“Vrau bashkëshorten…”; “Vrau të bijën…”; “Vrau motrën…”; “Vrau kunatën”; “Vrau vjehrrën…”
Tituj të tillë kanë qenë në faqet e para të gazetave, lajme kryesore në edicione informative televizive dhe online prej vitesh. Sidoqoftë, sa herë që një krim në familje bëhet publik, tronditja është e njëjtë si herën e parë. Jo më larg se në ditët e para të janarit Shqipëria u shokua nga lajmet e burrit që theri bashkëshorten dhe kunatën në Ballsh. Disa ditë më vonë një tjetër krim në familje, ai i burrit që vrau vjehrrit e tij e më pas veten në Tiranë tronditi gjithashtu opinionin publik.
Histori të tilla ndër vite nuk kanë qenë të rralla dhe janë ngulitur fort në mendjen e shqiptarëve. Megjithatë, paravësisht rëndimit psikologjik duket se ende nuk ka nxjerrë mësime. Kjo pasi “Nderi” është më i rëndësishëm se jeta e njeriut.
Por ky fenomen nuk është vetëm shqiptar. Kudo në botë, vende si Peru, Kinë Irak, Indi e Pakistan gjen shembuj të krimeve në familje që kanë mbi 2000 vite që ndodhin. Përhapja është e shtrirë në të gjitha besimet fetare dhe kombe të ndryshme. Kombet e Bashkuara në vitin 2012 e llogaritën numrin e krimeve në familje rreth 5000, por shifrat janë shumë më shumë të larta. Pasi i marrin jetën fëmijëve, bashkëshorteve e motrave, komunitetet dhe familjet kanë tendencën t’i maskojnë si vdekje natyrale ose aksidente. Kjo e bën të vështirë identifikimin si krime “nderi” për motive që janë qesharake duke pasur parasysh në ç’vit jetojmë.
https://www.instagram.com/p/BtEruLShdB4/
Pse burrat e familjes po vrasin gratë?
Reporterja Rose Troup Buchanan shpjegon se këto quhen “Vrasje Nderi”. Sipas saj, zakonisht janë femra të cilat kanë “fyer traditat” dhe vriten nga të afërmit e tyre meshkuj. Këta meshkuj janë kryesisht baballarë, bashkëshortë apo vëllezër e xhaxhallarë. Ajo tregon se koncepri ka qarkulluar prej të paktën 2000 vitesh dhe viktimat lidhen më shumë me seksualitetin femëror.
Seksi para martesës, lidhjet jashtëmartesore dhe ndonjëherë edhe përdhunimet apo thjesht mosbindja janë arsyet pse këto gra dhe vajza vriten nga meshkujt e familjes barbarisht. Nuk janë të rralla as rastet kur vajzat refuzojnë të martohen me burrat që ka zgjedhur familja, e për këtë “meritojnë” të vdesin./E.L
