Nuk është hera e parë që administrata amerikane vendos sanksione ndaj prodhuesve rusë të naftës.
Para se Donald Trump të vendoste masat kundër Lukoil dhe Rosneft në orët e fundit, paraardhësi i tij Joe Biden kishte goditur në të njëjtën mënyrë kompanitë ruse Gazprom Neft dhe Surgutneftegas.
Në çfarë përbëhen sanksionet: roli i dollarit
Ashtu si Trump, edhe sanksionet e Biden bazoheshin në një parim shumë të thjeshtë, por teorikisht shumë të fuqishëm: kompanive të përfshira nuk u lejohet më të përdorin dollarin për faturimin e furnizimeve të tyre.
Dhe meqë dollari amerikan është valuta e përdorur për të gjitha transaksionet ndërkombëtare të naftës, vetëm kjo ndalesë do të duhej të ulte ndjeshëm të ardhurat e gjigantëve rusë të sektorit.
Precedenti negativ dhe ajo që është realisht në lojë
A do të funksionojnë? Përvoja e Gazprom Neft (e kontrolluar nga qeveria ruse përmes Gazprom-it) dhe Surgutneftegas mund të të bëjë të mendosh të kundërtën. Të ardhurat nga eksportet e këtyre kompanive nuk janë ulur ndjeshëm që prej momentit kur Departamenti Amerikan i Thesarit vendosi sanksionet, në janar të këtij viti (pak para betimit të Trump).
Megjithatë, arsyet pse ato masa nuk dhanë shumë efekt mund të nënkuptojnë se këtë herë situata mund të ndryshojë. Trump nuk kishte interes të zbatonte sanksionet e vendosura nga paraardhësi i tij dhe madje kishte shpërbërë pjesërisht stafin e Ofac-ut (Office for Foreign Assets Control), strukturës së Thesarit që merret me sanksionet.
Kësaj here, megjithatë, këta dy faktorë mund të ndryshojnë, sepse është besueshmëria e vetë Trump-it që po vihet në lojë.
Pesha e Kinës
Gjithsesi, është e mundur që këto masa të ulin disi, por jo ta rrëzojnë tërësisht të ardhurat nga nafta për qeverinë e Moskës.
Blerësi kryesor i naftës ruse mbetet Kina, e cila vetëm në shtator bleu mbi 50% të totalit të eksporteve, me një vlerë rreth 3,3 miliardë dollarë (sipas Qendrës Studimore CREA të Helsinkit).
Tani, Pekini mund të përfitojë nga ky zhvillim i ri i Trump për t’i imponuar Moskës faturimin e naftës në juanë (renminbi) dhe kështu të zgjerojë rolin ndërkombëtar të monedhës së vet.
Është e vërtetë se kompanitë kryesore shtetërore kineze të naftës – sipas agjencisë Reuters – kanë pezulluar përkohësisht blerjet e naftës ruse të transportuar me anije, por deri tani nuk ka shenja që qeveria kineze të dëshirojë të frenojë agresionin e Vladimir Putinit ndaj Ukrainës.
Arsyet pse Pekini nuk dëshiron ta ndalë luftën
Kina ka tre arsye të forta për ta lejuar që lufta në Europë të vazhdojë:
Ekonomike: mund të blejë lëndë të para nga Rusia me çmime më të ulëta, falë fuqisë së saj si blerësi kryesor.
Gjeopolitike: e zhvendos vëmendjen e Shteteve të Bashkuara nga rajoni Indo-Paqësor dhe Taiwani, që është pika më e ndjeshme për interesat kineze.
Teknologjike: Kina përfiton nga Rusia njohuri mbi dronët – përfshirë ata ukrainas – dhe mbi integrimin e dronëve me inteligjencën artificiale, falë një baze të dhënash me miliona video luftime.
Kjo e fundit i lejon Kinës të zhvillojë më tej përdorime civile të dronëve, që tashmë po përhapen në qytetet e mëdha.
Për këto arsye, Xi Jinping aktualisht nuk po jep shenja se dëshiron të ulë blerjet e naftës nga Rusia në një nivel që ta detyrojë Moskën të ndalë luftën.
India e Modit nuk do ta ndalë importin
Sa i përket Indisë, blerësit të dytë më të madh të naftës ruse (rreth 35% e importeve, me vlerë 2,6 miliardë dollarë në shtator), është e mundur që ajo të ngadalësojë, por jo të ndalë plotësisht importet.
Qeveria e Narendra Modi ka ndikim direkt mbi rreth një të tretën e importeve nga Rusia.
Edhe grupi privat Reliance i miliarderit Mukesh Ambani, njeriu më i pasur në Indi, ka njoftuar se nuk do të blejë më nga Rosneft.
Megjithatë, nafta ruse mund të vazhdojë të arrijë nga burime të tjera.
Lukoil dhe aktivitetet në Holandë, Belgjikë, Rumani e Bullgari
Një tjetër çështje për t’u parë është se deri në çfarë mase Lukoil, kompani plotësisht private, do të mund të vazhdojë aktivitetet e saj ndërkombëtare.
Pavarësisht se lufta zgjat pothuajse katër vjet, Lukoil ka vazhduar të operojë pa pengesa rafineritë e saj në BE – në Holandë, Rumani dhe Bullgari – dhe rrjetet e saj të shpërndarjes në Belgjikë, Holandë e vende të tjera.
Ajo mbetet një partnere aktive në projekte kërkimi dhe prodhimi në Rusi dhe Lindjen e Mesme me kompani të mëdha perëndimore: BP dhe Exxon në Sahalin, Eni në projektin Kashagan në Kazakistan, si dhe Chevron në zona të tjera.
Lukoil është gjithashtu aktive në Irak.
Efekti i mundshëm i sanksioneve të reja
Ndikimi i këtyre sanksioneve të reja mbetet për t’u parë. Përshtypja e përgjithshme është se nuk do t’i bllokojnë plotësisht të ardhurat nga nafta të Rusisë, por mund t’i reduktojnë më tej.
Që në shtator, të ardhurat e Moskës nga hidrokarburet ranë me 26% krahasuar me një vit më parë, për shkak të rënies së çmimit të naftës (sipas CREA të Helsinkit).
Tani, një tjetër erozion gradual mund ta shtyjë Putinin të kuptojë se, për momentin, nuk ka alternativa përveç një ngrirjeje të konfliktit./ Corriere della Sera
