Nuk ka vend ku të ulesh në ‘Radion’ e gjerë të Tiranës, kryeqytetin e Shqipërisë. Është e enjte mbrëma, një grup i stilit të New Orleans-it është duke luajtur meloditë me ritme xhazi, të rrethuara nga një sërë pajisjesh elektronike të barit, dhe me stilin e tij vintage. Në oborrin e gjallë, të veshur me rafte të bimëve dhe të zogjve të vegjël, një përzierje e lumtur e bisedave të reja e të vjetra të ulur në stolat e verdhë, dhe të qeshur në grupe, në mes të dritave të verdha, të zbehta e të ulëta sheh qytetarët. Vibrimi (impakti ) këtu është pozitiv dhe i lumtur, është i prekshëm dhe jehon në restorante, bare dhe kafene, në të gjithë lagjen dhe në të gjithë Tiranën. E çuditshme, që kjo ish-fortesë e komunizmit është e gjallë dhe e përballueshme, banorët e saj janë të hapur dhe miqësor.
Interesi për vendet e Ballkanit është rritur ndjeshëm gjatë viteve të fundit, me udhëtarët kurioz që kërkojnë rregullisht qetësinë e detit Adriatik dhe qytetet mesjetare me mure prej guri si Dubrovniku në Kroaci dhe Kotor në Mal të Zi. Tirana nuk mishëron një tërheqje të tillë tradicionale e piktoreske. Në vend të kësaj, ajo impresionon si një qendër shpirtërore, urbane, me një personalitet të fortë të formuar nga një histori e trazuar.
‘Radioja’ gjendet në një lagje të quajtur Ish-Blloku, i njohur gjithashtu si Blloku. Sot “Blloku” është një vorbull pulsatorësh, tepër argëtues, i veshur me tarraca të panumërta në natyrë. Në ‘Bllok’ ka një atmosferë shumë të zjarrtë dhe të relaksuar, e cila është e njëjtë me atë të Athinës dhe Palermos. Megjithatë, gjatë viteve komuniste, Blloku ishte jashtë kufijve të cilitdo që nuk ishte anëtar i elitës së partisë.
Pas rënies së komunizmit në vitin 1991, rajoni nuk do të ishte i huaj për socializimin e tyre. Por tendosja e Shqipërisë, nën udhëheqjen e diktatorit stalinist-maoist, të ushtruar nga mësuesi Enver Hoxha, ishte veçanërisht i përqendruar dhe shtypës. Hoxha mbizotëroi mbi Shqipërinë për më shumë se 40 vjet, deri në vdekjen e tij në vitin 1985. Ai burgosi, torturoi dhe vrau rreth 100,000 qytetarë shqiptarë në këtë perjudhë që udhëhoqi. Ai urdhëroi ndërtimin e më shumë se 750,000 bunkerëve, me qëllim që të strehoeshin nga një pushtim i papritur.
Gërshetimi i të kaluarës së shtrembëruar është thelbësore për të kuptuar Tiranën e sotme, dhe një pikënisje kryesore është Muzeu Historik Kombëtar në ‘Sheshin Skënderbej’, një vend i organizuar kronologjikisht me objekte arkeologjike. Edhe më i mahnitshme është Bunk’Art, një prej atyre bunkerëve të fshehtë të luftës bërthamore në skajet e kodrës së Tiranës,i shndërruar në një muze. Këtu, në një luftë galerish, endet nëpër zyrën e ruajtur të Hoxhës dhe shikon një video hipnotike të varrimit të tij. Në qendër të qytetit është Bunk’Art 2, një përkujtim për viktimat e regjimit të Hoxhës, i mbushur me fotografi dhe dokumente më intuitive, janë të vendosura në mënyrë të përshtatshme nga selia e policisë sekrete të Sigurimit të Hoxhës përgjat rrugës kur shkon tek shtëpia e Enver Hoxhës, muzeu i imët ndriçon taktikat interesante të mbikëqyrjes së asaj perjudhe të errët.
Duke njohur historin e Shqipëris të asaj perjudhe, E.H ishte një njeri i mbushur me tirani, ku ushtronte frymën e spiunazhit dhe dënimit me vdekje, ndoshta izolimi për një periudhë 45 vjeçare të jep iden e qartë se përse Tirana nuk është aq bashkëkohore, njerëzit e saj janë kaq të gëzuar, më në fund jetojnë jetën e lirisë dhe krijimtarisë, e frymëzuar dhe e nxitur nga kombet me të cilët ju ishte ndaluar të ndërvepronin për dekada të tëra. Tirana nuk është ende një parajsë turistike, por pushuesit shohin potenciale për të kaluar kohën këtu.
