Nga Dritan LACI
Njëzetegjashtë vite më parë, pikërisht atë natë të 8 dhjetorit 1990, ku shumë të rinj e të reja të sotëm, që atë ditë ndoshta nuk kishin ardhur ende në jetë, duhet të dinë se kolegë të tyre atë kohë studentë të Universitetit të Tiranës, u ngritën dhe nisën rebelimin e pandalshëm kundër një sistemi që u kishte vrarë për 45 vite me radhë ëndërrat.
Ata të rinj dhe të reja sot janë baballarë dhe nëna të një brezi tjetër studentësh, u ngritën jo thjesht kundër një difekti elektrik në nënstacionin që ushqente me energji konviktin e tyre, por kundër një errësire të gjatë mjerimi, padije, diskriminimi, ekzekutimi të çdo vlere dhe qenie humane që dilte kundër sistemit, në të cilën ishte zhytur vendi.
Sot 26 vite më pas është koha të bëjmë një bilanc. A i kemi përmbushur ne si shoqëri ëndërrat që thurën baballarët dhe nënat tona atë 8 Dhjetor të vitit 1990, për Liri dhe Demokraci? A është kjo demokracia për të cilën Studentët e Dhjetorit dolën edhe përmbysën sistemin komunist? A jemi ne një shoqëri më e emancipuar? A është politika jonë e 26 viteve të fundit, shembulli i idealeve demokratike për të cilat u luftua atë 8 Dhjetor të vitit 1990?
Unë përgjigjet e mia nuk dua ti imponoj nëpërmjet këtij shkrimi, ndaj ja lë gjithësecilit prej jush të shprehë mendimin e tij të lirë mbi pyetjet që kam ngritur dhe shumë të tjera që mund të lindin rrugës. Por unë do të dëshiroja të kapja edhe një tjetër moment që lidhet me këtë ditë. Festë Kombëtare apo Protestë Kombëtare, si duhet ta përjetojmë këtë ditë ne shqiptarët? A kemi arsye për të festuar ne shqiptarët sot në këtë ditë?
Kam frikë se duke e shenjuar këtë datë si festë politika na ka futur në lojë duke na bërë të harrojmë qëllimin e vërtetë të lindjes së kësaj dite. Atë të revoltës për demokraci. Atë për të cilën u ngritën në të vërtetë Studentët e Dhjetorit. Një betejë që nuk përfundon kurrë. Mjafton të shikojmë vendet fqinje, anës dhe përtej Adriatikut, ku ditë të tilla kthehen në lëvizje të mëdha studentore. Jo se nuk jetojnë mirë. Jo se nuk kanë të ardhura. Mjafton të kujtoj lëvizjen studentore të 17 Nëntorit 1973 në Greqi, ku të rinj dhe të reja të Politeknikumit të Athinës dolën dhe rrëzuan Juntën e Gjeneralëve. Sot edhe pse kanë kaluar 43 vite nga kjo datë, bijtë e bijat, nipërit e mbesat e atyre studentëve, dalin sërish në protestë edhe pse kanë një jetë dhe një demokraci shumë më të mirë. Kështu edhe në Itali dhe gjetkë. Po ne në Shqipëri si sillemi në një ditë të tillë?
Sot ndërsa po e diskutoja këtë çështje me një kolegun tim; “Festë apo Protestë?”; më tha,- Po ja edhe sot u prostetua. “Po e vërtetë është,- ja ktheva,- u protestua. Por nuk mund të jetë festë kur je vetë në pushtet dhe të jetë protestë kur nuk je vetë në pushtet. Dhe kjo vlen për të dyja formacionet e mëdha politike në vend. Ndaj duhet ta ndajmë mendjen: “Kemi arsye pwr tw festuar apo për të protestuar?”. Dhe përgjigjen më të mirë të kësaj pyetje duhet ta japë rinia e sotme. Do ndjekin shembullin e idealeve të Studentëve të Dhjetorit, apo do të fshihen në çitjanet e formacioneve politike, apo duke bërë shkuma party në çadrat e partive.
