BBC-Steve Rosenberg
A ka dalë nga shinat marrëdhënia mes Donald Trump dhe Vladimir Putin?
Një gazetë e njohur ruse mendon se po. Ajo iu referua trenave për të ilustruar gjendjen aktuale të marrëdhënieve SHBA-Rusi.
“Një përplasje kokë më kokë duket e pashmangshme”, deklaroi së fundmi tabloidi Moskovsky Komsomolets.
“Lokomotiva Trump dhe lokomotiva Putin po lëvizin me shpejtësi drejt njëra-tjetrës. Dhe asnjëra nuk ka ndërmend të ndalojë apo të kthehet pas.”
Për “lokomotivën e Putinit”, është avull i plotë përpara me të ashtuquajturën “Operacioni Special Ushtarak”, luftën e Rusisë në Ukrainë. Kreu i Kremlinit nuk ka shfaqur asnjë dëshirë për të ndalur armiqësitë apo për të shpallur një armëpushim afatgjatë.
Ndërkohë, “lokomotiva Trump” ka rritur përpjekjet për të ushtruar presion ndaj Moskës për t’i dhënë fund luftimeve: Ka dhënë afate, ultimatume, kërcënime për sanksione shtesë kundër Rusisë dhe tarifa të rënda ndaj partnerëve tregtarë të saj, si India dhe Kina.
Shto këtu edhe dy nëndetëset bërthamore amerikane që Presidenti Trump pretendon se i ka afruar pranë Rusisë.
Kur kalon nga metaforat me lokomotiva te nëndetëset bërthamore, kuptohet që gjërat janë bërë serioze.
Por a do të thotë kjo se Shtëpia e Bardhë është realisht në një “kurs përplasjeje” me Kremlinin për çështjen e Ukrainës?
Apo vizita këtë javë në Moskë nga i dërguari i posaçëm i Donald Trump, Steve Witkoff, është një shenjë se, pavarësisht retorikës, një marrëveshje mes Rusisë dhe Amerikës për t’i dhënë fund luftës mbetet ende e mundur?
Një fillim i ngrohtë pas rikthimit të Trump
Në javët e para të mandatit të dytë të Trump si president, Moska dhe Uashingtoni dukeshin në rrugë të mbarë për të rindezur marrëdhëniet mes tyre.
Asnjë shenjë përplasjeje. Përkundrazi. Në disa momente dukej sikur Vladimir Putin dhe Donald Trump ndodheshin në të njëjtin vagon, duke udhëtuar në të njëjtin drejtim. Në shkurt, Shtetet e Bashkuara dolën në krah të Rusisë në Kombet e Bashkuara, duke kundërshtuar një rezolutë të hartuar nga Evropa që dënonte “agresionin” e Rusisë në Ukrainë.
Në një telefonatë gjatë atij muaji, të dy presidentët diskutuan për vizita në vendet e njëri-tjetrit. U krijua ndjesia se një samit Putin-Trump mund të ndodhte nga momenti në moment.
Ndërkohë, administrata Trump po ushtronte presion ndaj Kievit, jo ndaj Moskës, dhe po përplasej me aleatë tradicionalë të Amerikës, si Kanadaja dhe Danimarka. Në fjalime dhe intervista televizive, zyrtarët amerikanë ishin shumë kritikë ndaj NATO-s dhe udhëheqësve evropianë.
E gjitha kjo ishte muzikë për veshët e Kremlinit.
“Amerika tani ka më shumë të përbashkëta me Rusinë sesa me Brukselin apo Kievin”, deklaroi në mars për gazetën Izvestia, Konstantin Blokhin, nga Qendra për Studime të Sigurisë në Akademinë Ruse të Shkencave.
Po ajo gazetë shkruante në prill:
“Trumpistët janë revolucionarë. Janë përmbysës të sistemit. Ata vetëm mund të mbështeten për këtë. Uniteti i Perëndimit nuk ekziston më. Gjeopolitikisht nuk është më një aleancë. Trumpizmi e ka shkatërruar konsensusin transatlantik me vendosmëri dhe shpejtësi.”
