Rënia ka vazhduar gjatë dekadave, uji në liqenin e Prespës, i cili ndodhet lart në male dhe është 5 milionë vjeçar, tani është më shumë se 8 metra (8.74 jard) më i ulët se fundi i viteve 1970.
Në një raport të vitit 2022, NASA tha se imazhet satelitore treguan se liqeni kishte humbur 7% të sipërfaqes së tij dhe gjysmën e vëllimit të tij midis 1984 dhe 2020.
Me një sipërfaqe prej rreth 260 kilometra katrorë, më shumë se dyfishi i madhësisë së Parisit, më shumë se dy të tretat e liqenit i përket Maqedonisë së Veriut dhe pjesa tjetër Greqisë dhe Shqipërisë.
Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) ka paralajmëruar se disa lloje të kafshëve të egra në liqen janë në rrezik të zhdukjes për shkak të shkatërrimit të habitatit të tyre nëpërmjet praktikave të dëmshme bujqësore, erozionit, mbetjeve të patrajtuara dhe ujërave të zeza.
Çdo rënie e nivelit të ujit mund të ndikojë në liqenin e Ohrit, një liqen shumë më i madh vetëm 10 km larg Prespës dhe që merr rreth një të tretën e ujit nga Prespa.
Ambientalistët kanë thënë se mungesa e shiut, avullimi dhe përdorimi i tepërt i ujit për ujitje nga të tre vendet janë arsyet kryesore për humbjen e ujit.
Dragan Arsovski, një biolog nga OJQ-ja me bazë në Shkup, Shoqëria Gjeologjike Maqedonase, tha se niveli i liqenit është ngritur dhe rënë gjatë shekujve dhe natyra ka mbijetuar. Por sot njerëzit nuk po arrijnë të përshtaten dhe të ndërmarrin veprime.
Ka disa gjëra kur bëhet fjalë për ndryshimet klimatike globale që ne thjesht nuk mund t’i ndryshojmë dhe duhet të përshtatemi me atë që do të vijë. Disa gjëra ndoshta mund t’i ndryshojmë, si zakonet tona të përditshme”, tha ai.
Përdorimi i pesticideve nga fermerët e frutave ka çuar në rritjen e shpejtë të biomasës që rrezikon speciet endemike.
“Të gjitha (pesticidet) shkojnë në ujërat nëntokësore, në liqen, shkojnë kudo dhe janë shumë të rrezikshëm për Prespën”, tha Mende Pandevski./Opinion.al
