Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result
KONTAKT
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë
Opinion.al
Nuk ka rezultat
View All Result

Pse po humbasim shqisën e nuhatjes

2023/02/23 at 6:34 PM
në Life Style, Te Fundit
Kohë leximi: 5 min
A A
Pse po humbasim shqisën e nuhatjes

E njohur si “anosmia”, humbja e nuhatjes mund të ketë një efekt thelbësor në mirëqenien tonë të përgjithshme dhe cilësinë e jetës. Por ndërsa një infeksion i papritur në rrugët e frymëmarrjes mund të çojë në një humbje të përkohshme të kësaj ndjesie të rëndësishme, ndjenja juaj e nuhatjes mund të jetë zhdukur gradualisht për vite me radhë për shkak të diçkaje tjetër, dhe ajo është ndotja e ajrit.


Ekspozimi ndaj PM2.5 emri kolektiv për grimcat e vogla të ndotjes së ajrit, kryesisht nga djegia e karburanteve në automjete dhe termocentraleve ka qenë më parë i lidhur me “mosfunksionimin e nuhatjes”, por zakonisht vetëm në mjedise profesionale ose industriale. Por kërkimet e reja tani kanë filluar të zbulojnë dëmin e mundshëm të shkaktuar nga ajri që ne thithim çdo ditë.

Në pjesën e poshtme të trurit tonë, pikërisht mbi zgavrat tona të hundës, shtrihet llamba e nuhatjes. Kjo pjesë e ndjeshme e indeve përcbëhet me mbaresa nervore është thelbësore që shqisa jonë e nuhatjes të funksionojë. Është gjithashtu linja jonë e parë e mbrojtjes kundër viruseve dhe ndotësve që hyjnë në tru. Por, me ekspozim të përsëritur, këto mbrojtje ngadalë konsumohen.

“Të dhënat tona tregojnë se ka një rritje të rrezikut prej 1.6 deri në 1.7 herë për zhvillimin e anosmisë nga ndotja e grimcave,” thotë Murugappan Ramanathan Jr, një rinolog në Shkollën e Mjekësisë Johns Hopkins, Baltimore. Ai është bërë një nga ekspertët e paktë të kësaj fushe.

Me ndihmën e kolegëve duke përfshirë epidemiologun mjedisor Zhenyu Zhang , i cili krijoi një hartë të të dhënave historike të ndotjes së ajrit në zonën e Baltimores, Ramanathan krijoi një studim rast-kontroll të të dhënave nga 2,690 pacientë që ishin shtruar në Spitalin Johns Hopkins gjatë një periudhe katërvjeçare. Rreth 20% kishin anosmi dhe shumica nuk pinin duhan, pasi duhani dihet se ndikon në shqisën e nuhatjes.

Por saktësisht se si po e shkatërron ndotja aftësinë tonë për të nuhatur?

Sipas Ramanathan ka dy rrugë të mundshme. Njëra është se disa nga grimcat e ndotjes po kalojnë nëpër shqisën e nuhatjes dhe po futen direkt në tru, duke shkaktuar inflamacion. “Nervat e nuhatjes janë në tru, por ato kanë vrima të vogla në bazën e kafkës, ku fibrat e vogla futen në hundë, pothuajse si copa të vogla makaronash,” thotë Ramanathan.

Në vitin 2016, një ekip studiuesish britanikë gjetën grimca të vogla metalike në indet e trurit të njeriut që dukej se kishin kaluar nëpër shqisën e nuhatjes. Barbara Maher, një profesoreshë e shkencës mjedisore në Universitetin Lancaster në Mbretërinë e Bashkuar, e cila udhëhoqi studimin, tha në atë kohë se grimcat ishin “çuditërisht të ngjashme” me ato të gjetura në ndotjen e ajrit pranë vendeve me ajër të ngarkuar. Studimi i Maher sugjeron që këto grimca metalike në shkallë nano, pasi të hyjnë në tru, mund të bëhen toksike, duke kontribuar në dëmtimin oksidativ të trurit që dëmton rrugët nervore, megjithëse mbetet ende një teori.

Mekanizmi tjetër i mundshëm, thotë Ramanathan, mund të mos ndodhi që grimcat e ndotjes të futen në tru. Duke goditur shqisen e nuhatjes pothuajse çdo ditë, ato shkaktojnë inflamacion dhe dëmtim të drejtpërdrejtë të nervave, duke i konsumuar ato ngadalë. Mendojeni thuajse si erozioni bregdetar, ku dallgët ranore dhe të kripura hanë vijën bregdetare, zëvendësoni valët me ajër të mbushur me ndotje dhe vijën bregdetare me nervat tanë të hundës.

Kjo pa dyshim i bën gjetjet e Stokholmit edhe më të rëndësishme nëse edhe banorëve të Stokholmit po u dëmtohen shqisat nga nivelet e ulëta të ndotjes, atëherë sa keq do të jetë në rajonet me nivele të larta?

