Nga Reldar DEDAJ
Sot kanë shpallur armik ambasodorin amerikan në Tiranë, Donald Lu. Me shumë siguri, nesër, do jetë dikush tjetër. Shqipëria, pas disa vitesh në paqe me të huajt, po rrëshëqet përsëri drejt vetvetes. I pari nga këta është ish-kryeminstri Sali Berisha, i cili e emërtoi me përbuzje guvernator të Shqipërisë që mban anën e qeverisë. Të dytët, sipas radhës, vijnë mediat dhe gazetarët afër opozitës.
Shqiptarët me SHBA-të prej shumë kohësh kanë një marrëdhënie të veçantë. Amerikanët janë parë si çlirues të izolimit disa vjeçar, të cilët erdhën këtu miqësisht: çokollata për fëmijët, investime në shkolla dhe demokraci për të gjithë. Nëpërmjet shumë formave, si trajnime, kunsulenca dhe bursa shkollimi, parat e tyre, janë derdhur lumë. E pra, siç e thamë: një marrëdhënie e veçantë, por jo normale. Padyshim që gjithë indinjata ndaj ambasadorit Lu bazohet edhe tek kjo parahistori. Sipas formulës se kush ka përjetuar kaq shumë të mira nga Uashingtoni, reagon edhe i lënduar dhe i indinjuar, kur bamirësi shndërrohet në doras, të paktën sipas mendimit të këtyre.
Mediat opozitare dhe disa gazetarë janë përpjekur gjithë këto ditë të krijojnë idenë se fjala e ambasadorit Donald Lu, dhe gjithçka që vjen përtej Atlantikut, për vetë shqiptarët, më në fund, nuk ka peshë. Sipas tyre, ata kanë më shumë interes të dëgjojnë diçka që lidhet me procedurën e lotarisë amerikane sesa vetë ambasadorin dhe atë çfarë thotë për institucionet e shtetit shqiptar. Por kjo nuk është e gjitha, dikush tjetër, pak më i thellë në mendim, arriti të skicojë një Amerikë që ka humbur terren, kryesisht pas Luftës së Dytë Botërore në diplomacinë ndërkombëtare.
Mirëpo, shoqëritë që, herët a vonë, dalin nga sisteme totalitare e kanë pothuajse të pamundur t’i shmangen një krize të thellë mosbesimi. Dyshojnë dhe anatemojnë gjithçka. Dhe kur mendon se popullsi të tilla janë gjithmonë në rritje, dhe kur mendon se jetojnë dhe veprojnë mes nesh, se mezi presin rastin për të zotëruar, të gatshëm të shfrytëzojnë çdo krizë, detaj apo informacion për të ushtruar forcën e tyre, kush mund të rrijë gjakftohtë para një spektakli të tillë.
Dhe nuk ka ndonjë arsye të veçantë këtu. Thejsht është gjithmonë më e lehtë të fillosh të mbrohesh në këtë mënyrë. Përshtypja është të thuash se diplomacia amerikane, jo vetëm sot, por gjithmonë ka qenë në favor të qeverive, edhe në kohën kur këto të fundit, kanë qenë kundra interesave të popullit të vet. Ashtu ishte kur vendi qeverisej nga Berisha, kështu është dhe sot, kur vendi qeveriset nga Rama.
Sigurisht, pas kësaj rokade, për ne që kemi jetuar dy qeverisjet, që po ndjejmë thonjtë të ngulur thellë nën lëkurë, pyetjet dramatike tingëllojnë shpesh naive, dhe e kundërta, naivet, po kthehen në dramatike.
Nuk ka si të ishte ndryshe, kur i pari i fshatit, merr përsipër të shpjegojë rolin e SHBA-ve në botë. Mirëpo, diçka tjetër duket, më e thellë se kaq, më e frikshme po aq. Këta që i janë vënë kundër ambasadorit, nuk kanë as stil, as masë dhe as vlerësim të pasojave. Edhe pse diçka krejt tjetër i frikëson. Atyre u ka mbetur në fyt reforma. Ky është ngërçi, që heraherës, aq sa lidhet dhe zgjidhet me amerikanët….
