Nga Alexander Gabuev, The Atlantic
Kur, në fillim të tetorit, Presidenti Joe Biden vuri në dukje se rreziku i lufte bërthamore ishte tani në nivelin më të lartë që nga kriza e raketave kubane të vitit 1962, ai u përball me skepticizëm dhe reagime të shumta.
Megjithatë, zyrtarët e lartë amerikanë duket se po e marrin seriozisht rrezikun e një përshkallëzimi që përfshin armët bërthamore në Ukrainë.
Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-së Lloyd Austin bisedoi me homologun e tij rus, ministrin e Mbrojtjes Sergei Shoigu, i cili i tha se forcat ukrainase kishin planifikuar të përdornin një ” bombë të pistë ” dhe të fajësonin Ukrainën.
Arsyet për shqetësimin e Pentagonit ishin të qarta: gënjeshtrat ruse për një bombë të pistë mund të hapin rrugën për përdorim të mundshëm bërthamor nga Rusia.
Udhëheqësit ushtarakë amerikanë janë të shqetësuar se Moska po hyn në një rrugë të rrezikshme të përshkallëzimit të një lufte bërthamore mes pengesave të dhimbshme dhe poshtëruese që kanë pësuar forcat ruse në fushën e betejës në Ukrainë.
Ajo që e bën situatën kaq të rrezikshme është vendimmarrja e ashpër dhe impulsive e Presidentit Vladimir Putin.
Që nga fillimi, lufta në Ukrainë ka dhënë shembuj të shumtë të reagimeve të tepërta emocionale të Putinit ndaj ngjarjeve dhe të llogaritjeve të gabuara të tij.
Lëvizja e Putinit për të aneksuar Krimenë në vitin 2014 në përgjigje të revolucionit në Kiev ishte një vendim i tillë dhe i ka dhënë gadishullit një rëndësi kyçe në luftën e Rusisë.
Duke gjykuar nga deklaratat dhe sjellja e tij, lideri rus duket se beson se konflikti që ai filloi ka rreziqe ekzistenciale për vendin, regjimin dhe sundimin e tij, dhe se ai nuk mund të përballojë të humbasë.
Tetë muaj luftë në Ukrainë na kanë dhënë shumë shembuj të Moskës që sinjalizon vija të kuqe, e më pas nuk i ndjek ato. Në mars, Moska lëshoi një kërcënim se do të synonte autokolonat perëndimore të armëve që hynin në Ukrainë nga vendet e NATO-s.
Në shtator, ajo deklaroi se do të përdorte të gjitha mjetet në dispozicion për të mbrojtur katër rajonet ukrainase të aneksuara së fundmi. (Kur, ditë më vonë, forcat ukrainase çliruan qytetin e Lyman në një nga ato rajone, Donetsk, Rusia nuk përshkallëzoi situatën.)
Të tjerë tregojnë për doktrinën ruse të publikuar në qershor 2020 që lejon përdorimin e armëve bërthamore kundër një fuqie jo-bërthamore vetëm nëse vetë ekzistenca e shtetit rus është në rrezik.
Ky përkufizim i paqartë, argumentojnë ata, do të thotë se Kremlini mund të përdorë armë bërthamore nëse sulmohet Rusia por që Putini nuk do t’i përdorë ato për të mbrojtur territoret që, në të drejtën ndërkombëtare, janë pjesë e Ukrainës, duke përfshirë Krimenë.
Më pas ekziston ideja se Putini mund të pengohet nga reagimi negativ që mund të përballet Rusia nga partnerët e saj të mbetur – më së shumti, Kina, India dhe Turqia. Për më tepër, disa analistë argumentojnë se efikasiteti i fushëbetejës së përdorimit të armëve bërthamore në Ukrainë është i dyshimtë.
Deri më tani, gjithashtu, udhëheqësit ukrainas dhe popullata e përgjithshme kanë minimizuar ndikimin psikologjik që mund të ketë përdorimi i armëve bërthamore.