Ndërkohë, i dërguari i Trumpit, Steve Witkoff, ishte bërë një vizitor i rregullt në Rusi. Ai bëri katër vizita në pak më shumë se dy muaj, duke kaluar orë të tëra në bisedime me Putinin. Pas një takimi, lideri i Kremlinit i dhuroi një portret të Donald Trump për ta çuar në Shtëpinë e Bardhë.
Presidenti Trump thuhet se ishte “ndjerë i emocionuar” nga gjesti.
Por ai kërkonte më shumë sesa një pikturë nga Moska. Donte që Presidenti Putin të pranonte një armëpushim të plotë dhe të pakushtëzuar në Ukrainë.
Zhgënjimi në rritje i Trump
I sigurt në avantazhin e tij në fushëbetejë, Vladimir Putin ka qenë i papërkulur për të ndalur luftën, pavarësisht pretendimeve të tij se Moska është e hapur për një zgjidhje diplomatike.
Kjo është arsyeja pse Donald Trump është gjithnjë e më i zhgënjyer me Kremlinin.
Në javët e fundit, ai ka dënuar sulmet e pandalshme të Rusisë ndaj qyteteve ukrainase si “të neveritshme”, “të turpshme” dhe ka akuzuar Putin se flet “një mal me marrëzira” për Ukrainën.
Muajin e kaluar, Trump shpalli një ultimatum 50-ditor ndaj Putin për t’i dhënë fund luftës, duke kërcënuar me sanksione dhe tarifa. Më pas, ai e shkurtoi atë afat në vetëm dhjetë ditë. Ky afat skadon në fundjavën që vjen. Deri tani, nuk ka asnjë shenjë se Putin do t’i nënshtrohet presionit të Uashingtonit.
Por, sa presion ndjen realisht Vladimir Putin?
“Pasi Trump i ka ndryshuar aq shumë herë afatet dhe është kthyer sa në një drejtim sa në një tjetër, nuk besoj se Putin e merr seriozisht”, thotë Nina Khrushcheva, profesore e marrëdhënieve ndërkombëtare në New School, New York.
“Putini do të luftojë sa të mundet, përveç nëse Ukraina thotë: ‘Jemi lodhur, jemi të gatshëm të pranojmë kushtet tuaja’. Besoj se Putin rri në Kremlin dhe mendon se po realizon ëndrrat e carëve rusë dhe të sekretarëve të përgjithshëm si Stalini, duke i treguar Perëndimit se Rusia nuk duhet trajtuar me përçmim.”
Një marrëveshje është ende e mundur
Nga tabloja që kemi paraqitur deri tani, mund të duket sikur përplasja mes lokomotivave Trump dhe Putin është e pashmangshme.
Por jo domosdoshmërisht.
Donald Trump e sheh veten si mjeshtër të marrëveshjeve dhe, nga sa kuptohet, ende nuk ka hequr dorë nga përpjekjet për të siguruar një të tillë me Vladimir Putin.
Steve Witkoff pritet të kthehet këtë javë në Rusi për bisedime me kreun e Kremlinit. Nuk dihet çfarë oferte mund të sjellë me vete.
Por disa komentues në Moskë parashikojnë se do të ketë më shumë karrota sesa shkopinj. Nuk kaloi pa u vënë re fakti që të dielën, Presidenti Trump tha se Rusia “duket se është shumë e aftë për të shmangur sanksionet”.
Të hënën, Ivan Loshkarev, pedagog i teorisë politike në Universitetin MGIMO në Moskë, i tha Izvestia-s se, për të nxitur dialogun, Witkoff mund të paraqesë “oferta bashkëpunimi të favorshme [për Rusinë], që do të mundësoheshin pas një marrëveshjeje për Ukrainën”.
A do të mjaftojë kjo për të bindur Kremlinin të pranojë paqen pas tre vitesh e gjysmë lufte?
Nuk ka asnjë garanci.
Sepse deri tani, Vladimir Putin nuk ka lëvizur asnjë hap nga kërkesat e tij maksimale për territore, për neutralitetin e Ukrainës dhe për përmasat e ushtrisë ukrainase.
Donald Trump kërkon një marrëveshje. Vladimir Putin kërkon një fitore.
