Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araqchi, e përjashtoi mundësinë për rinisjen e shpejtë të bisedimeve me Shtetet e Bashkuara, pasi presidenti amerikan, Donald Trump, tha se ai aktualisht nuk po flet me Iranin, duke ndryshuar qëndrimin e deritanishëm se bisedimet me Iranin do të rinisnin këtë javë.
Gjatë një interviste të publikuar më 30 qershor, Araqchi u pyet për deklarimin e Trumpit javën e kaluar se negociatat bërthamore me Iranin do të rinisnin së shpejti.
“Nuk mendoj se negociatat do të rifillojnë kaq shpejt”, tha ministri i Jashtëm iranian gjatë intervistës për transmetuesin amerikan, CBS.
“Që ne të vendosin për rikthim në bisedime, fillimisht ne duhet të sigurohemi që Amerika nuk do të kryejë sulm ushtarak ndaj nesh gjatë negociatave”.
Nevojitet më shumë kohë për të shqyrtuar të gjitha pikat, tha ai, duke shtuar se “dyert e diplomacisë nuk do të mbyllen kurrë plotësisht”.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kishin zhvilluar pesë runde bisedimesh indirekte lidhur me programin bërthamor të Teheranit, përpara se ato të dështonin dhe Izraeli të fillonte sulmet ajrore ndaj objekteve bërthamore dhe infrastrukturës ushtarake iraniane më 13 qershor.
SHBA-ja iu bashkua sulmeve të Izraelit më 22 qershor kur bombardoi tri ndërtesa kyç bërthamore të Iranit, përfshirë ndërtesën nëntokësore në Fordo.
Araqchi u pyet gjithashtu për një vlerësim të bërë nga kreu i agjencisë bërthamore të Kombeve të Bashkuara, Rafael Grossi, sipas të cilit Irani ka gjasa që mund të fillojë prodhimin e uraniumit të pasuruar brenda pak muajsh.
“Nuk mund të shkatërrosh teknologjinë dhe shkencën e pasurimit përmes bombardimeve”, tha ai.
Nëse ekziston vullneti nga ana e Iranit, vendi “do të jetë në gjendje t’i riparojë dëmet me shpejtësi dhe të kompensojë kohën e humbur”, shtoi ai.
Në një postim në platformën e tij Truth Social më 30 qershor, Trump shkroi se ai “nuk po i ofroj Iranit asgjë… dhe as nuk jam duke folur me ta, që kur i kemi shkatërruar plotësisht objektet e tyre bërthamore”.
Shkalla e dëmit të shkaktuar në programin bërthamor të Iranit gjatë luftës 12-ditore me Izraelin mbetet e paqartë. Irani thotë se ndërtesat e tij bërthamore kanë pësuar dëme të mëdha, por është zotuar se do të vazhdojë me programin bërthamor, që insiston se është paqësor.
Sipas një marrëveshjeje të vitit 2015 të arritur me Shtetet e Bashkuara dhe fuqitë e tjera botërore, Iranit iu lejua të pasurojë uranium në një nivel më të ulët se 3.67 për qind të pastërtisë, për qëllime të prodhimit të energjisë në termocentralet bërthamore.
Trump u largua nga kjo marrëveshje më 2018, dhe Irani u kundërpërgjigj duke prodhuar uranium të pasuruar deri në 60 për qind – një nivel më i lartë se ai për përdorim civil, por më i ulët sesa niveli i kërkuar për armë bërthamore.
Rafael Grossi, shefi i Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore, deklaroi se ka shumë gjasa që centrifugat që janë përdorur për pasurimin e uraniumit në Fordo të jenë dëmtuar rëndë. Por, ai shtoi se Irani mund të rinisë me pasurimin e uraniumit “brenda muajsh”.
Ai po ashtu tha se ka disa tregues që Irani mund të ketë zhvendosur një pjesë të uraniumit të pasuruar para sulmeve ajrore amerikane.
Grossi theksoi se Irani e kishte informuar atë më 13 qershor se po ndërmerrte masa për të mbrojtur pajisjet dhe materialin bërthamor. Sipas tij, kjo sugjeron se Irani mund të ketë zhvendosur uraniumin./REL
