Nga Edison YPI
Përtej Lumit të Tiranës, mbi kodër; shtëpi të reja, vila gjigande, kopështe të gjelbërta, basene të kalërta, rrugë të asfaltuara, dy shkolla, ujësjellës, vorreza.
-Nga je ?
-I am from Kalaja e Dodës, rrëzë Korabit, 80 kilometra katrore, 35 kilometra nga Kuksi, po aq nga Peshkopia. Parajsë natyrore me njerëz energjikë punëtorë dhe dramatikisht të varfër. Me ajër të pastër, dimër të ashpër gjysmën e vitit mbuluar nga dëbora, ujra rrjedhës, pyje dhe kullota si nëpër ëndërra. Babai im bashkë me të tjerë, para se të vinin të ndërtonin këto vilat këtu, kanë tërhequr njëri-tjetrin në Angli. Prej gjithsej 3500 banorë që ka pasur Kalaja e Dodës, tani atje kanë mbetur fare pak.
-Pse në Angli ?
-Sepse Anglia është vend që i paguan shumë ata që punojnë shumë. Ne të Kalasë së Dodës dhe anglezët jemi si dy njerëz, prej të cilëve, i pari ka punën dhe i duhet parja, i dyti ka paren dhe i duhet puna. Kjo vila ime që po sheh e dëshmon.
-Çfarë di për Anglinë ti from Kalaja e Dodës ?
-Anglia është Mbretëri, është vend i pasur. Anglia nuk ka Kushtetutë të shkruar. Anglezët e bëjnë sot Drejtësinë si e kemi bërë ne para disa shekujsh, me Kanun.
-Ti me shkollë të mesme ditke për Anglinë më tepër se ekspertat që dalin nëpër televizora. Ti tjetri nga je ?
-I am from Zall Dardha. Në këtë lagje prrallore, në këtë Little England, ne from Zall Dardha jemi më pak se këta që janë from Kalaja e Dodës. Por edhe ne kemi ndërtuar vila. Ja, ajo trekatshja me pamje nga liqeni është e imja. Dy vëllezërit e m’i që punojnë në Londër më kanë thënë se një vilë të tillë anglezi e ngre me djersën e pesë brezave, ose kurrë. Little England, e shtrirë Lindje-Perëndim, është pak më tepër se 3 kilometra e gjatë dhe nja 2 kilometra e gjërë. Që i bije nja 12 herë më e vogël se Kalaja e Dodës. Por Kalaja e Dodës ka aq shumë brigje, gërxhe, thepa, sa po ta hekurosësh bëhet më e madhe se Europa. Dibrani nuk sjell nga Anglia vetëm pare…
-Ti tjetri, çfarë sjell Dibra nga Anglia ? Së pari prezantohu, thuaj nga je.
-I am from Maqellara. Unë që kam një xhajë në Mançester dhe një baxhanak në Liverpul i di mirë këto gjëra. Dibra, me në krye ata from Kalaja e Dodës, si e tha me aq takt parafolësi, nuk sjellin nga Anglia vetëm parwn, vetëm Sterlinën, por edhe Seriozitetin, edukatën, dashurinë për punën, rregullin, respektin, disiplinën, shkurt qytetërimin. Xhaja i Mançesterit më ka thënë se anglezët nuk janë zevzekër si ne shqiptarët, por njerëz të qetë. Ne shqiptarët s’na zë gjumi i natës pa futur hundët tek punët e tjetrit. Anglezi sheh hallin e vet. Kam ditur edhe gjëra të tjera për Anglinë. Se unë i kam lexuar të gjitha librat e Shekspirit. Por tani që u bëra 43 vjeç dhe jam martuar e kam dy fëmijë, më iku mosha, nuk lexoj, u plaka, i kam harruar.
-Ti që rri si mënjanë, a di ti për Anglinë ndonjë gjë më tepër se ky maqellarsi që e nisi bukur por e bitisi me harrimin e vetes dhe të Shekspirit në lulen e moshës ? Thuaj nga je, pastaj vazhdo.
