Komisioni Europian mbështet presionin e Italisë dhe është i gatshëm të përshpejtojë zbatimin e Paktit të ri për azilin dhe emigracionin si dhe të rregullores për riatdhesimet. Pas vendimit të Gjykatës së Drejtësisë së BE-së që rrëzoi interpretimin italian të normave mbi të cilat bazohet protokolli Itali-Shqipëri, Europa përpiqet të marrë masa për të mbrojtur reformën e procedurave të azilit dhe për të përshpejtuar riatdhesimet, çështje që nuk janë në interes vetëm të Giorgia Melonit.
Prandaj, një zëdhënës i Komisionit ka bërë të ditur se “në prill të këtij viti, Komisioni kishte propozuar tashmë të përshpejtohej kjo mundësi. Ne inkurajojmë Parlamentin dhe Këshillin të ecin përpara sa më shpejt që të jetë e mundur me këtë propozim”.
Adaptimi në të gjitha vendet e BE-së i procedurave të përshpejtuara në kufi për migrantët që vijnë nga vende të cilësuara si të sigurta, me një mundësi (por jo detyrim) për mbajtjen e tyre në qendra të posaçme që do të ndërtohen në zonat kufitare, një përkufizim më i rreptë i konceptit “vend i sigurt” dhe një listë e përbashkët europiane (që aktualisht përfshin vetëm shtatë vende, përfshirë Egjiptin dhe Bangladeshin që janë me interes të madh për Italinë), në të cilën çdo shtet mund të shtojë edhe vende të tjera, këto janë shtyllat e reformës që, nëse zbatohet më herët se hyrja në fuqi e planifikuar për qershorin e vitit 2026, duhet të përshpejtojë shqyrtimin e kërkesave për azil dhe të lehtësojë riatdhesimet për ata që nuk kanë të drejtë.
Një përshpejtim mbi të cilin qeveria Meloni llogarit për të dalë përfundimisht nga ngërçi i qendrave në Shqipëri. Edhe pse dyshimet juridike për zbatimin e rregullave të reja në eksperimentin pilot të Gjadrit mbeten dhe nuk janë të pakta.
Para së gjithash sepse Pakti parashikon që qendrat për procedurat e përshpejtuara të jenë në kufi dhe në territor europian dhe Shqipëria nuk është e tillë. Dhe gjithashtu sepse rregullat e reja nuk e zgjidhin plotësisht rebusin e përkufizimit “vend i sigurt”, për të cilin edhe dje ministri i Jashtëm Antonio Tajani shprehu rezerva me vendimin e Gjykatës së Drejtësisë Europiane: “Si mund ta dijë një gjyqtar nëse një vend është i sigurt apo jo? Kjo është një punë që ne e bëjmë përmes ambasadave, konsullatave. Është një punë e kujdesshme. Nuk është se një gjyqtar, për një ditë, mund të vendosë nëse një vend është i sigurt”.
Përgjigjja ndodhet në tekstin e rregullores së re: “Burimet e informacionit mbi të cilat bazohet kjo përcaktim duhet të jenë të aksesueshme edhe për kërkuesin e azilit dhe për gjykatësin kombëtar”. Që në praktikë do të thotë: BE-ja, në listën e saj të përbashkët të vendeve, dhe çdo shtet që dëshiron të shtojë vende të tjera, duhet të publikojë burimet e informacionit mbi të cilat e bazon vlerësimin se vendi i origjinës së migrantit është i sigurt.
Dhe nëse ka pjesë territori apo kategori personash në rrezik, ato duhet të identifikohen qartë në mënyrë që të përjashtohen menjëherë nga zbatimi i procedurave të përshpejtuara në kufi. Verifikimin do ta bëjnë gjithmonë gjyqtarët.
Gjithashtu ka dallime në kohëzgjatjen dhe mënyrën e zbatimit të këtyre procedurave në krahasim me ato të parashikuara për qendrat në Shqipëri: mbajtja e migrantëve është parashikuar “vetëm si mundësi e fundit” dhe procedura ka një kohëzgjatje maksimale prej tre muajsh, shumë më tepër se 28 ditët që Italia parashikon për riatdhesimin në vendet e sigurta./Tvklan.al
