Presidenti amerikan, Donald Trump, njihet për një gjë të vetme e të sigurt: është i paparashikueshëm!
Në një intervistë muajin e kaluar, kur u pyet nëse do të bashkohej me Izraelin në një sulm ndaj Iranit, ai u përgjigj: “Mund ta bëj, mund të mos ta bëj. Askush nuk e di se çfarë do të bëj.”
Tipi i tij, ka sjellë një doktrinë të re në politikën e jashtme amerikane.
Politikë e varur nga karakteri i Trump
Profesori i marrëdhënieve ndërkombëtare në London School of Economics, Peter Trubowitz, thekson se Trump ka krijuar një sistem vendimmarrjeje jashtëzakonisht të centralizuar, ndoshta më të centralizuarin që nga koha e Richard Nixon. Kjo bën që çdo vendim të varet shumë nga karakteri, preferencat dhe temperamenti i tij personal.
Kjo paparashikueshmëri nuk është gabim, por është kthyer në strategji dhe doktrinë politike, që përdoret për të maksimizuar ndikimin amerikan.
Teoria e “njeriut të çmendur”
Teoria politike e njohur si “Madman Theory” sugjeron që një lider i botës duhet të jetë kaq i paparashikueshëm dhe i aftë për çdo gjë, sa të frikësojë kundërshtarët dhe të nxjerrë përfitime prej tyre. Trump ka përdorur këtë teori për të rritur ndikimin ndaj aleatëve dhe për të ndryshuar marrëdhëniet tradicionale, veçanërisht me Evropën dhe NATO-n.
Ai ka sfiduar aleatët tradicionalë, duke kritikuar dhe duke rritur pritshmëritë e tyre për shpenzime në mbrojtje, duke ngjallur dyshime mbi angazhimin amerikan ndaj marrëveshjeve ndërkombëtare. Kjo ka çuar në një lloj riorganizimi strategjik ku vendet evropiane po kërkojnë më shumë pavarësi operacionale.
Përplasjet me Rusinë, Ukrainën dhe Iranin
Marrëdhëniet me Rusinë kanë qenë të tensionuara, me përpjekje të dështuara për t’i afruar Trump dhe Putin. Ndërkaq, me Ukrainën, Trump është përfshirë në debate të hapura, por gjithashtu ka arritur marrëveshje ekonomike që favorizojnë SHBA-të.
Sulmi në objektet bërthamore të Iranit në mandatit e tij të dytë është konsideruar si një nga veprimet më të paparashikueshme dhe kontroverse. Ekspertët paralajmërojnë se kjo mund të nxjerrë Iranin më pranë ndërtimit të armës bërthamore, duke rritur tensionet në rajon.
Përçarja brenda SHBA-së
Trump ka përdorur paparashikueshmërinë edhe në politikën e brendshme, duke krijuar një atmosferë të paqëndrueshme politike që pasqyrohet edhe në politikën e jashtme. Kjo ka shqetësuar shumë partnerë ndërkombëtarë, të cilët janë duke rishikuar marrëdhëniet me SHBA-të në pritje të një stabiliteti më të madh.
Profesorët e politikës në universitete të ndryshme theksojnë se kjo doktrinë e paparashikueshmërisë, teksa ka sjellë fitore afatshkurtra, mund të dëmtojë besueshmërinë e SHBA-së në arenën ndërkombëtare në plan afatgjatë.
Evropa drejt pavarësisë ushtarake?
Pas ndryshimeve në qëndrimin amerikan, liderët evropianë, si kancelari gjerman Friedrich Merz, kanë deklaruar nevojën për një pavarësi më të madhe ushtarake të Evropës nga SHBA-ja. Kjo kërkon një përpjekje të madhe për ndërtimin e kapaciteteve të veta të mbrojtjes dhe inteligjencës, që aktualisht varen shumë nga SHBA-ja.
Doktrina e Donald Trump ka ndryshuar mënyrën se si funksionon politika e jashtme amerikane dhe marrëdhëniet ndërkombëtare. Ndërkohë që kjo strategji i ka dhënë disa përfitime afatshkurtra, e ardhmja e saj mbetet e pasigurt, pasi aleatët kërkojnë stabilitet dhe kundërshtarët po bëhen më të fuqishëm.