Vitin e kaluar specialistët e turneut të Evropës Qendrore dhe Lindore JayWay Travel e shtuan Shqipërinë në listën e vendeve të vizituara. Presidenti dhe themeluesi Jay Ternavan e kupton pse Tirana gjithnjë e më shumë ka vizitor. “Me të gjitha bisedat e bëra mbi turizmin, është freskuese për të shkuar në një kryeqytet dhe të jesh i vetmi person që ecën rreth e rrotull me një aparat fotografik që mban në qafë. “Ajo ka një energji që i habit njerëzit. Është një qytet i ri në një vend që ka pasur periudha të vështira, por pritjet e ngrohta ju bëjnë të ndiheni optimist për të ardhmen e tyre”, thotë ai.
Një ditë e mirorganizuar në Tiranë për JayWay shpjegohet nga Gëzimi, një udhërrëfyes i guximshëm i Tours Albania, i cili me vetëbesim shpjegon ndërlikimet e qytetit të tij në barin e rradhës të Sky klub, duke treguar panoramën e Tiranës poshtë. Ai fikson një varg vizitash, në pikë referimi me drekë në restorantin ‘Mbreti i Shtëpis’, një restorant ku ai kishte punuar kur kishte qënë adoleshent, kamarierët mbanin pica tepër të mëdha si dhe pjatat e mëdha aromatike të mishit të pjekur në zgarë. Ai më sugjeron që të shkoj aty të konsumoj raki shqiptare e prodhuar nga fruti i rrushit, një pije alkoolike tradicionale, për të mos lënë pa përmëndur ambjentin i cili krijon një atmosferë të modës së vjetër.
Ushqimi dhe pijet janë elemente dalluese për kulturën e Tiranës. Një nga restorantet më të bukura të qytetit është Mulliri, pranë Parkut të Madh të Tiranës. Një shtëpi si fermë moderne, e mbuluar me dru, Mulliri ushqen mentalitetin e ushqimeve të ngadalta.
Kuzhinieri Bledar Kola, i cili ka punuar në Londër dhe në Nomën e famshme të Kopenhagës, thotë se, ‘’Tirana është thelbi i Shqipërisë, një qytet i gjallë plot energji dhe shpresë’’. Gjithashtu po bëhet çdo ditë gjithnjë e më shumë një destinacion gastronomik “, shton ai, duke treguar për klimën dhe peisazhin e ndryshëm të vendit, i cili i lejon atij të eksperimentojë me përbërës si shafrani shqiptar, gjethet e egra të manit. “Qasja në produkte të freskëta dhe organike nuk është një luks për ne,” thotë ai. “Mund të kemi peshk të egër direkt nga deti ose kërpudha nga malet brenda disa orësh”.
Ushqimi i shëndetshëm po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm për banorët e Tiranës, ku kalojnë mëngjesin në tarracën e Biotek- ës, mollë jeshile, kekë me mollë dhe nenexhik, ku menu- ja është e larmishme mbështetet në supa të përditshme, si një kopër barishtore dhe gaforre, si dhe sallata me spinaq të përzjera me feta portokall . Në E7E, një dyqan librash, galeri dhe kafene, të rinjtë shplodhen për orë të tëra mbrapa në oborrin zvarritës të shoqëruar me ushqime të shijshme dhe lëng rrushi. Në afërsi të Piramidës së Tiranës, një monument i lënë në hares, mund të konsumosh një got verë, pikërisht në Padam Hotel.
Kthehemi sërish në Bllok, kur Radio fillon të ndihet shumë ngushtë, një kokteil margarita është duke pritur në Kolonial Kafe, një koktej-bar i dizenjuar me stilin e Azisë Juglindore dhe nargjila. Popullsia e qytetit është trefishuar në njëzetë vitet e fundit, duke sjellë shqiptarë të cilët dikur emigruan dhe tani janë kthyer me njohuri të shkëlqyera të bareve, restoranteve dhe clubeve të natës nga vende të ndryshme Europiane. Kuzhinierët më të mirë dhe baristët erdhën nga qytetet e mëdha evropiane, ku mësuan aftësitë e tyre, të cilat po ushtrojnë në vendin e tyre dhe po ua kalojnë me sukses të tjerëve.
DJ Lura Elezi thotë “Energjia e madhe vjen nga të rinjtë që kanë trashëguar mikpritjen dhe ngrohtësinë e Ballkanit të kombinuar me shpirtin e Mesdheut. Të gjith të rinjt udhëtojnë dhe shohin botën, ne mendojmë se Tirana i ka të gjitha për të qenë një vend i ri e i preferuar “.
Së bashku me plazhet e Rivierës Shqiptare dhe pamjet e habitshme natyrore në pjesën jugperëndimore të vendit në detin Jon, Tirana e zhurmshme është një fillim i këndshëm dhe kozmopolit në një bregdet të Ballkanit. /Pershtatur per Opinion.al- marrë nga VOGUE
