Kushdo që ka lexuar romanin e madh të Leo Tolstoit “Lufta dhe Paqja”, e di mirë se për çfarë po fliste Presidenti rus Vladimir Putin kur, në një polemikë të hapur me homologun e tij francez Emmanuel Macron, deklaroi se “ende ka njerëz që duan të kthehen në kohën e Napoleonit, por kanë harruar si përfundoi ajo.”
Duket se Putin e lidh me fushatën ushtarake kundër Carit Aleksandër I që ndërmori perandori francez në vitin 1812, me një rezultat të tmerrshëm që shënoi fillimin e rënies së tij.
Në atë kohë, Bonaparti sundonte mbi Europën Perëndimore dhe Qendrore. E vetmja që i kundërvihej ishte Britania e Madhe, me flotën e saj të fuqishme dhe perandorinë e saj të madhe detare, por duhet shtuar se në të njëjtën kohë francezët po hasnin vështirësi të mëdha në shtypjen e luftës guerile që po i mbante të angazhuar në Spanjë. Megjithatë, fuqia e vetme që mund t’i kundërvihej Napoleonit në kontinent ishte Rusia.
Marrëdhëniet mes Parisit dhe Shën Petersburgut (atëherë kryeqyteti rus) kishin kaluar nëpër faza të ndryshme. Mes viteve 1805 dhe 1807, Perandoria Franceze kishte qenë në luftë me carin në Austerlitz, përveç Austriakëve, Napoleon kishte mposhtur edhe rusët.
Në një tjetër periudhë marrëdhëniet mes Napoleonit dhe Rusisë po ndryshonin. Pas disa luftërash, ishte arritur një marrëveshje mes tyre. Njëkohësisht, kishte pasur një ide për një martesë mes Napoleonit, i cili kishte divorcuar gruan e tij të parë, Joséphine, dhe motrës së car Aleksandrit I, Anna Pavlovna. Kjo mund të ishte një mënyrë për të forcuar lidhjet mes Francës dhe Rusisë në atë periudhë.
Situata më pas u përkeqësua, veçanërisht kur Rusia, në vitin 1810, vendosi të shkelte bllokadën kontinentale të vendosur nga Franca për mallrat që vinin nga Perandoria Britanike. Kështu, pasi kishte bërë aleancë me Prusinë dhe Austrinë (të cilat nuk ishin aspak entuziaste për këtë nismë), në qershor të vitit 1812, Napoleon pushtoi Rusinë me një ushtri prej mbi 600,000 ushtarësh: francezë, gjermanë, polakë dhe madje edhe shumë italianë.
Kundër kësaj ushtrie të fuqishme, komandanti armiqësor Mikhail Kutuzov, një veteran i shumë konflikteve (ai lindi në vitin 1745 dhe ishte njëzet e katër vjet më i vjetër se Napoleon), përdori taktikën e tokës së djegur, i bindur se tërheqja e Bonapartit më thellë në territorin rus do të rritte problemet e tij, veçanërisht në lidhje me furnizimet. Nuk ishte e lehtë të ushqeje një masë kaq të madhe në një territor të tillë të gjerë dhe armiqësor.
Vetëm kur ushtria e Napoleonit ishte përpara dyerve të Moskës, Kutuzov vendosi të pranojë një betejë të drejtë. Beteja shumë e ashpër e 7 shtatorit 1812, e njohur si Beteja e Borodino ose Moskva, rezultoi në një fitore për pushtuesit, të cilët megjithatë pësuan humbje shumë të rënda. Perandori francez arriti kështu të hynte në Moskë, e cila ishte pothuajse plotësisht e evakuuar nga popullsia, dhe u vendos në Kremlin. Por pak pas kësaj, qyteti u shkatërrua nga një zjarr i madh, i ndezur nga rusët, i cili e bëri situatën e pushtuesve të huaj edhe më të pasigurt.
Pasi kishte arritur në zemër të territorit armik, Napoleon u kap, me një ushtri të shteruar që ishte e pamundur të furnizohej siç duhet. Në këtë moment, përpjekjet për të nisur negociata paqeje ishin të pasuksesshme.
Në fund të tetorit, ai nuk pati mundësi tjetër veçse të tërhiqej në perëndim, duke u ndjekur nga forcat ruse dhe veçanërisht nga kavalieria luftuese kozake. Muaji nëntor ishte mundues për ushtarët e Bonapartit. Në fund të fushatës, rreth 100,000 burra arritën të arratiseshin, duke kaluar lumin Berezina në kushte jashtëzakonisht të këqija të motit: midis të vdekurve, të humburve dhe të burgosurve,
Napoleon kishte humbur gjysmën e ushtrisë së tij. Një goditje e tmerrshme nga e cila perandoria e tij nuk do të shpëtonte kurrë. Në vitin pasues, Prusia dhe Austria u bashkuan me Rusinë dhe Britaninë e Madhe, të vendosura për të minuar dominimin e Napoleonit mbi Europën.
Dhe në tetor të vitit 1813, forcat e kësaj koalicioni, të gjashtës së atyre të formuara gjatë viteve kundër Francës pas revolucionit, fituan betejën vendimtare të Leipzigut. Në vitin 1814, armiqtë e Bonapartit, përfshirë edhe carin Aleksandër I, pushtuan Parisin.
Perandori u dërgua në ishullin e Elbës dhe një Bourbon, Louis XVIII, u vendos në fronin francez. Në vitin 1815, Bonaparti do të kthehej në pushtet, por për vetëm njëqind ditë: humbja e mëpasshme në Waterloo do të shënonte përfundimin e përfundimtar të epopejës së tij të jashtëzakonshme.