Ndotja e ajrit dihet se shkakton një të katërtën e të gjitha vdekjeve nga sëmundjet e zemrës dhe goditjet në tru, dhe gati gjysmën e të gjitha vdekjeve nga sëmundjet e mushkërive. Për krahasim, ndoshta, shqisa jonë e nuhatjes duket e ulët në listën e shqetësimeve. Por si Ramanathan ashtu edhe Ekström paralajmërojnë se ne e nënvlerësojmë rëndësinë e nuhatjes në rrezik.

Specialiteti kërkimor i Ekström është demenca. Dhe anosmia mund të jetë një shenjë paralajmëruese e hershme.

“Me demencën dhe veçanërisht me sëmundjen e Alzheimerit, ne supozojmë se përparimi i sëmundjes po fillon në fakt disa dekada përpara se të shohim simptomat e para”, thotë Ekström.

Anosmia është një nga simptomat e para. Deri në kohën kur diagnostikohet Alzheimer, “pothuajse 90% e pacientëve kanë anosmi”, thotë Ekström. Lidhja e saktë mbetet e panjohur, por një teori është se “toksinat mjedisore hyjnë në sistemin nervor qendror nëpërmjet nuhatjes dhe shkaktojnë dëme, duke shkaktuar këtë efekt kaskadë që përfundimisht mund të çojë në neuro-degjenerim”. Studimi i Maher Lancaster, për shembull, zbuloi se nanogrimcat metalike lidhen drejtpërdrejt me formimin e “pllakave senile”, lezione në tru dhe një nga shenjat dalluese neuropatologjike të sëmundjes së Alzheimerit dhe demencës.

Pavarësisht lidhjeve të tilla të forta, Ekström argumenton se vetëm kohët e fundit studiuesit kanë “hapur sytë ndaj shqisës së nuhatjes” dhe rolit të saj në sëmundje.

Humbja e nuhatjes është lidhur me rritjen e gjasave për depresion dhe ankth në studime të ndryshme dhe dihet se luan një rol në obezitetin, humbjen e peshës , kequshqyerjen dhe rastet e helmimit nga ushqimi. Arsyet janë ndoshta të qarta hundët tona luajnë një rol kyç në përvojën tonë të botës përreth nesh, ndikojnë në aftësinë tonë për të shijuar ushqimin dhe na ndihmojnë të shmangim vaktet që kanë humbur.

Një ndjenjë e dobët e nuhatjes mund të nënkuptojë se të sëmurët ka të ngjarë të kërkojnë ushqim me shije më të fortë, i cili shpesh është i kripur dhe yndyror. Në të kundërt, humbja totale e nuhatjes mund t’i largojë njerëzit nga ushqimi dhe të humbasë kënaqësinë prej tij, duke u bërë përfundimisht nënpeshë një problem i veçantë për të moshuarit.

Era dhe shija janë gjithashtu të lidhura me kujtesën . “Njerëzve nuk e mbajnë mend se si dukej ajo pastë që hëngrën në Francë, por kujtojnë erën e dyqanit”, thotë Ramanathan. Ripërjetimi i një ere të veçantë mund t’i kthejë kujtimet tona drejt në atë moment në pastiçeri. Kjo ngre pyetjen, edhe pse ende mbetet për t’u studiuar, nëse mund të mos jemi më në gjendje të nuhasim, mund të dëmtojmë edhe aftësinë tonë për të krijuar kujtime të reja?

 



Ju sugjerojmë

“Zgjedhjet nuk i njohim”/ Berisha: Në shtator nisin protestat, janë të vonuara..
Aktualitet

“Zgjedhjet nuk i njohim”/ Berisha: Në shtator nisin protestat, janë të vonuara..

9 Korrik, 2025 1:28 pm
(EMRI)I dënuar me 8 vite burg në Itali, pranga 33 vjeçarit shqiptar/ Ja akuzat
Aktualitet

Trafikonin shtetase nga Kolumbia dhe Panamaja për prostitucion/1 në pranga, tjetri..

9 Korrik, 2025 1:16 pm
Vriten 40 palestinezë në Gazë, teksa Trump e Netanyahu bisedojnë për armëpushim
Bota

Vriten 40 palestinezë në Gazë, teksa Trump e Netanyahu bisedojnë për armëpushim

9 Korrik, 2025 1:13 pm
Bachelor në Fakultetin e Sigurisë dhe Hetimit/Policia: 150 kuota pranimi, kriteret..
Aktualitet

Bachelor në Fakultetin e Sigurisë dhe Hetimit/Policia: 150 kuota pranimi, kriteret..

9 Korrik, 2025 1:05 pm
“Asnjë pëllëmbë s’është tokë e xanun!”/Shembjet në Theth, Berisha: Krim i shëmtuar!
Aktualitet

“Asnjë pëllëmbë s’është tokë e xanun!”/Shembjet në Theth, Berisha: Krim i shëmtuar!

