Këshilla e dermatologëve për të përdorur kremin mbrojtës ndaj diellit në 365 ditë të vitit, përforcohet gjatë stinës së verës kur ekspozimi në diell është më i madh. Me nisjen e sezonit të verës, njerëzit turren drejt stendave të supermarketeve e farmacive për të zgjedhur kremin apo vajin e plazhit, me faktor sa më të lartë mbrojtës që herë shkruan SPF 15 e deri SPF 100.
Shpesh mendojmë se sa më i lartë të jetë numri, aq më shumë mbrojtje marrim por nuk është plotësisht kështu. Mjekja toksikologe Suela Xhufi shpjegon në programin “Aldo Morning Show” në Tv Klan se janë të rëndësishëm përbërësit e kremit mbrojtës. Përgjithësisht në ta gjenden rreth 16 të tillë nga të cilët vetëm dy janë të parrezikshëm. Rritja e faktorit mbrojtës është në proporcion të drejtë me rrezikun e lartë për dëmtimin e organizmit.
“Janë 16 përbërës në kremrat e plazhit, por nga këto 16, vetëm dy quhen të shëndetshme ose nuk janë të rrezikshme për kancer ose efekte të tjera negative në organizëm siç është oksidi i zinkut dhe dioksidi i titanit. Këto të dyja nga FDA të paktën, para disa vitesh, në 2019 kanë dalë të parrezikshme. Pse nuk e rrezikojnë këto? Sepse nuk përthithen. Të gjitha ato të tjerat si oksi benzoati, ftalatet që gjenden në shumë kremra nuk janë të studiuara aq mirë në kohë afatgjatë për të dhënë një përgjigje që nuk kanë efekte negative në qelizën e njeriut dhe ky është problemi kryesor. Është pak pyetje jo shumë e thjeshtë për t’u përgjigjur sepse nuk ka studime afatgjata të përdorimit kronik të këtyre preparateve, sidomos te fëmijët sepse ne shohim që sa më e lartë të jetë përqindja e SPF-së, aq preparate që kanë efekt negativ në organizëm janë.”
Xhufi thotë se këshilla e parë që ka dhe të cilën e zbaton edhe vetë prej 10 vitesh, është ekspozimi në diell në orët kur rrezet UVA/UVB janë të dobëta. Kremi mbrojtës nuk është zgjidhja përfundimtare për të qëndruar gjatë nën diell.
“Do të ishte më mirë që ekspozimi nën rrezet e diellit të ishte nga ora 7 deri në orën 11 dhe nga orra 5 deri nga ora 8. Nga ora 11-5 janë rrezet më të rrezikshme. Oksfordi ka bërë nja 250 vlerësime lidhur me këtë temë sepse njerëzit mendojnë që duke u lyer me SPF 50, 80 dhe 100 ne jemi të mbrojtur 100% nga rrezatimi ultraviolet, por është parë në këto studime që është rritur më shumë kanceri i lëkurës edhe pse ti lyhesh. Pra ne duhet të gjejmë një të mesme të artë. Nuk mund të mbrohemi 100% nga SPF në këtë orar kaq të keq.”
Një tjetër gabim që bëjmë është vendosja e syzeve të diellit. Sytë tanë nuk arrijnë t‘i japin sinjale trurit për të prodhuar melaninën, pigmentin mbrojtës nga dielli.
“Syri jonë është pjesë e trurit në njëfarë mënyre dhe janë pigmentet që ndodhen në sy të cilat ndikojnë në prodhimin e melaninës, i jep trurit sinjal që të prodhojë melaninën dhe kur ne mbajmë syze nuk i japim asnjë sinjal trurit që të prodhojë melaninën për të mbrojtur trupin nga rrezet UVA dhe UVB dhe rrjedhimisht digjemi. Ka shumë gjëra që ndikojnë, por është edhe mënyra e përdorimit të kremit, koha e përdorimit të kremit, sa herë duhet të lyhemi, janë shumë faktorë.”
Për fëmijët, është e këshillueshme që kur nisin rrezet e forta, të veshin një bluzë të bardhë dhe kapele. Kremi mbrojtës për ta e familjen duhet të ketë përbërje minerale, por pa alumin. Njëkohësisht, nuk këshillohen versionet spraj të kremrave sepse rrisin përthithjen e tyre përmes mushkërisë.
“Unë do të sugjeroja përtë gjithë personat që duan të kenë një lëkurë të shëndetshme, orari i qëndrimit është 7-10 dhe 5-8. Ky është orari më i sigurt. Për lyerjen duhet të përdorin gjithmonë kremra me përbërje minerale që kanë një SPF jo më shumë se 20. Qëndrimi në diell pas orarit 11 nuk duhet të jetë më shumë se 10 minuta.”
Ka edhe disa versione natyrale për mbrojtjen nga dielli që janë vaji i kokosit, i turmerikut, uji i trëndafilit apo orizit, por mbrojtja e tyre është SPF 15. Xhufi thotë se konsumimi i disa ushqimeve dhe ujit ndihmon në mbrojtjen e lëkurës.
“Ka ushqime që në njëfarë mëyre edhe të mbrojnë siç është domatja, speci, karrota, çaji jeshil. Nëse ne i konsumojmë në njëfarë mënyre, në mënyrë fiziologjike mbrohemi dhe rrisim nivelin e melaninës dhe këto ushqime muund ta shoqërojnë ditën në plazh. Uji është një element kyç, me kripëra minerale”, përfundon mjekja./tvklan.al
