Walter Russell Mead
Diplomacia e Donald Trump, Amerika e Para, ka shkundur nga themelet shumë prej institucioneve globale dhe ato të aleancave, por deri më tani dëmin më të madh kjo politikë I ka kushtuar marrëdhënies trans-atlanbtike. Komuniteti I përbërë nga Amerika e Veriut dhe vendet europiane nuk kanë pasur një krizë kaq të madhe në bërthamën e vendeve që fituan Luftën e Ftohtë është shumë pranë prishjes së kësaj aleanca.
Problem I Europës me Trump është tre pikash. Temperamenti; Presidenti Trump ka një natyrë impulsive që e vendos atë në anën tjetër të bregut me normat e një lideri mbi të cilat ngrihen parimet e Bashkimit Europian. Stili: qasja e tij teatrale ndaj politikës I bën përshtypje europianëve si I rrezikshëm dhe jo serioz. E së fundi, ndasia e thellë ideologjike mes qasjes së Trump ndaj botës dhe konceptit të Europës së pas luftës ndaj liderit që konverton këtë ndarje në një konlfikt kërcënues për aleancën Perëndimore.
Për disa prej kritikëve të Trump është absurde të flasim për një “ideologji” trampiste. Ata e shohin politikën e jashtme të Trump si një shumatore impulsesh narciste, makutërie transaksionesh dhe qasjeve refleksesh fizike. Winston Churchil përpara se të bëhej kryeministër ka pasur vepra të mëdha në fushën e historisë; si Harry Truman dhe Ronald Reagan, ndonëse u përbuzën në kohën e tyre, mbushnin gazetat me shkrimet dhe idetë e tyre mbi idetë e tyre për tema të mëdha. Autori i “Arti I Marrëveshjes” nuk futet në këtë grup. Sipas shumë analistëve, presidenti Trump nuk ka një masterplan dhe as ndonjë filozofi politike në të cilën ai mbështetet për t’iu imponuar më pas botës.
Gjithsesi, dikush mund të flasë për ide bazike të projektit europian që z. Trump refuzon t’I pranojë. Si fjala vjen se e ardhmja do t’i takojë shteteve ndërvepruese, post-nacionaliste ku shtetet kanë marrëdhënie tregtare ëin-ëin. Ai nuk beson se fuqia ushtarake do të jetë më pak relevante duke qenë se progresi vazhdon të triumfojë. Ai nuk beson se ligjet ndërkombëtare dhe institucionet ndërkombëtare mund, duhet apo do të dominojnë jetën ndërkombëtare. Shtetet-kombe individuale do të vazhdojnë të jenë forca dominante politike, sipas presidentit Trump.
Kështu që Trump beson se establishment politik I BE-së është po aq e verbër dhe keqdrejtuar po aq sa kjo e fundit beson se presidenti është. Trump mendon se Europa po e dobëson veten dhe po shndërrohet gjithnjë e më pak relevante në jetën ndërkombëtare dhe se pikëpamja e Putin mbi botën është thuajse më e qartë se sa racionaliteti i Angela Merkel.
Kur Trump sheh sot Gjermaninë ai nuk sheh një aleat. Sipas tij, Gjermania përfiton pafundësisht nga investimet e Amerikës në NATP dhe më shumë nga investimet e saj në Europë. Kësaj ai I përgjigjet me politika tregtare egoiste, leksione morale dhe si një kërcënim për largim. Duke besuar se Rusia nuk është më kërcënim për SHBA ai mendon se nevoja për të varrosur dallimet mes SHBA dhe Gjermanisë për hir të një uniteti anti-rus është i panevojshëm.
Trump mendon se Izraeli është një aleat më i mirë dhe një aleancë më e zgjuar se sa Gjermania. Ai dëgjon kryeministrin Netanyahu më shumë se sa dëgjon zonjën Merkel sepse ai beson se agresiviteti Izraelit dhe mbrojtja e tij reflekton një përputhje idesh të tij për botën, dhe sepse ai mendon se bashkëpunimi me Bibin sjell më shumë benefite politike në SHBA dhe një mbështetje më efektive jashtë se sa ajo çfarë Gjermania mund të ofrojë.
Jo veç kaq, diametralisht ndryshe nga perspektiva europiane, Trump beson se marrëdhëniet ndërkombëtare janë të udhëhequra nga interesi personal – dhe sipas Trump është në fakt Europa që ka nevojë për SHBA më shumë se sa anasjellas. Z. Putin kërkon që të prishë unitetin e BE-së kështu që aim und të rivendosë influencën ruse në kontinentin e vjetër. Plani industrial I Kinës llogarit, mes të tjerave, rrëzimin e supremacisë së Gjermanisë në fushën e automobilëve dhe fabrikave për mjetet e makinave. Europës I mungon madhështia ushtarake dhe bashkimi nën një lidership për të tejkaluar sfidat e emigracionit dhe sigurisë në Afrikën e Veriut dhe Lindjes së Mesme dhe pikërisht frakturimi I fasadës së Bashkimit Europian nuk mund të zhbëjë thellësinë e ndarjes mes Lindjes dhe Perëndimit apo Veriut dhe Jugut.
Një stuhi e fortë po vërdalliset në Atlantik. Në personalitet dhe stil Trump përfaqëson thuajse gjithçka që Europa nuk pëlqen më së shumti për jetën e Amerikës. Ai është gjithnjë e më shumë abrasive kur vjen fjala në lidhje me substancës. Miksimi I politikave të Trump për tregtinë mikes të barazisë, politikës së jashtme të ashpër realiste dhe skepticizmin për të ardhmen e europës e shtyn atë të mendojë për një partner Europian gjithnjë e më të dobët dhe të pabesueshëm. Pak pyesin, se çdo takim mes Trump dhe anëtarët e BE-së duket se lënë marrëdhëniet nën një marrëdhënie të tendosur.
Fakti që z. Trump dëshiron të renegociojë elemtë të tregtisë dhe sigurisë mes SHBA dhe Europës nuk është diçka e keqe në. vetvete. Dhe nuk është një tragjedi fakti se SHBA nuk pranoi të jepte dakordësinë për deklaratën e G7-ës. Por duke qenë se marrëdhënia mes Europës dhe SHBA është e helmuar, shtëpia e bardhë duhet ta rishohë mundësinë për ta ulur këtë përplasje të nxehtë.. për gjithë ulje ngritjet e saj, komuniteti trans-atlantik mbetet një asset vital për influencën e SHBA në botë. As historia, siç dikush dyshon, as elektorati do të vlerësonte një president që I bën të vuajnë dëme të pariparueshme..