Së fundmi, ekziston shpresa se parandalimi dhe mesazhet amerikane do të ndikojnë në llogaritë e ardhshme të Kremlinit. Nëse SHBA, siç kanë sugjeruar disa gjeneralë amerikanë në pension kërcënojnë të përdorin forcë dërrmuese konvencionale kundër aseteve ushtarake ruse në Ukrainë—përfshirë Krimenë si përgjigje ndaj çdo sulmi bërthamor, atëherë Putini do të tërhiqet.
Por duke pasur parasysh atë që dimë për liderin rus, nuk ka asnjë provë se ai është i përgatitur të heqë dorë nga territoret e aneksuara ilegalisht – veçanërisht Krimenë, të cilën Putin e sheh si një aspekt përcaktues të trashëgimisë së tij.
Nëse Putini nuk është në gjendje të mbrojë Krimenë në mënyrë konvencionale, atëherë mospërdorimi i të gjitha mjeteve në dispozicion, përfshirë armët bërthamore, mund të çojë në perceptimin e tij në Moskë si i dobët; të paktën në sytë e Putinit, kjo mund të rrezikojë mbijetesën e tij politike.
Askush nuk duhet t’i kushtojë shumë vëmendje kufizimeve të dukshme në doktrinën bërthamore ruse. Pavarësisht tyre, siç kanë theksuar shumë zyrtarë të lartë rusë, doktrina lejon përdorimin e armëve bërthamore për të mbrojtur territorin rus kundër agresionit konvencional.
Për më tepër, gjuha e tyre e paqartë mund t’i japë Putinit shumë hapësirë për të manovruar. Nga këndvështrimi i Moskës, territoret e aneksuara ilegalisht tani i përkasin Rusisë. Mënyra se si zyrtarët e lartë ukrainas e kanë inkuadruar shpërbërjen e Rusisë nuk është e dobishme.
Sa i përket reagimit të partnerëve kryesorë të Rusisë si Kina, Kremlini e di shumë mirë se Pekini nuk do të përdorë levën e tij ekonomike për të frenuar Rusinë.
Xi Jinping mund të paralajmërojë kundër luftës bërthamore, por ai nuk do të kërcënojë Kremlinin me prishjen e marrëdhënieve ekonomike dhe ushtarake nëse Moska përdor armë bërthamore në Ukrainë. Pekini e di se nuk ka gjasa të marrë ndonjë shpërblim nga SHBA për presionin mbi Kremlinin për të rregulluar një problem që Kina e sheh si të prodhuar nga Amerika.
India dhe Turqia deri më tani kanë shprehur shqetësimin për përshkallëzimin e mundshëm të një lufte bërthamore në Ukrainë. Kremlini beson se shkatërrimi i shkaktuar nga bombardimet ajrore ruse të infrastrukturës ukrainase do të jetë një zgjim i ashpër për Presidentin Volodymyr Zelensky dhe popullin ukrainas dhe do t’i bëjë ata më të qartë për vendosmërinë e Putinit për të luftuar me të gjitha mjetet e mundshme – duke përfshirë armët bërthamore.
Së fundmi, udhëheqja ruse beson se asnjë president amerikan nuk do të rrezikojë nisjen e një luftë bërthamore me Rusinë për një anëtar ose jo-anëtar të NATO-s, madje edhe Ukrainën.
Kremlini beson se Biden e kupton këtë kur thotë se Putin “nuk po bën shaka “.
Rusët besojnë se çdo përgjigje ushtarake e SHBA-së ndaj një përshkallëzimi bërthamor rus ka shumë të ngjarë të jetë konvencionale, siç janë sulmet e SHBA-së për të shkatërruar flotën ruse të Detit të Zi ose objektiva të tjerë brenda kufijve të njohur ndërkombëtarisht të Ukrainës.
Por Kremlini beson gjithashtu se Uashingtoni mund të frenohet edhe në këtë përgjigje, me supozimin se veprime të tilla do të çonin në përshkallëzim të mëtejshëm rus.
