Studiuesi Auron Tare me anë të një shënimi në facebook ka risjellë edhe njëherë tjetër në kujtesë problematikën që has në vendin tonë me trashëgiminë kulturore dhe historike.
Tare shkruan se kjo pasuri ka nisur të shkatërrohet dhe sot pak kush interesohet për një dëshmi të gjallë historike që as osmanët nuk e menduan ta shkatërrojnë.
Sipas tij, vetë pushtuesit e Shqipërisë i kanë ruajtur këto trashëgimi, ndryshe nga sa kanë vepruar më pas shqiptarët.
Ja çfarë shkruan Tare në facebook:
“Saranda 1851, peisazh nga Edward Lear.
Kam dashur shume te shkruaj nje artikull per kete pikture te rralle te Lear i cili me nje mprehtesi te madhe ka kapur detajet e mrekullueshme te Sarandes se shek 19-te.
Nuk e kam shkruar ende por thelbi i asaj qe doja te shprehja eshte fakti se rrenojat antike te cilat i rrezistuan te gjitha furive barbare deri me ate kohe sot nuk jane me.
Si shqiptare te mire qe jemi gjithmone kemi drejtuar gishtin nga te tjeret per te gjitha te keqijat qe na kane rene mbi krye. Edhe per zhdukjen e rrenojave antike te Sarandes kemi fajesuar turkun apo grekun.
Ne fakt ky peisazh i mrekullueshem i Lear na tregon se ende ne 1850 turku nuk e kishte prishur Kalane e Sarandes e rrethuar nga 24 kulla te larta.
Nderkohe nje foto austriake e luftes se pare tregon Kalane ende ne kembe. Me sa duket kur shqiptaret e moren ne dore shtetin e tyre ne 1912 si shume gjera te tjera i vune kazmen edhe trashegimise kulturore te cilen si barbaret si shqiptaret e vjeter nuk e trazuan.
Me sa duket mevetesia nder shqiptaret eshte nje prej shkaqeve te shkaterrimit te pa mase te trashegimise. Gjurmet e kalase se vjeter ende dukeshin deri 1997 e me pas me kazma dhe eskavatore si kryetaret e Bashkise si ata qe ndertuan pyllnajen e shemtuar te pallateve ja dolen me ne fund ta zhduknin perfundimisht ate qe per 2000 vjet nuk e bene dot barbaret”.
