Autizmi është një çrregullim i zhvillimit, i karakterizuar nga dëmtimi i ndërveprimit social dhe i komunikimit. Në ditën botërore të ndërgjegjësimit për autizmin, ekspertët e Qendrës Rajonale të Autizmit në Shqipëri, thonë se ka shumë rëndësi diagnostikimi i hershëm i fëmijëve.
“Identifikimi i shenjave të hershme janë të dallueshme që në dy vitet e para të jetës. Sa më herët të fillojë identifikimi i shqetësimeve, aq më herët ndërhyrja, aq më herët kapërcehet dhe pragu i vështirësive”, shprehet koordinatorja e Qendrës Rajonale për Autizmin, Juliana Esaj.
Por cilat janë simptomat që duhet të bëjnë prindërit t’u drejtohen ekspertëve.
“E folura është elementi më dallues. Duke qenë se folura vjen dhe çik më herët dhe prindërit presin që të imitojnë, presin që të thonë disa fjalë, është më e dukshme. Pra kemi një stopim të komunikimit, moszhvillim të tij apo dhe një vonesë. Pjesa tjetër është pjesa e ndarjes së gëzimeve, emocioneve, pjesa e ndërveprimit me fëmijët e tjerë, interesi për t’iu bashkuar fëmijëve, për të bërë një lojë së bashku me ta. Edhe kjo nuk shihet e zhvilluar mjaftueshëm në zhvillimin e fëmijëve. Tek pjesa e fundit pastaj është që shumica e fëmijëve krijojnë një lloj rutine duke bërë më shumë sjellje përsëritëse”, shpjegoi Esaj.
Një shqetësim është dhe teknologjia, sidomos ekspozimi i fëmijëve me kohë të gjatë para moshës 3 vjeç.
“Të paktën tre vitet e para të jetës nuk duhet t’iu ofrohet fëmijëve me shumicë për të mos thënë zero pastaj. Ideja është që në këto tre vite fëmijët kanë nevojë që të zhvillohen, kanë nevojë që të prekin gjëra realisht, kanë nevojë të ndjejnë ambientin në të cilin ndodhen”, vijon më tej Juliana Esaj.
Shkaktarët e autizmit nuk janë ende plotësisht të kuptuar, por studimet sugjerojnë se ai është rezultat i një kombinimi të faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë.
Studimet tregojnë se autizmi është më i përhapur te djemtë sesa te vajzat, me një raport rreth 4:1. Në SHBA, rreth 1 në 36 fëmijë diagnostikohet me një çrregullim të spektrit autik.
Klan News
