Nga Dritan Laci
Në një vend si Shqipëria ku pandershmëria blihet dhe shitet si gjë e gjallë në pazar, të flasësh sot ndër shqiptarë për parime të meritokracisë dhe demokracisë duket si lufta e Galileo Galileit për të bindur njerëzinë se toka nuk ka formën e një tepsie të madhe të sheshtë me 7 dema poshtë saj, por të rrumbullakët. Kështu dhe puna e votës së lirë. Që në fakt deri tani vetëm nocionin ka pasur të tillë pasi vetëm e lirë nuk ka qenë, edhe pse dikush mund të thotë që shqiptarët shkojnë me këmbët e tyre në kutitë e votimit. Po kjo është e vërtetë. Por kjo për sa kohë këmbët nuk i udhëheq një mendje e lirë, por presioni për ushqimin e përditshëm, për atë vendin e punës, për atë thesin me miell që kushton 50 mijë lekë dhe që vlen sa vota e katër vite të marra së bashku.
Çdo të bëjmë në një inkriminim të tillë të votës, që çdo zgjedhje në Shqipëri i ka kthyer në farsë elektorale? Për hir të së së vërtetës, nuk është se na ka ngelur neve shqiptarëve të shpikim rregulla të reja demokracie. As të zbulojmë në shekullin XXI se bota vetvetiu është e rrumbullakët. Mjafton të vendosim në parim disa penalizime që edhe pse mund të na dëmtojnë individualisht mund ti shërbejnë përmirësimit të demokracisë në një kohë afatgjatë.
E para kush shet dhe blen votën duhet të sanksionohet me gjobë deri në heqje lirie që të mos guxojë kush ta bëjë në vazhdim. E dyta kush përdor postin publik për qëllime presioni elektoral, jo vetëm që nuk duhet të ketë me punë në administratën publike, por duhet të përgjigjet para drejtësisë dhe të marrë dënimin e merituar. Pse jo le të krijojmë një hallkë institucionale ligjore qoftë edhe të përkohshme me mandat provizor që të merret pikërisht me individë, burokratë apo politikanë që frymëzojnë sjellje të tilla dhe ti ndëshkojmë si një shembull që nuk duhet përqafuar nga të tjerë në vazhdim.
Tjetra, duhet patjetër depolitizuar me dispozita të veçanta roli i mësuesit. Mësues me teserë partie nuk i duhen sistemit arsimor. Jo më larg se dje në adresë të Opinion.al, mbërriti një mesazh nga një maturante nga Elbasani ku shkruhej: “Mësuesja e x partie sot në provimin e maturës ndihmoi të vetët dhe ne të tjerëve nuk na ndihmoi”. Çfarë modeli mësuesje dhe kujt i duhet një mësuese e tillë e cila në embrion u mëson nxënësve sjellje që bien në kundërshtim me rregullat e meritokracisë?
Lufta me kundërshtarët e votës së lirë është një betejë e gjatë. Dhe do të duhet shumë kohë dhe mekanizma të mirë studiuar për të arritur në definicionin e vertetë të votës së lirë. Por fillimisht duhet të presim metastazat. Qoftë edhe me dhimbje, duke humbur nga thesi i votave. Ndryshe një Shqipëri e tillë, ku vota shitet dhe blihet si në pazarin e gjësë së gjallë, nuk i duhet jo Evropës, pas as dreqit vetë. E për këtë duhet vullnet politik. Duhet edhe ndërgjegjësim. Vota e shitur është skllavëri. Është baraz me shitjen e integritetit personal.
Të shesësh katër vite jetë për një thes miell do të thotë që duhet të jesh shumë larg pritshmërive të një Evrope ku duam të shkojmë. Është të mos duash që fëmijët e tu të jetojnë pranë teje. Është të mos duash që fëmijët e tu të kenë të njëjtat të drejta dhe të mira materiale sikundër edhe fëmija i një politikani që të ka blerë jetën dhe dinjitetin për hiç gjë. Mendoje, nëse ai ta blen votën për një thes miell, a do të kishte arsye ti kërkoje llogari për jetën tënde dhe të fëmijëve të tu? Në fundit edhe për vetë politikanët do ishte një hop cilësor në dinjitetin e tyre sikur ti hiqnin qoftë edhe njëherë duart nga thesi me miell i votave, pasi vetëm kështu do të kuptonin se sa u vlen lëkura para elektoratit…./ Opinion.al
