Nga Aurenc Bebja*
Gazeta franceze, « Le Temps », ka botuar, të dielën e 4 gushtit 1912, bisedën e zhvilluar në kryeqytetin e Kosovës mes Hasan Prishtinës dhe korrespondentit gjerman të « Vossiche Zeitung », në lidhje me situatën e Shqipërisë, e cila gjendej asokohe nën zgjedhën turke.
Politikani shqiptar – dikur deputet i Vushtrisë (në Shqipërinë veriore), por i dëbuar prej këtij posti pak kohë më vonë nga presioni i grupit politik ‘Bashkim e Përparim’ – përshkruhej si një njeri me tipare dhe veshje evropiani të kulturuar, i cili i përkiste një familjeje të vjetër të bejlerëve të Gjakovës.
Çfarë ka rrëfyer patrioti shqiptar në median gjermane ? Në vijim do të gjeni bisedën e plotë të Hasan Prishtinës, sjellë në shqip nga Aurenc Bebja, Blogu « Dars (Klos), Mat – Albania » :
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
« Ju e shikoni se para Prishtinës gjendet një ushtri me 25 mijë shqiptarë ; e gjithë Shqipëria e veriut është e jona, Gjakova, Mitrovica, Prizreni, Vushtria, Prishtina kanë rënë në duart tona, kryesisht pa luftë ; Duke gjykuar çdo rezistencë të padobishme, garnizonet kanë kapitulluar. Vetëm komandanti i Pejës reziston ende, por ne i kemi rrethuar trupat e tij dhe qytetin, dhe mjaftojnë vetëm disa qindra burra për ta mbajtur nën kontroll.
Nuk mund të bëhet më fjalë për kërkesa ; koha e programeve dhe e desideratave ka mbaruar. Turqit do të bëjnë premtime që nuk do të mund t’i mbajnë. Pse nuk mund të jemi ne një republikë si Zvicra ? Atje ekzistojnë kantonet ; këtu fiset ; Historisë dhe konfigurimit tonë gjeografik u duhet kjo zgjidhje. Rusët dhe Turqit nuk janë largpamës. Pas pushtimit të Kaukazit, rusët duhet t’i kishin dhënë atij autonominë ; ata do të kishin pasur një shtet me një aftësi të mrekullueshme për t’i bërë ballë Persisë dhe Turqisë. Pra, Turqia të na akordojë sot autonominë, kështu ajo shpëton situatën e saj në Evropë dhe na bën aleatët më të mirë. »
Gazetari gjerman i kërkoi Hasan Beut se çfarë do t’i thotë komisionit zyrtar që do të vijë për të negociuar, i cili sigurisht nuk do të pranojë autonominë. Hasan beu iu përgjigj :
« Në qoftë se ne mund të biem dakord në mënyrë paqësore me turqit, të cilët duhet të kuptojnë se çdo rezistencë është e padobishme, kjo do të jetë më mirë se sa lufta që do të ndërmarrim në rast të kundërt nga Shkupi deri në Selanik. Ne ende shpresojmë se Turqia do të na akordojë autonominë, e cila do t’i sigurojë miq dhe aleatë, sepse ajo nuk është më në gjendje të na mbajë kështu ; Shqipëria po i largohet. Këmbëngulja e misionit është një rrezik për të. Atëherë, ne do të diktojmë kushtet tona në Selanik ! »
* Çdo gazetë online apo print, çdo portal që merr këtë shkrim duhet të citojë autorin në fillim të shkrimit (Nga Aurenc Bebja, Francë) dhe burimin e informacionit në fund (Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania), si dhe të vendosë linkun e burimit : https://www.darsiani.com/la-gazette/vossische-zeitung-1912-hasan-prishtina-korrespondentit-gjerman-nje-leksion-per-ruset-nje-mesazh-per-turqit-dhe-nje-zgjidhje-te-ngjashme-me-modelin-zviceran-per-shqiptaret/. Në rast të kundërt mos e publiko këtë shkrim.