Putin gjithashtu merr frymëzim nga përvoja e tij në trajtimin e SHBA-së në vitin 2013, kur Presidenti Barack Obama deklaroi përdorimin e armëve kimike një vijë të kuqe, por nuk arriti të vepronte kur tirani sirian Bashar al-Assad e kaloi atë.
Shtëpia e Bardhë preferoi të arrinte një marrëveshje me Kremlinin sesa të përdorte forcën ushtarake. Llogaritja në Moskë është se diçka e ngjashme do të ndodhë këtë herë.
Lajmi i keq është se situata ushtarake mund të përkeqësohet shumë shpejt për Kremlinin dhe më pas Putini mund të veprojë në mënyrë impulsive. Më keq, nëse lind një krizë bërthamore, shanset për diplomaci të suksesshme janë të pakta.
Putini nuk duket se ka braktisur ambiciet e tij për të nënshtruar Ukrainën dhe ka të ngjarë të përdorë çdo armëpushim që Kremlini do të pranonte si një mundësi për të rindërtuar makinerinë ushtarake ruse dhe për të vazhduar luftimet.
Nga ana e tij, Zelensky është përshtatur me ndjenjën mbizotëruese mes ukrainasve, të cilët janë gati të luftojnë deri në fund, pasi kanë parë krimet e luftës në Bucha dhe në vende të tjera.
Synimet e luftës së Ukrainës kërkojnë rikthimin e kufijtë të vitit 1991 , duke përfshirë Krimenë.
Këtu përplasen linjat e kuqe të Moskës dhe Kievit.
Lajmi i mirë është se, për momentin, komuniteti i inteligjencës perëndimore nuk ka vënë re ndryshime për sa i përket kërcënimeve për përdorimin e armëve bërthamore nga ana e Rusisë. Putin duket i bindur se mjetet që ai tashmë po përdor në Ukrainë do të funksionojnë në fund.
Mobilizimi rus në përgjigje të kundërofensive ukrainase në shtator ka ndihmuar në stabilizimin e vijave të frontit momentalisht. Synimi i infrastrukturës ukrainase që pasoi shpërthimin në urën e Krimesë një muaj më parë, po shkatërron termocentralet dhe furnizimin me ujë në të gjithë Ukrainën, duke përfshirë qendrat kryesore të popullsisë si Kievi dhe Kharkiv.
Ky trend, shpreson Kremlini, jo vetëm që do të minojë përparimin e ukrainasve, por gjithashtu do të detyrojë miliona civilë të braktisin shtëpitë e tyre në dimër dhe të kërkojnë strehim në vende të tjera europiane, duke rritur presionin e migracionit mbi aleatët e Ukrainës.
Së fundmi, lufta energjetike e Rusisë ndaj Europës nuk ka qenë ende aq e suksesshme sa kishte shpresuar Kremlini, për shkak të aftësisë së Bashkimit Europian për të mbushur depozitat e gazit.
Por Moska e di se dimri i ardhshëm do të jetë më i vështirë për europianët, kur ata do të duhet të konkurrojnë me pjesën tjetër të botës për gazin natyror të lëngshëm.
Putin shpreson se kombinimi i këtyre faktorëve do të zbehë gradualisht mbështetjen perëndimore për Ukrainën dhe do ta bëjë të panevojshëm që ai të përdorë armët bërthamore.
Ky padyshim nuk është rezultati që dëshiron Perëndimi, kështu që SHBA-ja duhet të përgatitet për atë që Putini mund të bëjë nëse kjo strategji ngec ose dështon. Adresimi i një përshkallëzimi bërthamor do të kërkojë që SHBA-ja të gjejë një mënyrë komunikimi me Rusinë.
Edhe përpara pushtimit rus të Ukrainës, liderët amerikanë dhe europianë e krahasuan komunikimin me homologët e tyre të Kremlinit me bisedën me një televizor të sintonizuar në një stacion propagandistik rus.
Dhe Moska ende flet nga duke përdorur atë skenar./ Përkthehu: ABC NEWS
