Paqja e brishtë që ka zgjatur 22 vjet në Nagorno Karabakh është prishur me përleshjet e forcave të armatosura të Azerbajxhanit dhe Armenisë.
Konflikti i ngrirë dy dekadash ka eskaluar, kurse analistët e shohin si poligon të ri për përleshjen e fuqive të mëdha si Rusia dhe Turqia.
Luftimet kanë shpërthyer më 2 prill dhe janë më të ashprat që nga viti 1994 dhe nënshkrimi i protokollit të Bishkekut, kurse siç thekson Stratfor, Bakuja zyrtare ka tentuar që t’i minimizojë pasojat e shpalljes së njëanshme të pajtimit vetëm një ditë më pas.
“Përleshjet janë bërë më të shpeshta gjatë vitit të kaluar, kjo edhe për shkak se Bakuja (kryeqytetit i Azerbajxhanit) me rrugë ushtarake dhe diplomatike dëshiron ta përvetësoj pjesën më të madhe të territorit. Shpresojnë që të përfitojnë lëshime nga Jerevani (kryeqyteti i Armenisë) dhe se do ta ndryshojnë statusin-kuon aktuale në Nargono Karabakh”, shkruan Stratfor.
Shtohet se Baku ka strategji të hartuar, se ka përparësi të dukshme ushtrake ndaj Armenisë të cilën e ka krijuar në dekadën e kaluar.
“Kjo ka qenë e mundur duke ju falënderuar resurseve energjetike që i kanë siguruar Azerbajxhanit sasi të madhe parash. Sulmet kanë ndodhur në terren malor, aty ku armenët nuk mund të luftojnë, dhe gjithçka është planifikuar që të kufizohet mundësia e konfliktit me Rusinë, e cila ka forca të konsiderueshme në Armeni. Operacionet e vogla mund të ndërpriten shpejt para se Rusia të reagoj”, shton Stratfor, përcjell Indeksonline.
Megjithatë, siç theksohet, këto manovra nuk janë plotësisht pa rrezik, me kërcenimin se Moska mundet gjithsesi t’u dërgoj ndihmë aleatëve të saj, edhe pse Azerbajxhani dëshiron ta shmang këtë.
“Ndërprerja e shpejt e luftimeve tregon se Bakuja tenton të ndihmoj në përpjekjet e Rusisë që të garantoj paqe të qëndrueshme, pasi që Moska nuk dëshiron luftë totale. Nëse kjo ndodh, Turqia mund të reagojë dhe të përfshihet në konflikt, duke dëshiruar që të vendos balanc në Kaukaz. Bakuja e kupton se nuk mund t’i bëjë ballë e vetme Rusisë dhe ta ndryshoj status-kuonë. Me gjithë qëllimet e qarta, një strategji e tillë mund të nxis konflikt edhe më të madh, mirëpo asnjëra palë nuk është e gatshme”, përfundon Statfor.
Përleshjet shekullore rreth Nagorno Karabakh-ut, të cilat kanë kulmuar në kohën e Bashkimit Sovjetik kur Moska këtë rajon të banuar kryesisht me armenë ia kishte bashkangjitur Azerbajxhanit, e gofet rajonin e Kaukazit, pjesë strategjike me domethënie të madhe për transportin e energjetikëve në Iranë, Turqi dhe porte në Lindjen e Afërt.
Deri te eskalimi i luftimeve ka ardhur në vazhdën e krizë së madhe diplomatike ndërmjet Rusisë, e cila ka marrëdhënie të mira me Armeninë, dhe Turqisë, aleate tradicionale e Azerbajxhanit.
Turqia është aleati kryesor i Azerbajxhanit, me të cilin ka lidhje të afërta gjuhësore dhe kulturore, derisa me Armeninë nuk ka marrëdhënie diplomatike për shkak interpretimeve të ndryshme të vrasjeve masive të armenëve nga Perandoria Osmane në vitin 1915, të cilën Armenia e vlerëson si gjenocid, kurse Turqia nuk e pranon.
Turqia që nga fillimi ia ka mbajtur anën Azerbajxhanit dhe kështu do të jetë edhe në të ardhmen, ka thënë presidenti turk, Rexhep Tajip Erdogan, duke e quajtur vëlla presidentin azer, Ilham Alijev./Tema