Nga Alex Massie/ Washington Post
Ashtu siç edhe mendohej, ishte një moment i përshtatshëm për Donald Trump që të vinte kthetrat mbi Mbretërinë e Bashkuar. “Eja nëntor, populli amerikan do të kenë mundësinë për të ri-shpallur pavarësinë e tij’’- tha paragjykues por i sigurt, kandidati republikan për President, në një deklaratë të dhënë gjatë inaugurimit të resorit personal të golfit në Turnberry.
“Shpresoj që Amerika të jetë duke vëzhguar, së shpejti do të jetë koha për të besuar në Amerikë përsëri”. Implikimi ishte i qartë: Rrugën që Britania ka ndjekur javën e fundit, Shtetet e Bashkuara mund ta ndjekin në nëntor.
Por kjo e kthen kohën prapa. Revolta e këtij populli është përfaqësuar, në shumë aspekte, si amerikanizimi i politikës britanike. Slogani i fushatës së Brexit ‘të rimarrim sërisht kontrollin” ishte një slogan Trumpian. Në të vërtetë, pakënaqësisë, pasigurisë ekonomike dhe armiqësisë racore që prodhohen Trump në Shtetet e Bashkuara kanë tërhequr tanimë edhe Britaninë jashtë Bashkimit Evropian. Revolucioni i kësaj jave të kaluar, ndoshta kryengritja më e madhe politike që prej agimit të kohës demokratike, na tregon dëshmi të tjera se disa trende politike nuk njohin kufij. Kjo ishte më shumë se një betejë politike; ajo ishte një luftë kulturash gjithashtu. Dhe ajo i vuri vulën asaj që Shtetet e Bashkuara filluan 50 vjet më parë.
Fushata mizorisht vuri përballë njerëzit kundër krijimit të pafuqishmit ndaj të fuqishmëve. Duke e hequr vetën si një kryengritje guerile kundër një elite të vetëkënaqur. Ashtu si fushatat e fundit SHBA-së, edhe kjo u shndërrua në një neveri për ekspertët. Kishte hijen e Barry Goldwater dhe të Shteteve të Bashkuara në 2010, hije, ndoshta, të revolucionit Reagan gjithashtu. Brexit mund të thyej çdo gjë dhe nëse gjërat janë thyer, asgjë nuk mund të ndryshojë.
Ky është viti zero tani
Referendumi shfaqi haptazi linjat e fajit në shoqërinë britanike, dhe ato po bëhen aq të zymta sa ndarjet midis Amerikës. Skocia dhe Irlanda e Veriut votuan për të qëndruar në Evropë; Angli dhe Uells për të ndenjur jashtë. Brenda Angli, Londra – kozmopoli liberal i të pasurve votoi për të qëndruar por zonat rurale për tu larguar. Duke vepruar kështu, ata u revoltuan vetes kundër më shumë se Brukseli dhe institucionet e BE-së; që kanë dorëzuar një qortim Anglo-sakson në Londër dhe Uestminster (Parlamenti). Vetëm një e katërta e anëtarëve të Kuvendit nuk u hodh në Brexit: Hendeku midis popullit dhe përfaqësuesve të tyre nuk ka qenë kurrë më parë kaq i madh, të paktën jo për një çështje të kësaj rëndësie.
Ju nuk flisni për ne, thanë votuesit, dhe ne ju trajtojmë me një farë përbuzje për dështimin tuaj për të përfaqësuar, apo edhe për të kuptuar, shqetësimet tona. “Na buzëqeshni, na paguani na kaloni, por mos na harroni. Sepse ne jemi populli i Anglisë, që kurrë nuk ka folur’. Tani njerëzit kanë folur, dhe e gjithë bota ka dëgjuar ulërimë e tyre.
Siç krijimi GOP ka zbuluar në këtë cikël zgjedhor të SHBA-së, një stuhi të pakënaqësisë përbuzëse që shkatërron gjithçka në rrugën e saj. Mark Carney, guvernatori i Bankës së Anglisë, ka paralajmëruar efektin destabilizues të Brexit. Alarmi, më shumë të ngjarë është për tu marrë parasysh: Sipas thesarit deri në vitin 2030, Brexit do ti kushtojë çdo familje britanike 4300 paund (ose $ 5,700), edhe pse është quajtur gjerësisht si propagandë. Banka e Anglisë, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore gjithashtu u pajtuan se Brexit do të kushtojë shtrenjtë.
Por ekspertiza, nxori se ishte pjesë e problemit të fushatës jo forca e saj. Amerikanët do ta kishin konsideruar fushatën të njëanshme me anë të medias dhe të manipuluar. Sondazhet sugjeroi që votuesit nuk u besojnë politikanëve, ekonomistëve, akademikëve, udhëheqësve të huaj apo çdokujt tjetër. Votuesit besuan veten e tyre dhe kjo ishte e mjaftueshme. Pretendimi William Buckley se ai vend do të udhëhiqet nga 2000 emrat e parë në numëratorin telefonik sesa nga fakulteti i Harvardit ka marrë një miratim me ngjyra të ndezura në Britani të enjten.
