në rrugën e saj për t’u bërë fuqia lider në botë në fushën e inteligjencës artificiale, Kina ndihmohet duke spiunuar njerëzit e saj.
Kina, sipas politikës zyrtare të qeverisë së vendit, synon të bëhet fuqia lider në botë në fushën e inteligjencës artificiale deri në vitin 2030. Për këtë deri dje shteti më i populluar në botë u fut thellë në investime. Vetëm këtë vit, ekonomia e dytë më e madhe në botë planifikon të investojë 15 miliardë dollarë (13.5 miliardë euro) në projekte të inteligjencës artificiale – një rritje prej gati 50 për qind në vetëm dy vjet. Shpenzimet janë krijuar për ta bërë më të lehtë për gjigantët kinezë të teknologjisë që të vazhdojnë konkurrencën me rivalët e tyre amerikanë në zhvillimin e chatbot të inteligjencës artificiale (IA).
Megjithëse laboratorët më të avancuar të IA janë në SHBA dhe Mbretërinë e Bashkuar, jo të gjithë ekspertët besojnë se Perëndimi do të vazhdojë të dominojë garën e IA. Një prej tyre është Kai-Fu Li, një ekspert dhe sipërmarrës kompjuterik tajvanez. Në vitin 2018, ai tha se Kina do të kapërcejë shpejt SHBA-në si një superfuqi e IA.
Inteligjenca artificiale tashmë e ka kaluar fazën e inovacionit dhe po zbatohet në praktikë. Ndërkohë, bota është në procesin e zbatimit të IA, Kina ka një avantazh në këtë fushë për shkak të sasisë së madhe të të dhënave të mbledhura gjatë viteve të spiunimit të popullatës së saj. Më shumë se gjysma e rreth një miliard kamerave të vëzhgimit në botë janë instaluar në Kinë. Me këto të dhëna, platformat e IA mund të trajnohen, thotë Li.
Cilësia e të dhënave është vendimtare
Ekspertë të tjerë kanë një pikëpamje të ndryshme dhe besojnë se revolucioni i IA është ende në fillimet e tij. “Inovacionet e mëdha në inteligjencën artificiale nuk kanë ndodhur ende […] SHBA aktualisht ka një avantazh në këtë fushë,” thotë për DW Pedro Domingos, profesor emeritus në Shkollën Paul G. Allen të Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë në Universiteti i Uashingtonit.
Domingos argumenton se me një sasi të madhe të dhënash, mund të ketë një “zvogëlim të performancës”. Sasia e madhe e të dhënave nuk çon domosdoshmërisht në një avantazh. “Diversiteti i të dhënave është gjithashtu i rëndësishëm”, shpjegon Domingos. “Unë mendoj se do të ishte më mirë të kesh të dhëna nga Evropa sesa nga Kina sepse është më e larmishme dhe mund të mësosh më shumë prej tyre.”
Kufizimet pengojnë planet e Kinës
Në SHBA, ambiciet e Pekinit shihen me shqetësim. Vitin e kaluar, SHBA vendosi kufizime të eksportit për çipat më të fundit të memories. Kompanitë kineze kanë nevojë për çipa të tillë për modelet e gjuhës së IA.
“Sistemet më të avancuara të inteligjencës artificiale kërkojnë sasi të mëdha harduerësh – mijëra çipa shumë të specializuar që funksionojnë për javë ose muaj në të njëjtën kohë,” tha për DW Paul Schar, nënkryetar ekzekutiv dhe drejtor i studimeve në Qendrën për Sigurinë e Re Amerikane. “Duke mohuar aksesin në Kinë, ajo nuk mund të ndërtojë më sistemet më të avancuara dhe ky hendek ka të ngjarë të zgjerohet me kalimin e kohës ndërsa teknologjia e çipave përparon.”
Përparimi pavarësisht mungesës së çipave?
Megjithatë, kompanitë kineze të teknologjisë sigurisht që mund të gjejnë mënyra për të shmangur ndalimin. Mund të ketë edhe një bum investimesh në tregun kinez të gjysmëpërçuesve, pasi edhe prodhuesit kinezë janë në proces të përmirësimit të çipave të tyre.
Një problem tjetër është se platformat amerikane të mësimit të makinerive akoma janë të hapura dhe mund të kopjohen dhe modifikohen lirisht. “Nëse keni akses në një model të trajnuar të IA, nuk keni nevojë për çipa të avancuar,” thotë Schar. “Prandaj, ekziston një rrezik real që kontrollet e eksporteve të bëhen joefektive,” paralajmëron Schar, i cili për këtë temë ka shkruar edhe librin “Power in the Age of Artificial Intelligence”.
Në të vërtetë, versionet kineze të Chat GPT, të zhvilluara nga gjigandi i tregtisë elektronike Alibaba dhe platforma e mediave sociale Baidu, ndër të tjera, u zbuluan për publikun botëror në prill – vetëm disa muaj pas konkurrentëve të tyre amerikanë.
Kina po frenon përparimin e saj
Ka edhe pengesa të tjera që Kina të bëhet një fuqi botërore në fushën e inteligjencës artificiale. Ndërsa politika promovon teknologjinë nga njëra anë, presidenti Xi Jinping do të dëshironte ende të kishte nën kontroll sektorin e teknologjisë. Prandaj, krerët e kompanive të teknologjisë atje rrezikojnë më pak me inovacione.
“Ne kemi një shpërthim rregullash të shumta në sektorin e teknologjisë,” tha për DW Karman Lucero, një bashkëpunëtor në Qendrën e Kinës Paul Tsai në Shkollën Juridike Yale. “Kjo ftoh industrinë në investime dhe inovacione.”
Lucero beson se censura e qeverisë kineze mund të shkaktojë dëm. Sepse ka shumë përmbajtje që censurohen në Kinë.
Largimi i fuqisë së kualifikuar dhe rreziku nga përdorimi i IA
Në Kinë nuk ka mjaftueshëm as ekspertë të kualifikuar për të arritur qëllimet e Pekinit. Ndërkohë që po bëhen përpjekje të mëdha për të ndërtuar një ushtri talentesh të IA, një sfidë shumë e madhe është të mbahen talentët më të mirë në industrinë e teknologjisë kur aftësitë e tyre kërkohen në mbarë botën.
Pavarësisht këtyre problemeve, Sharr beson se laboratorët e IA në Kinë janë vetëm 18 muaj prapa laboratorëve aktualë kryesorë të kërkimeve në Perëndim, dhe se vendi tashmë ka filluar të përdorë IA në shoqëri.
Ndërsa SHBA dhe Evropa po debatojnë nëse do të ndalojnë futjen në përdorim të IA për arsye sigurie, Kina po përdor plotësisht inteligjencën artificiale, tha Domingos. Në fund të fundit, është “mjeti i ëndrrave të autokratëve”. “Për ne në botën demokratike është absolutisht e nevojshme që SHBA të jetë lider në këtë fushë. Nëse Kina merr drejtimin në fushën e inteligjencës artificiale, do të kemi probleme të mëdha – politikisht, ekonomikisht dhe ushtarakisht”, paralajmëron ai./DW
