Besar Likmeta
Në rastet e rralla kur mediat perëndimore përmendin Shqipërinë, janë ato që e konsiderojnë si vendlindja ekzotike e virgjëreshave të betuara, toka e hakmarrjeve mesjetare që shpërfillin modernitetin apo krahasimet me izolimin e Koresë së Veriut (një regjim i ngjashëm paranojak, që e ndau Shqipërinë nga pjesa tjetër e botës).
Kohët e fundit, vendi Ballkanik u përfshi edhe në referndumin Britanik të qëndrimit në BE.
Në Prill, Michael Gove, lideri i fushatës “Leave”, propozoi një post-Brexit, si zonë e tregtisë së lirë që përfshinte Britaninë e Madhe dhe e vendet e Ballkanit, mes të cilave edhe Shqipëria. Si pasojë, më shumë njerëz– përveç emigrantëve shqiptarë që kanë kërkuar një jetë të re atje – me shumë gjasë kanë dëgjuar tashmë për “mundësinë shqiptare”, më shumë se për çdo zhvillim të brendshëm të vetë vendin, që zakonisht është ngatërruar në stereotipat mediatikë.
Është kjo arsyeja për të cilën, publikimi i dy librave të rinj në gjuhën angleze, që së bashku tregojnë rrugën e Shqipërisë nga Lufta e Dytë Botërore, tek mundësia e fundit për të qenë pjesë e Europës së Bashkuar, shënon një moment të mirëpritur për lexuesit që duan të mësojnë më shumë për vendin e rrethusar nga malet, me rreth 3 milione banorë buzë Adriatikut.
Libri i fundit që doli, -“Enver Hoxha, The Iron Fist of Albania” (Enver Hoxha, grushti i hekurt i Shqipërisë), i shkruar nga autori dhe gazetari Blendi Fevziu – është biografia e parë serioze e diktatorit komunsit shqiptar, që përshkruan jetën e tij, ngritjen dhe mbajtjjen brutale të pushtetit.
Libri i dytë, “Shqipëria Moderne: Nga diktatura në Demokraci”, tregon progresin e zbehtë të vendit, që nga rënia e regjimit komunist, dukje na dhënë pamjen e detajuar të një shoqërie të zgjuar nga një mankth totalitarizimi, që ende fanitet përpjekjet e saj për anëtarësimin në BE.
Shqipëria moderne është një fryt i dy dekadave angazhim me këtë vend, të autorit Fred Abrahams, një studiues amerikan që – në fillim si një student i diplomuar i Columbia University kreu një vit të studimeve jashtë dhe më pas me të drejtat e njeriut – ka një vështrim nga rreshti i parë, mbi dramën politike dhe sociale të Shqipërisë, duke qenë se shoqërohej me elitën e shkuar të Hoxhës. Asnjë prej autorëve nuk është historian profesionist, por kjo nuk do të thotë se librat nuk kanë patur këkrime të mirëfillta dhe dokumentime të mira me dokumenta zyrtarë apo intervista.
Stalini i Adriatikut
Botimi në shqip i biografisë së Blendi Fevziut u rishtyp të paktën 6 herë brenda disa javësh pas publikimit të tij në vitin 2011, për të plotësuar kërkesat e publikut, shkruan në hyrje të versionit anglisht, redaktori i tij, Robert Elsie.
Libri ndjek karrierën e Hoxhës që nga ardhja e tij në pushtet si një komunist guerrilas, drejtues i Luftës II Botërore, me rikthime të herëpashershme tek fëmijëria e tij në qytetin e Gjirokastrës. Fevziu na sjell një pasqyrim të qartë të shumë spastrimeve të miqve dhe armiqve që kreu regjimi i Hoxhës. Në kapitujt e shkurtër dhe të asimilueshëm lehtësisht, autori paraqet fazat nëpër të cilat kaloi jeta dhe karriera e diktatorit, si një sundues i pamëshirshëm që ushque admirim dhe dashuri të pafund për Josef Stalin dhe i mohoi Nënë Terezës së Kalkutës – kumbara e gjithë shqiptarëve dhe fituese e çmimit Nobel, e njohur për veprën e saj bamirëse – një vizitë në varrin e nënës së saj në vitin 1979.
Panorama që përcillet në Biografinë e Fevziut– nuk do t’i çudisë ata që jetuan nën regjimin e Hoxhës– është ajo e një lideri vrasës që ndërtoi një kult personaliteti të krahasueshëm vetëm me atë të idhullit të tij Stalinit dhe që nuk kurseu askënd në kërkim të pushtetit, madje as bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë.
Hoxha e vendosi pushtetin e tij me ndihmën e policisë së frikshme sekrete dhe një rrjet prej 39 burgjesh dhe 70 kampesh të punës së rëndë.
Autori bën një punë të mirë në pikat kryesore të jetës së hershme e të mëvonshme të Hoxhës dhe regjimit të tij diktatorial, duke shkruar në një stil të lehtë, por të përforcuar me materiale nga arkivat e Partisë Komuniste Shqiptare dhe intervistat e tij televizive me dëshmitarët e regjimit. Megjithatë, shpesh libri lexohet si një draft i ashpër apo një skenar i zgjeruar i një dokumentari televiziv.
(Marre me shkurtime nga tol.org/ Titulli eshte i opinion.al)
