Gjenetika e nënës përcakton se sa të zgjuar janë fëmijët e saj, sipas studiuesve. Femrat kanë më shumë gjasa të transmetojnë gjenet e inteligjencës tek fëmijët e tyre, sepse ato ndodhen në kromozomin X dhe gratë kanë dy prej tyre, ndërsa meshkujt kanë vetëm një.
Por përveç kësaj, shkencëtarët tani besojnë se gjenet për funksionet njohëse të avancuara të trashëguara nga babai mund të çaktivizohen automatikisht. Një kategori e gjeneve të njohura si “gjene të kushtëzuar” mendohen të punojnë vetëm nëse vijnë nga nëna në disa raste dhe babai në raste të tjera. Inteligjenca besohet të jetë midis gjeneve të kushtëzuar që duhet të vijnë nga nëna.
Studimet laboratorike duke përdorur minj gjenetikisht të modifikuar gjetën se ata me një dozë shtesë të gjeneve të nënës zhvilluan koka dhe tru më të madh, por kishin trupa të vegjël. Ata me një dozë shtesë të gjeneve atërore kishin trurin e vogël dhe trupat më të mëdhenj. Hulumtuesit identifikuan qelizat që përmbanin vetëm gjene të nënës ose atësisë në gjashtë pjesë të ndryshme të trurit të miut, të cilat kontrollonin funksione të ndryshme njohëse.
Të shqetësuar se njerëzit nuk mund të jenë si minj, hulumtuesit në Glasgow morën një qasje më njerëzore për të eksploruar inteligjencën. Ata gjetën se teoritë e realizuara nga studimet e minjve mbarten edhe në realitetin njerëzor. Studiuesit intervistuan 12,686 të rinj mes moshave 14 dhe 22 çdo vit nga viti 1994. Me gjithë marrjen parasysh të disa faktorëve, nga pjesëmarrësit në arsim në racën e tyre dhe gjendjen socio-ekonomike, ekipi doli në konkluzionin se IQ trashëgohej nga nëna.
Megjithatë, hulumtimet gjithashtu bëjnë të qartë se gjenetika nuk është përcaktimi i vetëm i inteligjencës – vetëm 40 deri 60 përqind e inteligjencës vlerësohet të jetë trashëguese sepse pjesa tjetër është e varur nga mjedisi. Por nënat gjithashtu luajnë një rol jashtëzakonisht të rëndësishëm në këtë pjesë jo gjenetike të inteligjencës, me disa studime që sugjerojnë një lidhje të sigurt midis nënës dhe fëmijës është e lidhur ngushtë me inteligjencën.
Hulumtuesit në Universitetin e Uashingtonit zbuluan se një lidhje e sigurt emocionale midis nënës dhe fëmijës është vendimtare për rritjen e disa pjesëve të trurit.
Pas analizimit të një grupi të nënave që kishin lidhje me fëmijët e tyre për shtatë vjet, studiuesit gjetën se fëmijët që ishin mbështetur emocionalisht dhe kishin përmbushur nevojat intelektuale kishin një hippocampus më të madh prej 10 përqind në 13 t se fëmijët nënat e të cilëve ishin emocionalisht të largëta. Hippocampus është një zonë e trurit të lidhur me kujtesën, të mësuarit dhe reagimin ndaj stresit.
Një lidhje e fortë me nënën mendohet të japë një fëmijë një ndjenjë sigurie që u lejon atyre të eksplorojnë botën dhe besimin për të zgjidhur problemet. Përveç kësaj, nënat e devotshme dhe të vëmendshëm kanë tendencë t’i ndihmojnë fëmijët të zgjidhin problemet, duke i ndihmuar më tej ata për të arritur potencialin e tyre.
Natyrisht, nuk ka asnjë arsye pse baballarët nuk mund të luajnë një rol të madh si nënat. Dhe hulumtuesit tregojnë se një grup i tërë i gjeneve të tjera të përcaktuara – si intuita dhe emocionet – të cilat mund të trashëgohen nga babai janë gjithashtu çelësi për zhbllokimin e inteligjencës së mundshme. /shqip