-I am from Cereneci. Anglia është nona e qytetërimit. Anglia është ajo që rrotullon politikën e botës. Kaq di unë për Anglinë. Edhe këto me të thëna i kam. Vet nuk kam qënë kurrë në Angli dhe s’kam asnjë të afërt atje. Shtëpinë e kam ndërtuar me krahët e mia, me lekë, jo me Sterlina. Nuk më vjen turp që di kaq pak për Anglinë. Më tepër se unë di ky tjetri nga Muhrri.
-I am from Muhrri. Kam dy djem daje në Angli. Anglia është ishull. Ka qënë Perandori. Shqiptarët kanë ngjajshmëri me anglezët.
-Po ti me quka në turi, a di ti ndonjë gjë për Anglinë ?
-I me quka am from Ostreni. Kam një djalë xhaje në Londër. Ai më ka thënë se shpikjet e botës i ka bërë anglezi. Dibranët kanë talent për të hapur rrugë të reja. Një proverb turk thotë; “Kur nisesh për të vajtur diku, pyet së pari a ka qënë atje ndonjë dibran. Po të thanë “Po”, nisu edhe ti”. Se dibrani është rrugëhapës, është pionier. Jo pionier i kurvit. Pionier i shtigjeve të reja të mbijetesës. Në kohën e kurvit dibranët shkonin në pyjet e Tepelenës ku mblidhnin Shqopë për llulla dhe sende të tjera artizanale të drunjta. Dy fjalë anglisht di unë; “I am from Ostreni” dhe “OK”.
-Ti që gjithë kohën qesh, di gjë ti për anglezët dhe Anglinë.
-I am from Zerqani. Unë di Anglisht më tepër se këta. Unë di edhe “Yes”, “No”, dhe “I love You”. Një djalë halle që e kam në Birmingham më ka thënë se në kohën e kurvit, nga Tirana dhe qytetet e tjera shumë shqiptarë i afroheshin kufirit te Kalaja e Dodës për tu arratisur. Të gjithë kapeshin sepse baballarët tanë spiunonin. Për ne dibranët ky është një turp i llahtarshëm dhe një mëkat i përbindshëm për të cilin duhet t’i lutemi papushim me lot në sy Allahut. Kjo lagje ëndërrash me vila është dëshmia se Allahu lutjen tonë po e dëgjon dhe po merr masat e duhura.
-Ti veshllapush kërkon të shtosh diçka ?
-Un veshllapushi am from Dibra. Në fakt I am from Kalaja e Dodës, por të thashë from Dibra sepse unë si kozmopolitan lokal nuk bëj dallime me fshatra. Në Angli kam dy kunetër, dy burra motrash. Ziliqarët që me kurbetin kanë probleme thonë se ne from Kalaja e Dodës sapo vemi në Angli martohemi atje me një angleze për të bërë letrat. Pasi grumbullojmë ca pare dhe bëjmë një apo dy fëmijë me anglezen atje, vijmë ndërtojmë vilë këtu, dhe martohemi me një shqiptare, mundësisht dibrane. Pastaj ikim përsëri në Angli. Ku vazhdojmë jetën tjetër me gruan tjetër. Këto shpifje me dy gra dhe dy jetë për ne from Kalaja e Dodës unë i hedh poshtë me neveri. Këtu në Little England unë kam dy motra të martuara me dy burra from Kalaja e Dodës që punojnë në Angli, njëri në Londër tjetri në Birmingham, njëra me dy, tjetra me tre fëmijë, të cilat këtu, edhe pa burrat e tyre, e kalojnë jetën për bukuri. Njëri nga kunetërit më ka thënë se bossi i tij është 50 vjeç dhe ende vete në shkollë se do të vdesi i ditur.
Këtu mbaroi kjo bisedë me ata tigra dhe luana që mezi i mblodha.
Sot në Shqipëri ka “Little Italy”, “Little Grecce”, “Little China”, dhe little të tjera, por, më interesante se çdo muze’ me piktura dhe gravura, më sugjestive se çdo Aulë universitare ku një profesor me mjekër flet për zanafillën e Universit, asnjëra s’është aq mahnitëse sa kjo “Little England” ndërtuar me djersën dhe gjakun e atyre from Kalaja e Dodës.
