Karolina e Veriut dhe e Jugut u goditën nga uragani Florence javës që shkoi. Florence u klasifikua si uragan i kategorisë 1, dhe pati dëme në jetë dhe materiale. Por çfarë është një urgan, dhe pse ndryshon nga një tajfun apo ciklon? Në fakt janë e njëjta gjë: stuhi që rrotullohen me shpejtësi të madhe. Meteorologët i quajnë ciklone tropikale. Termi “tropikal” i referohet pjesës ku formohet stuhia. Zakonisht ndodh në ujëra të ngrohta të deteve tropikale. Që një stuhi të emërohet ciklon tropical, erërat duhet të fryjnë me 74mph.
Termi i përdorur varet gjithnjë nga vendndodhja
Urgan përdoret kur stuhia krijiohet në oqeanin Atlntik, Karaibe dhe Paqësori verior.
Tajfun përdoret kur krijohet në veriperëndim të Paqësorit.
Ciklon përdoret në zonën e Paqësorit jugor dhe oqeanin Indian.
Uraganët ndahen në 5 kategori bazuar në fuqinë e erërave. Për të përcaktuar këtë të fundit përdoret shkalla Saffir-Simpson. Uraganet e kategorisë 3 ose më lart konsiderohen evente të mëdha, që kanë potencial të shkaktojnë dëme të pallogaritshme jete.
Kategoria 1 përshkruhet si një uragan me erëra “shumë të rrezikshme që shkaktojnë disa dëme”. Shpejtësia varion 74-95 mph.
Kategoria 2 përshkruhet si një uragan me erëra “jashtëzakonisht të rrezikshme që shkaktojnë shumë dëme”. Shpejtësia varion 96-110 mph.
Kategoria 3 do të shkaktojë “dëme shkatërruese” me erëra që fryjnë 111-129 mph. Zyrtarët paralajmërojnë dëme në ndërtesa dhe pemë që shkulen. Uragani Katrina ishte një uragani i kategorisë 3.
Uraganët e kategorisë 4 shkaktojnë “dëme katastrofike,” me erëra që fryjnë 130-156 mph. Uragani Harvey që goditi Teksasin vitin që shkoi i përkiste kategorisë 4 dhe u konsiderua cikloni tropikal më i dëmshëm i regjistruar më parë. Rimëkëmbja nga Harvey dhe Irma kushtoi gati 300 miliard dollarë.
Kategoria 5 është më e rrezikshmja, me erër 157 mph. Shtëpitë shkatërrohen totalisht, nuk ka elektricitet. Zona bëhet e pabanueshme për muaj të tërë.
Irma ka qenë uragani më i fuqishëm i regjistruar ndonjëherë, me 185 mph. Stuhia ishte aq e fortë sa u sugjerua shtimi i kategorisë 6.
Në Paqësorin verior termi “super tajfun” përshkruan stuhitë me erëra që fryjnë më shpejt se 150mph.
Si emërohen stuhitë?
Emrat janë më të thjeshta për t’u mbajtur mend se numrat. Mesazhet që jepen në media për uraganët mbahen mend më mirë kur shoqërohen me emra. Gjithashtu emërimi i tyre ul marzhin e gabimit në përllogaritje. Emrat e tyre zgjidhen nga një listë në rend alfabetik. Funksionon në mënyrë kronologjike.
Në total ka 6 lista që qarkullojnë çdo 6 vite. Zakonisht përdoren emrat e femrave. Ato të meshkujve u futën në përdorim në vitin 1979. Ka 21 emra në listë për stuhitë që krijohen në Atlantik. Urganët e Paqësorit, tajfunët dhe ciklonët emërohen ndryshe.
Letrat Q,U,X,Y dhe Z nuk përdoren kurrë. Zgjedhja nuk është rastësore. Emrat janë të njohur për njerëzit në zona të caktuara./E.Lika/Opinion.al
