Ajo i la luftimet trup më trup në vijën e parë të politikës së BE-së, për kullat e sigurta prej fildishi të Bryzhit. Tani Federica Mogherini është rikthyer të jetë në titujt kryesorë të lajmeve: për të gjitha arsyet e gabuara.
Në pesë vitet e fundit, ish-Përfaqësuesja e Lartë e BE-së e kishte rishpikur veten si rektorja e qetë e Kolegjit të Evropës, duke drejtuar aspirantët më të ndritshëm eurokratë të Bryzhit, si një drejtoreshë dashamirëse, ndërsa ishte e armatosur me një libër kontaktesh aq të madh sa çdo botim akademik.
Policia belge trokiti në Bryzh dhe në shtëpinë private të Mogherinit të martën, si pjesë e një hetimi penal për dyshime për keqpërdorim të fondeve të BE-së, të lidhura me akademinë diplomatike të BE-së, të cilën ajo e ka drejtuar që nga themelimi i saj në vitin 2022.
Mogherini u ndalua së bashku me zyrtarin e lartë të Komisionit evropian Stefano Sannino dhe një anëtar të stafit të Kolegjit të Evropës. Të tre u morën në pyetje nën dyshimin për mashtrim me prokurimet, korrupsion dhe konflikt interesi kriminal. Deri më tani, askush nuk është akuzuar. Policia kontrolloi ndërtesat e kolegjit, EEAS dhe disa shtëpi private.
Për Mogherini-n, 52 vjeç, kjo shënon një ndryshim të menjëhershëm nga imazhi i kontrolluar që ajo ka projektuar që kur la detyrën politike për të marrë përsipër kolegjin.
Gjatë qëndrimit të saj që nga viti 2020, ajo e ka zgjeruar kolegjin, duke hapur një kampus të ri në Tiranë, Shqipëri, i cili i shtohet atyre në Bryzh dhe Natolin, Poloni. Ajo ishte drejtuese e institucionit gjatë pandemisë. Studentët u mbyllën në kolegjin prestigjioz në dhomat e tyre në kushte shpesh të zymta, dhe ajo përjashtoi një profesor të njohur të politikës, i cili u zbulua se kishte shkelur rregullat duke ngacmuar seksualisht një studente femër.
“E re, italiane, kompetente”
Karriera e Mogherini-t është karakterizuar nga të qenit në vendin e duhur në kohën e duhur.
Rruga politike e Mogherini-t filloi në të majtën italiane: së pari në radhët e të rinjve, pastaj si deputete e Partisë Demokratike dhe përfundimisht si ministre e jashtme e Italisë në vitin 2014.
Ajo qëndroi vetëm tetë muaj në atë rol përpara se të bënte një kërcim të papritur në Bruksel për të marrë një nga katër postet më të fuqishme në BE si Përfaqësuese e Lartë për punët e jashtme.
Kryeministri i atëhershëm italian, Matteo Renzi, e shtyu përpara transferimin e saj në Bruksel me një këmbëngulje të pazakontë, duke hedhur poshtë një marrëveshje që do ta kishte bërë rivalin e tij, Enrico Letta, president të Këshillit Evropian.
Për pesë vjet nën Presidentin e Komisionit, Jean-Claude Juncker, ajo ishte fytyra diplomatike e BE-së, duke përfaqësuar BE-në në negociatat mbi programin bërthamor të Iranit.
Megjithatë, mandati i saj si shefe e politikës së jashtme të BE-së tërhoqi kritika të përziera si në Bruksel ashtu edhe në vend. Kampi i Renzit, që dikur e promovoi atë si “të re, italiane, kompetente”, ndryshoi pllakën në vitin 2019, kur Renzi e kritikoi ashpër Mogherinin duke folur për “pritshmëri zhgënjyese” dhe një “ndikim pothuajse zero”.
Ajo shpesh u akuzua se zotëronte koreografinë më shumë sesa gjeopolitikën. Ajo luftoi për të formësuar politikën e BE-së ndaj Rusisë dhe Ukrainës, u la mënjanë në Siri dhe në politikën më të gjerë të Lindjes së Mesme, dhe kurrë nuk e kapërceu plotësisht mosbesimin e shteteve anëtare lindore që e shihnin atë si shumë të butë ndaj Moskës.