Pas të gjithave, ishin ekspertët që u rrëzuan në ekonominë botërore në vitin 2008, dhe ishte ekspertë të cilët thanë se shumë pak Polakë dhe Rumunë do të shkojë në Britani pasi vendet e tyre të ishin pranuar në BE. Në vitin 2004, qeveria e Tony Blair-it ka vlerësuar se vetëm 13.000 polakë do të shkojë në Britaninë për të kërkuar punë; një dekadë më vonë, rreth 600.000 e kishin bërë këtë.
Kryeministri David Cameron premtoi se do shkurtojë migrimin neto me më pak se 100.000 njerëz në vit. Ky është një objektiv që është humbur çdo vit. Ndërmjet marsit 2014 dhe marsit 2015, më shumë se 330.000 emigrantë mbërritën në Britani.
Në votim, polarizimi gjeografik ishte epiqendra e ndarjes se Britanisë. Në terma amerikane, votuesit vera-pirës kane votuar të qëndrojnë dhe votuesit birrë-pirës për tu larguar.
Në shtresën e mesme dhe të sipërme, 57 për qind kanë votuar për të mbetur në BE ; 64 për qind e votuesve të tu larguar, pasiguria ekonomike në vende të tilla si Lincolnshire dhe Anglia verilindore nxiti të gjitha shqetësimet e tjera. Pasqyruar kjo në përvojën amerikane, disa prej komuniteteve të Anglisë i janë futur fortë protestës kundër globalizimit, emigracionit dhe doktrinave ekonomike që imponon BE.
Narcizmi dhe armiqësia me emigrantët luajtën rolin e tyre , por nuk ishte për këtë një revolucion Anglez. Erërat e popullaritetit janë gjithëpërfshirëse në të gjithë botën perëndimore, dhe kishte pak arsye për të menduar se edhe një demokraci te lashtë dhe e qëndrueshme si e Britanisë do të ruante një imunitet ndaj kësaj epidemie. Popullariteti në pjesën më të madhe të kohës është frymëzuar nga The Leavers”. Por mbi të gjitha, ajo ishte rrënjosur në dyshimin se diçka, diku, kishte shkuar keq në shoqërinë britanike dhe politikën e saj. Jehonat e Trump arritën edhe këtu.
Emigracioni, megjithatë, ka mbetur çështje kriteri. Të gjithë promovuan gënjeshtrën se Turqia është në prag të anëtarësimit në BE, ose injektojnë spektrin e një pushtimi turk, për të inkurajuar votuesit që të “marrin përsëri kontrollin. “Vetëm një gënjeshtër e lirë për të bindur vendin se të mbronte kufijtë e tij – dhe duhet të ndërtojnë një mur të madh rreth Anglisë.
Po BE-ja vetë? Në zgjedhjet e fundit, partitë popullore me të drejtën se kanë bërë ardhurat e konsiderueshme në Suedi, Finlandë, Austri dhe Hungari, kanë rrëzuar rendin e vendosur në Greqi dhe Spanjë. Kontinenti është në gjendje kryengritjeje, dhe Brukseli nuk bën asgjë – ose Angela Merkel nuk bën asgjë – nuk duket se ka gjasa për të shuar pakënaqësitë.
Në të vërtetë, përvoja e kaluar tregon se hierarkia Evropiane në Bruksel do të joshet për të konsideruar këtë situatë si asgjë më shumë sesa një gërvishtje. Ky është mendimi i dëshiruar; vende të tjera ka gjithashtu të ngjarë të rishohin marrëdhëniet e tyre me Brukselin. Papritmas perspektiva e Marine Le Pen në Francë duket më e besueshme sesa një javë më parë.
Këto akte janë vetë-shkatërruese dhe janë bërë edhe në të shkuarën. Një referendum është një vendim që merret për përgjithmonë; nuk ka përsëritje dhe nuk ka ngushëllim për katër vitet e ardhshme, nuk do të këtë më një shans tjetër për ti vënë gjërat në vendin e duhur. Por është gjithashtu një kujtesë se votuesit nuk janë të motivuar gjithmonë nga llogaritjet racionale e interesit vetjak.
Njerëzit e qetë të Anglisë kanë bërë që zëri i tyre të dëgjohet. Ne jemi njerëzit e vegjël të Anglisë, thanë ata, dhe askush guxon të përzihet me ne? Amerikanët do të bëjmë çmos për të kujtuar thirrjen e tyre këtë vjeshtë.
Përshtati SYRI.net
