Dr. Irgen Tafaj, mjeke në Shërbimin e Gastro-Hepatologjisë në QSUT, na sqaron të gjitha detajet që duhet të dimë rreth sëmundjes Morbus Crohn, e cila fillon me dhimbje të pashpjegueshme barku dhe nëse nuk diagnostikohet dhe kurohet në kohë, na rrezikon seriozisht shëndetin.
Morbus Crohn është një sëmundje inflamatore kronike intestinale me shkaktarë të panjohur, që mund të prekë çdonjërin nga segmentet e tubit digjestiv, me lokalizim të preferuar në ileumin terminal dhe kolon. është një sëmundje që evoluon në mënyrë të paparashikueshme në formë pusesh dhe periudhash remisioni. Morbus Crohn mund të shfaqet në çdo moshë, me një pikë kulmore në dekadën e dytë dhe të tretë të jetës.
Kur duhet të dyshojmë për Morbus Crohn ?
Çdo diarre e zgjatur, e shoqëruar me dhimbje barku të pashpjegueshme dhe alterim të gjendjes së përgjithshme duhet të na bëjë të mendojmë për Morbus Crohn. Në ekzaminimet laboratorike evidentohet një sindromë inflamatore (rritje e proteinës C reaktive, anemi), të dhëna për malabsorbim që flasin për keqthithje (hipoalbuminemi, hipokalcemi, hipokolestrolemi). Antitrupat “anti-saçharomyces cerevisiae” janë shpesh pozitive në këtë patologji. Ndër manifestimet ekstradigjestive mund të përmendim : prekjen artikulare (sakroileiti, spondiloartriti), dermatologjike (eritema nodoze, aftoza bukale, pioderma gangrenoze), okulare (uveiti, më rrallë prekja e kornese), biliare (kolangiti sklerozant).
Si vendoset diagnoza ?
Endoskopia digjestive është ekzaminimi i referencës në vendosjen e diagnozës. Ajo mundëson evidentimin e shtrirjes së lezioneve në tubin digjestiv dhe mbi të gjitha marrjen e biopsive. Karakteri specifik i Morbus Crohn është shtrirja e lezioneve endoskopike. Ato janë segmentare, jo të vazhdueshme dhe multi segmentare. Biopsitë janë sistematike dhe kryhen edhe në zonat në dukje të shëndosha. Anomalia histologjike e Morbus Crohn është granuloma epiteloide gjigando-qelizore, e cila është e pranishme vetëm në 30-50% të rasteve gjatë ecurisë së sëmundjes. Ekzaminimi proktologjik duhet të jetë i kujdesshëm në këta të sëmurë, të cilët në 30-50% te rasteve kanë prekje ano-perineale, si: fisura laterale apo ulceracione endoanale. Imazheria me TAK (skaneri) abdominal vizualizon prekjen e zorrës së holle, në veçanti stenozat, nëse ato janë të pranishme. Imazheria me rezonance magnetike, është e preferuar në rast të pranisë së lezioneve ano-perineale.
Cili është trajtimi ?
Trajtimi bazohet në katër klasa terapeutike, të cilat përdoren në funksion të gravitetit të sëmundjes :
-Derivatet e saliciluara (Mesalazine), përdoren kryesisht në format e moderuara të sëmundjes;
-Kortikoidet me veprim sistemik (Prednizon, Prednizolon, Metilprednizolon), përdoren për të induktuar remisionin gjatë puseve të moderuara dhe të rënda të sëmundjes dhe kortikoidet me veprim lokal (Budesonid), që indikohen në format e moderuara me lokalizim në ileumin terminal ose në kolonin e djathtë;
-Imunosupresoret (Azathioprine, 6-mercaptopurine, Methotrexat), përdoren pothuajse pas çdo puseje në të cilën ka qenë i nevojshëm përdorimi i kortikoterapisë.
-Anti TNF (Infliximab, Adalimumab), përdoren në Morbus Crohn aktive, të rëndë në të sëmurët të cilët nuk i janë përgjigjur trajtimeve të mësipërme.
Si do të evoluojë sëmundja ?
është e vështirë në pusenë e parë të parashikohet evolucioni i sëmundjes. Megjithatë, pavarësisht faktorëve individuale të çdo të sëmuri, duket se ekziston një tendencë për të kaluar në remision pas 15 vitesh evolucion të sëmundjes. Vdekshmëria është pak më e rritur se në popullatën e përgjithshme dhe vetëm ¼ e vdekjeve janë direkt të lidhura me sëmundjen. Është me rendësi të përmendet se është duhanpirja, e cila është më e shpeshtë tek të sëmurët me Morbus Crohn se në popullatën e përgjithshme, që shpjegon pjesërisht rritjen e sëmundshmërisë.