Pastaj erdhi akti i saj i dytë i papritur. Pavarësisht se vetë nuk kishte një diplomë masteri, në vitin 2020 ajo u bë rektore e Kolegjit të Evropës, institutit elitar në Bryzh dhe Natolin që trajnon eurokratët e ardhshëm. Emërimi ishte i diskutueshëm, me pikëpyetje në lidhje me transparencën dhe kohën, sepse Mogherini nuk kishte përvojë akademike.
Ambasadore e markës
Megjithatë, rekrutimi i një personi të ri, femëror dhe shumë politik për të drejtuar kolegjin u pa gjithashtu si një frymëmarrje me ajër të pastër, që mund të shkundte një institucion elitar dhe shpesh të vjetër. Ajo mori detyrën nga Jörg Monar, një akademik gjerman me mustaqe i cili kishte shkruar mbi 250 libra dhe artikuj akademikë rreth BE-së dhe që kishte drejtuar kolegjin që nga viti 2013.
Të dukurit kishte rëndësi. Mogherini u mbështet shumë në profilin e saj publik, duke u bërë ajo që shumë studentë e quanin me gjysmë shaka “fytyra e ftohtë e kolegjit”, e rehatshme në skenat ku politika dhe akademia turbullohen.
«Kur flet me ekipin e saj, ke përshtypjen se nuk po flet me akademikë, por me politikanë», kujtoi një ish-student, duke e quajtur këtë një ndryshim, në një stil më politik për administratën e kolegjit.
«Ajo në fakt shfaqej. Ndalej dhe fliste me studentët, hante në mensë». Një ish-student tjetër e përshkroi atë si «një lloj superylli të kolegjit».
«Më thuaj një rektor tjetër që njerëzit jashtë institucionit e njohin», tha një ish-student i tretë.
Probleme në rritje
Por problemet filluan të shtoheshin. Mogherini, siç doli në pah kur shpërtheu skandali gjigant i korrupsionit i njohur si Qatargate, shërbeu në bordin nderi të “Fight Impunity”, që supozohet të jetë një OJQ për të drejtat e njeriut e drejtuar nga i dyshuari kryesor dhe ish- eurodeputeti Pier Antonio Panzeri.
Ajo kishte marrë pjesë në eventin e lançimit të OJQ-së ndërsa ishte diplomate e lartë, dhe më vonë në një konferencë që ajo bashkëorganizoi ndërsa ishte instaluar tanimë në kolegj. Por ajo pohoi se nuk ishte në dijeni të sjelljes së tij të dyshuar.
Ajo e shtyu kolegjin drejt partneriteteve dhe marrëveshjeve të reja tregtare, duke lançuar një kampus të ri në Shqipëri së bashku me kryeministrin Edi Rama dhe Ursula von der Leyen.
Ajo e mbajti librin e saj të kontakteve afër, duke udhëtuar nëpër botë për punë kolegji, duke u takuar për shembull me ministrin e jashtëm maroken Nasser Bourita në verën e vitit 2022. Një burim tha se plani fillestar i Mogherini-t kishte qenë të krijonte një kampus të ri në Marok, në vend të Shqipërisë.
Por akademia me energji të lartë u shemb të martën, kur ajo u arrestua me dyshimin për mashtrim me Akademinë Diplomatike të BE-së, një tjetër xhevahir në kurorën e kolegjit.
Për një institucion të famshëm në krijimin e elitës së ardhshme të BE-së, Kolegji i Evropës papritmas duket si sfondi i një thrilleri politik të veçantë.
Pas gati një dite heshtjeje, Kolegji, i themeluar në vitin 1949, më në fund lëshoi një deklaratë të shkurtër duke pranuar kontrollet e Prokurorisë europiane në kampusin e Bryzhit, duke mos përmendur arrestimin e Mogherinit dhe duke i lënë studentët e hutuar ta plotësonin vetë historinë.
“Kolegji merr të gjitha masat e nevojshme për të siguruar vazhdimësinë e aktiviteteve të tij”, shkroi ai. Mesazhi ishte i qartë: me ose pa Mogherinin, kolegji duhet të vazhdojë./ Euroactiv