9 Korrik, 2025 12:54 pm
Emri/ Në kërkim ndërkombëtar për trafik droge, arrestohet 39-vjeçari në Durrës
Aktualitet

Emri/ Në kërkim ndërkombëtar për trafik droge, arrestohet 39-vjeçari në Durrës

9 Korrik, 2025 12:39 pm
“PE miratoi Rezolutën për Shqipërinë”, Spiropali: Vlerësohet progresi i bërë në vend
Aktualitet

“PE miratoi Rezolutën për Shqipërinë”, Spiropali: Vlerësohet progresi i bërë në vend

9 Korrik, 2025 12:32 pm
Kronikë

“E hodhën me makinë në liqen, trupi…”, detaje tronditëse për ngjarjen e Matit

9 Korrik, 2025 12:22 pm
Renis Gjoka bëhet baba për herë të tretë! Familja zgjerohet me një djalë
-Jetë dhe Stil

Renis Gjoka bëhet baba për herë të tretë! Familja zgjerohet me një djalë

9 Korrik, 2025 12:18 pm
Dështon sërish tentativa për konstituimin e Kuvendit të Kosovës
Rajoni

Dështon edhe përpjekja e 44-t për ta bërë Kosovën me Kuvend të ri

9 Korrik, 2025 12:03 pm
Para
Dhuna ndaj Petraq Milos nga policët malazezë, Fevziu: Shteti shqiptar të reagojë ashpër

Dhuna ndaj Petraq Milos nga policët malazezë, Fevziu: Shteti shqiptar të reagojë ashpër

Sergio Ramos tërhiqet nga kombëtarja spanjolle

Sergio Ramos tërhiqet nga kombëtarja spanjolle

Irani pranon se ka pasuruar uraniumin deri në 84% pastërti

Irani pranon se ka pasuruar uraniumin deri në 84% pastërti
















TE FUNDIT

“Zgjedhjet nuk i njohim”/ Berisha: Në shtator nisin protestat, janë të vonuara..

“Zgjedhjet nuk i njohim”/ Berisha: Në shtator nisin protestat, janë të vonuara..
9 Korrik, 2025

Kreu i Partisë Demokratike në konferencën e sotme për mediat paralajmëroi protesta me nisjen e sesionit të ri Parlamentar në...

Lexo më shumë

Trafikonin shtetase nga Kolumbia dhe Panamaja për prostitucion/1 në pranga, tjetri..

(EMRI)I dënuar me 8 vite burg në Itali, pranga 33 vjeçarit shqiptar/ Ja akuzat
9 Korrik, 2025

Trafikonin shtetase të huaja me qëllim shfrytëzimin e tyre për prostitucion, arrestohet një 20-vjeçar. Policia po punon për identifikimin dhe...

Lexo më shumë

Vriten 40 palestinezë në Gazë, teksa Trump e Netanyahu bisedojnë për armëpushim

Vriten 40 palestinezë në Gazë, teksa Trump e Netanyahu bisedojnë për armëpushim
9 Korrik, 2025

Të paktën 40 palestinezë janë vrarë nga sulmet ajrore izraelite në Rripin e Gazës, thanë zyrtarë spitalorë, të mërkurën, teksa...

Lexo më shumë

Bachelor në Fakultetin e Sigurisë dhe Hetimit/Policia: 150 kuota pranimi, kriteret..

Bachelor në Fakultetin e Sigurisë dhe Hetimit/Policia: 150 kuota pranimi, kriteret..
9 Korrik, 2025

Policia e Shtetit fton maturantët të aplikojnë për studimet “Bachelor” në Fakultetin e Sigurisë dhe Hetimit, në Akademinë e Sigurisë....

Lexo më shumë
Opinion.al

Kategoritë

Kryesore

Aktualitet

Unë Shkruaj

Komente

Bota 

Sport 

Instabiz

Opinion Web Tv

Lifestyle

Galeri

Rreth Nesh

ON AIR: E hene – E marte – E merkure – 22:15 E ejnte – 21:00

OPINION nga Blendi Fevziu. Emisioni politik me i ndjekur dhe me i preferuar ne ekranet shqiptare.
“Opinion” vjen ne kater takime cdo jave – e hene, e marte, e merkure dhe takimi tradicional i te ejntes mbrema.
Cdo jave ne studion e Tv Klan, komente, analiza, debate, komente, intervista, personazhe, deshmi dhe fakte konkrete. Ngjarjet me te fundit dhe me te rendesishme ne jeten politike dhe sociale te vendit, me debatet, opinionet dhe analizat e te ftuarve ne studio.
Salloni i politikes dhe aktualitetit hap dyert 4 mbremje ne jave, per te degjuar opinionet e politikaneve dhe analisteve. Padron i shtepise, gazetari dhe analisti Blendi Fevziu.

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com

Nuk ka rezultat
View All Result
  • Hyrja
  • Kryesore
  • Aktualitet
    • Politikë
    • Kronikë
    • Sociale
  • Unë shkruaj
  • Komente
  • Bota
  • Sport
  • InstaBIZ
  • OPINION WEB TV
    • Emisionet
    • U tha në Opinion
    • Si u Veshën
  • Life Style
    • Shëndeti
    • Jetë dhe Stil
    • Teknologji
    • Kulturë

Të gjitha të drejtat e rezervuara Opinion ©2025
Dev By Techzero1.com